* خبرنگار مهر: پس از گذشت هشت ماه از افزایش بودجه و با توجه به صحبت های شما در نشست خبری زمستان گذشته با موضوع افزایش بودجه تئاتر، ما هنوز شاهد اتفاقی بزرگ در حوزه تئاتر نبوده ایم. مایلم ابتدا در این باره صحبت کنید.
- حسین پارسایی، مدیر کل هنرهای نمایشی: چون صندوق اعتبارات ما در معاونت هنری وزارت ارشاد است، این معاونت همه پرداخت هایی را که بابت بدهی های ما در گذشته تقبل کرده، از این صندوق کسر می کند. ما سال ۸۵ و در این هشت ماه حدود یک میلیارد معوقه های گذشته از سال های ۸۲، ۸۳ و تا پایان ۸۴ را پرداخت کردیم. این هزینه ها شامل هزینه قرارداد گروههای نمایشی و پروژه های مختلف نمایشی بوده است. همچنین مبلغ یک میلیارد تومان برای انجمن های نمایش، شهرستان ها، جشنواره های مناطق و اجراهای عمومی در نظر گرفته ایم که در قالب توافقنامه به مدیران استان ها پرداخت می شود. در واقع مدیر کل هر استان بر اساس برنامه هایی که برای تئاتر استان خود تننظیم کرده بودجه می گیرد. یعنی ما به فراخور مشارکت مدیران استان ها از محل یک میلیارد تومان توافقنامه پرداخت وجوه برای انجمن نمایش را انجام می دهیم.
همچنین ما بودجه ۶۰۰ میلیونی تولیدات تئاتر تهران را تا پایان سال ۸۴ به دو برابر یعنی یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون رسانده ایم و ۳۰۰ میلیون هم برای مواد تبلیغاتی و ساخت و ساز دکور اجراهای تهران در نظرگرفته ایم. در مجموع مبلغ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای تولید تئاتر تهران در سال ۸۵ در نظر گرفته شده. ممکن است شما بگوئید ما شنیده ایم ۹۰۰ میلیون برای این امر در نظر گرفته اید، اما من می گویم آن پولی که معاونت هنری از سقف مصوب اختصاص می دهد بار آن به سال آینده خواهد افتاد. در واقع سقف تغییر نکرده، اما ما بودجه تئاتر تهران را دو برابر و نیم کرده ایم. این را هم گوشزد کنم که دستمزد کارکنان هنرهای نمایشی از این بودجه پرداخت می شود. حدود ۴۰۰ کارمند رسمی و قراردادی در بخش های مختلف این اداره کل فعالیت می کنند. بنابراین شما اگر از محل ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون که ارشاد برای پرداخت حقوق کارکنان هزینه می کند محاسبه کنید، متوجه می شوید حداقل یک میلیارد تومان بابت حقوق پرسنل تهران از این مبلغ کم می شود.
* حقوق استخدامی های قدیمی وزارت ارشاد هم از این بودجه کم می شود؟
- پولی تحت عنوان هزینه های جاری و پرسنلی از بودجه تئاتر کسر می شود و ما در شرایطی برای تئاتر تهران هزینه می کنیم که تالارهای نمایشی تهران فقط ۲۵۰ نفر پرسنل دارد که دست کم یک میلیارد تومان در سال به آنها اختصاص پیدا می کند و با بودجه تولیدی می توان گفت ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون از بودجه تئاتر به تهران می رسد. البته من معتقدم این فعالیت ها یک فعالیت های ملی تلقی می شود و شایستگی هایی در آثار نمایشی هنرمندان پایتخت است که ثمره علمی و آموزشی آن به شهرستان ها سرایت می کند.
* به هر حال بودجه تئاتر اضافه و به شما پرداخت شده است؟
- بله!
* پس چطور شنیده می شود هنوز بودجه به دست شما نرسیده است؟
- این بودجه به صورت تن خواه و فصلی است و ما تا امروز حدود دو میلیارد پول دریافت کرده ایم. پنج میلیارد را به ۱۲ ماه سال تقسیم کنید. ما باید هر ماه فعالیت های ماه آینده را گزارش و پول آن را دریافت کنیم. تا امروز هم بیشترین پول را اداره کل هنرهای نمایشی از معاونت هنری گرفته است، از محل پنج میلیارد باید دو و نیم میلیارد تومان از بودجه تئاتر را در نیم سال اول تخصیص داده شود و ما تاکنون دو میلیارد آن را دریافت کرده ایم. از طرف دیگر یک میلیارد تومان از بودجه تئاتر باید برای جشنواره های بین المللی فجر، عروسکی و ... یا مشارکت در برگزاری جشنواره های موضوعی مانند جشنواره های ماه، رضوی، کودک و بانوان هزینه شود که این مبلغ هم بین هنرمندان تهران و شهرستان تقسیم می شود. این آنالیز واقعی بودجه واقعی تئاتر کشور است. پنج میلیارد را من هزینه می کنم و دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون را به عنوان هزینه های پرسنلی، وزارتخانه هزینه می کند.
* به هر حال درآمدی هم حاصل از فروش بلیت نمایش ها و فروش تالارها وجود دارد. مثلا فکر می کنم مجموعه تئاتر شهر چیزی در حدود ۵۰۰ میلیون در سال فروش داشته باشد؟
- نه این میزان نیست.
* کل تالارهای تهران سال گذشته چقدر درآمد داشتند؟
- حدود ۱۶۰ میلییون تومان.
* این تالارها هم بودجه زایی می کنند. یا برخی اجراها مانند "فنز" سال گذشته فروش قابل توجه داشتند.
- این فروش مال خود گروههاست.
* یعنی همه درآمد به گروه اجرایی داده می شود؟
- تالارهای نمایشی ما سقف مشخصی بر اساس نرخ ثابت دارند، دستمزد گروهها نیز بر حسب سالن اجرایی مشخص می شود و سقف مشخص دارد. بر همین مبنا اگر گروه اجرایی برآوردش بیشتر از مبلغ و سقف تعیین شده در قرارداد باشد، می تواند از فروش گیشه تا ۸۰ درصد استفاده کند. بنابراین ما از محل گیشه هم درآمد زیادی نداریم. ضمن آنکه مشکلات دیگری از جمله عوارض شهرداری و موارد دیگر هم وجود دارد. در ضمن این گردش پولی از طریق فروش بلیت به انجمن نمایش و از انجمن به کارگردان را خواهیم داشت.
* پس این ۱۶۰ میلیون تومان صرف چه شده است؟
- بخش اعظم آن به عنوان گیشه به گروههای نمایشی در سال ۸۴ پرداخت شده است. به عنوان مثال ما اگر صد قرارداد داشتیم کارهای بزرگ تالار اصلی بیش از ۵۴ میلیون تومان فروخته که این به خود گروه تعلق گرفته، چون انجمن نمایش قراردادی بالای ۳۰ میلیون تومان منعقد نمی کند. یا تالار وحدت نمایش "لیلی و مجنون" خانم صابری ۱۰۸ میلیون فروش داشته، ۱۲ درصد شهرداری کم کرده و ۲۰ درصد کارمزد تالار است و ۸۰ درصد باقی مانده پولی است که بالاتر از سقف ۳۰ میلیون تومان است. بنابراین به گروه می رسد.
* پس همه درآمد تالار به گروه داده می شود؟
- ۲۰ درصد کارمزد تالار و انجمن نمایش است. بیشتر هنرمندان تئاتر به من می گویند ما حظ این اضافه شدن بودجه تئاتر را نچشیدیم، من معتقدم تا زمانی که این افزایش بودجه تئاتر نصیب ما نشود نمی توانیم از آن لذت ببریم. در گذشته یک عدالتی در توزیع وجود داشت. ما وقتی برای جبران مافات بودجه کمک های اداره کل هنرهای نمایشی را بالغ بر ۲۰ برابر به شهرستان اختصاص می دهیم، تازه داریم به یک عدالت نسبی می رسیم.
* شما در این چند ماهه مدام از برنامه های مختلفی برای تئاتر صحبت کردید که با افزایش بودجه قرار بود عملی شود، اکثر این برنامه ها، برنامه های خوبی برای تئاتر بود، اما امروز پس از گذشت هشت ماه از سال ۸۵ ما هنوز جرقه ای از عملی شدن این برنامه ها نمی بینیم. به طوری که برخی کارگردانان متقاضی اجرا در نیمه دوم سال ۸۵ بلاتکلیف هستند.
- البته این کم لطفی برخی کارگردانان تئاتر است. همه کسانی که اسم آنها در جدول اجراهای عمومی اعلام شد از زمان، مکان و تالار نمایشی خود خبر داشتند.
* البته شما ابتدا یک لیست را اعلام کردید و گفتید از بین این اسامی اجراهای عمومی انتخاب می شود.
- ما به همه این منتخبان اعلام کردیم با تقاضای شما برای اجرای عمومی موافقت شده. در حالی که می توانستیم از بین ۴۰ نفر ۲۰ کارگردان را انتخاب کنیم و فقط به آنها اجرای عمومی بدهیم. اما وقتی دیدیم کفه ترازو به نفع کارگردانان صاحب نامی که در نیمه دوم سال حضور دارند نیست، تصمیم گرفتیم فقط متون نمایشی آنها خوانده و به تدریج بر اساس ضوابط شورای نظارت و ارزشیابی ارشاد وضعیت آنها مشخص شود. اما پس از آنکه دیدیم اصرار بر روشن شدن این موضوع است، من به احترام مطبوعات و هنرمندان از شورا خواستم اسامی را اعلام کنند.
* ولی برخی از آنها مانند خانم چیستا یثربی اظهار بی اطلاعی می کند و می گوید در جریان زمان اجرا نبوده است.
- اصلا این طور نبوده، خانم یثربی ۱۰ روز قبل از اینکه نتایج اعلام شود با من جلسه داشت و با توافق خودش اسفند انتخاب شد.
* وقتی شما به کارگردان زمانی برای اجرای اثرش اعلام می کنید، کارگردان مجبور است همان زمان را انتخاب کند، زیرا نپذیرفتن این زمان به معنای از دست دادن فرصت اجراست. خانم یثربی معتقد است اجرای عمومی قبل از تئاتر فجر به کارگردان شانس حضور در این جشنواره را هم می دهد. بنابراین حال که او مجبور شده اسفندماه اجرای عمومی داشته باشد این فرصت را هم از دست داده است.
- اجرا در ماههای آذر و دی در تالار کوچک تئاتر شهر نیز به ایشان پیشنهاد شد، اما خانم یثربی هم اجرا در این زمان را می خواهد و هم تالار سایه را. مگر یک سالن را همزمان به چند کارگردان می توان داد؟ کمی انصاف برای مصاحبه خوب است. شما به عنوان خبرنگار کار خود را به درستی انجام می دهید و طبیعی است که باید اطلاع رسانی کنید، اما دوستان تئاتری در حالی که با من صحبت می کنند و به توافق هم می رسند، در گفتگوهای خود با مطبوعات به گونه دیگر صحبت می کنند.
* بهتراست به بحث بودجه برگردیم. من دوباراز شما در مورد بودجه افزایش یافته تئاتر سئوال کردم و شما هم توضیحات خود را در این باره دادید. اما پاسخ اصلی خود را نگرفتم. چرا ما در هشت ماه گذشته تأثیر این افزایش بودجه را در تئاتر ایران ندیده ایم؟
- چرا ندیده اید؟
* برای اینکه اکثر هنرمندان تئاتر از میزان مبلغ قراردادهای خود راضی نیستند و دستمزدهای آنها باز هم به موقع پرداخت نمی شود. یا اینکه هستند گروههایی که بعد از یک سال آخرین قسط خود را دریافت نکرده اند. در هیچکدام از زیرمجموعه های شما غیر از بخش انتشارات ما شاهد برنامه شفاف و مشخص نیستیم.
- ما اتفاقا برنامه های مصوبی از اول سال ۸۵ داشته ایم و هم اکنون یک کاتالوگ درباره نحوه عملکرد اداره کل هنرهای نمایشی در دست چاپ داریم. حالا من از شما یک سئوال می پرسم: اگر بودجه تئاتر کشور به ۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ارتقاء یافته معنایش این است که یک بازیگری که تا دیروز دو میلیون دستمزدش بوده، امروز باید چهار میلیون دستمزد بگیرد؟
* بله! وقتی بودجه افزایش پیدا کند طبیعی است که باید دستمزد هنرمندان تئاتر هم افزایش داشته باشد.
- نه، این اشتباه است.
* اصلا قرار بر این بود.
- نه! شما از ما انتظار دارید به هنرمندان تئاتر تهران دوبرابر هنرمندان شهرستانی دستمزد بدهیم، بودجه را مانند گذشته تقسیم کنیم و باز هم به شهرستانی ها توجه نکنیم.
* این در شرایطی است که واقعا به هنرمندان شهرستانی هم توجه شود. اما ما می بینیم این هنرمندان هم شاکی هستند؟
- ما اعتبار لازم را برای تئاتر شهرستان گذاشته و آن را در صندوق تئاتر شهرستان اندوخته ایم. مسئولان آنها باید برنامه بدهند.
* به هر حال این اعتباراتی که صحبت می کنید هنوز به دست هنرمندان شهرستانی نرسیده است.
- خودشان باید استفاده کنند.
* نمی توان دستمزد یک هنرمند شهرستان را با یک هنرمند حرفه ای تئاتر تهران برابر کرد.
- ما برای تئاتر کل شهرستان های ایران یک میلیارد بودجه و برای تهران یک و نیم میلیارد در نظر گرفتیم. این به نظر شما قیاس درستی است؟
* بخشی از صحبت های من هم در مورد همین تبعیض هاست. ما بعضا می بینیم برخی گروهها ی حرفه ای تهران قراردادهایی با مبلغ بالای حدود ۳۰ میلیون می نویسند. بعد گروههای دیگری که چندان صاحب نام نیستند اما از نظر کیفی کار بهتر یا در حد گروه حرفه ای مورد نظر دارند، از دستمزد و امکانات کمتری برخوردارند. به نظر شما این قیاس درست است؟
- جز تالار اصلی که ۲۵ میلیون تومان قیمت دستمزد کارگردانانش و پنج میلیون تومان هزینه دکور و لباس آن است، دیگر تالارهای ما دستمزد کارگردانانشان زیر ۲۵ میلیون است و تاکنون هیچ کارگردانی بالای این مبلغ دریافت نکرده است.
* ممکن است قراردادش با شما این مبلغ باشد، اما با احتساب فروش بلیت دستمزد هنگفتی می گیرد.
- این کارگردانان برآورد ۴۰ میلییون تومانی به من ارائه می کنند، ۲۵ میلیون تومان از انجمن نمایش می گیرند و باقی را از محل گیشه تأمین می کنند.
* در پرداخت و تسویه حساب هایتان نیز همین طور است. با برخی کارگردانان بلافاصله تسویه حساب می شود و برخی دیگر بعد از گذشت یکسال از اجرا تسویه می کنند. چرا؟
- این طور نیست. حتما آن شخص قرارداد گیشه داشته است.
* بابک محمدی هم در اجرای "حرفه ای ها" قرارداد گیشه داشت، اما یک سال طول کشید تا با وی تسویه حساب کنید.
- بابک محمدی با ما هیچ قراردادی نداشت.
* به هر حال این کارگردان برای دریافت فروش گیشه خود مدت زیادی منتظر ماند و پول خود را پس از ماهها رفت و آمد گرفت.
- نه این طور نبوده، این اخبار و اطلاعات را چه کسی به شما می دهد؟
* خود گروههای نمایشی.
- گروههای نمایشی اطلاعات درستی به شما نمی دهند. ای کاش شما از ما هم در این موارد سئوال می کردید. من صادقانه و قاطعانه به شما می گویم بابت فعالیت های سه ماهه اول سال تا پایان خرداد ما تنها ۶۰ میلییون تومان معوقه داریم.
* بودجه افزایش پیدا کرده و شما هم آن را قبول دارید، پس تأثیر این افزایش بودجه را در کجا باید پیدا کرد؟
- بله! من هم قبول دارم که بودجه افزایش پیدا کرده است.
* یک نمونه عینی از تأثیر افزایش بودجه در تئاتر کشور غیر از عملکرد بخش انتشارات نمایش را برای من شرح دهید.
- در مرحله اول سعی کرده ایم این بودجه با عدالت خاصی بین هنرمندان تقسیم شود.
* پرداخت معوقه ها به گروههای نمایشی الان چه موقع شده است؟
- ما الان به گروهها اعلام کرده ایم هر سه ماه یکبار با آنها تسویه می کنیم. بر همین مبنا سه ماه اول سال ۸۵ حدود ۶۰ میلیون تومان معوقه باقی مانده و در سه ماهه دوم سال ۲۳۰ میلیون تومان. شما این مبالغ را بررسی کنید. پایان شهریورماه ما لیست معوقه ها را استخراج و برای تأمین اعتبار ارسال کرده ایم، طبیعی است که این زمان می برد تا این پول به دست ما برسد و با گروههای نمایشی تسویه کنیم.
* این تعویق در پرداخت دستمزدهاست!
- طبیعی است. تخصیص بودجه تئاتر فصلی است و ما در طول ماه تنها مبلغی به عنوان تن خواه دریافت می کنیم.
* درست است. اما این تأثیر افزایش بودجه در اینجا هم نمودی نداشته است.
- شما به من بگوئید از محل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای ارتزاق ۱۰۰ گروه نمایشی ما چقدر می توانیم دستمزدها را ارتقاء دهیم؟
* این چه ربطی به پرداخت نشدن به موقع دستمزدها دارد؟
- پرداخت ها هم تخصیصی است، هر سه ماه یکبار بودجه به ما تخصیص پیدا می کند.
* من می خواهم بدانم در واقع نتیجه این تخصیص بودجه چه بوده است؟
- نتیجه آن این بوده که بودجه تولید تئاتر در تهران ۶۰۰ میلیون بوده، به یک میلیارد و ۵۰۰ تومان ارتقاء پیدا کرده و این اعتبار است. به نظر شما این نتیجه خوبی نیست؟
* فعلا که ما شاهد رضایت جامعه تئاتری نیستیم.
- خب! شاید دوستان تئاتری تا آخر عمرشان هم راضی نباشند. تئاتر این کشور ۲۷ سال از اعتبار سال آینده خود هزینه کرده، اول که ۴۵۰ میلیون تومان بوده، بعد ۶۰۰ و بعد ۹۰۰ میلیون. ما برای اولین بار آمده ایم اعتبار تئاتر تهران را به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ارتقاء داده ایم تا امسال از اعتبار خود هزینه هایش را تأمین کند.
* بنابراین بر اساس صحبت شما ما می توانیم تا سال آینده شاهد بهبود وضعیت تئاتر کشور باشیم؟
- من یک سال است مدیر کل هنرهای نمایشی شده ام، در این یک سال هم دستخوش تحولات اجتماعی و سیاسی زیادی بوده ایم، طبیعی است تا بیائیم بدهی های گذشته را بپردازیم و به برنامه های خود برسیم زمان لازم است. البته این توجیه نیست و ما برای این یک سال هم باید دستاورد داشته باشیم. بنابراین برای چشم انداز یک سال آینده خود برنامه هایی تدارک دیده ایم. در مرحله اول باید بدهی های اداره کل هنرهای نمایشی را به صفر برسانیم تا سال ۸۶ با این مشکل مواجه نباشیم.
* این به صفر رساندن بدهی اداره کل هنرهای نمایشی همواره در سال های قبل هم از طرف مدیران مطرح شده بود. دکتر نشان مدیر قبلی هم گفت بدهی ها به صفر رسیده، اما باز امروز شما از بدهی صحبت می کنید.
- می دانید علت این موضوع چیست؟ چون مدیران تئاتر سقف مصوب فعالیت های خود را پائین می گیرند، اما بالای آن سقف هزینه می کنند و مجبورمی شوند از بودجه سال آینده هزینه کنند. ما در این میان این سقف را افزایش داده و برای تئاتر تهران یک میلیارد و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته ایم نه ۶۰۰ میلیون که لازم باشد بدهی آن به سال آینده واگذار شود.
* این یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان را در افزایش بودجه تئاتر تهران صرف خواهید کرد یا افزایش تولیدات تئاتری کشور؟
- دو نظریه در مورد اداره کل هنرهای نمایشی مطرح است، عده ای معتقدند این اداره تنها متولی تولید تئاتر حرفه ای است و تنها باید با ۴۰ گروه حرفه ای تئاتر سر و کار داشته باشد و تئاتر دانشگاهی، دانش آموزی و تئاتر دفاع مقدس به آن ربطی ندارد و تنها باید تولید تئاتر حرفه ای با دستمزد حرفه ای مد نظرش باشد. در این شرایط طبیعی است که وقتی ما با این بودجه در مقابل ۴۰ گروه حرفه ای متعهد باشیم، به طوری که هر گروهی می تواند ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان پول دریافت کند و این یعنی افزایش دستمزد گروههای حرفه ای به دو برابر. اما از طرف دیگری عده ای معتقدند اداره کل هنرهای نمایشی متولی تئاتر کشور است و باید حامی همه نوع تئاتر و گروههای حرفه ای هم باشد. لذا ما در صورتی می توانیم رضایت همه گروههای تهرانی را به دست آوریم که تنها از ۴۰ گروه حرفه ای تئاتر حمایت کنیم و به گروههای دیگر کاری نداشته باشیم. این در حالی است که ما باید برای معرفی استعدادهای جوان و خلاق دیگر هم سرمایه گذاری کنیم ...
نظر شما