به گزارش خبرگزاری مهر، منوچهر متکی، وزیر امور خارجه کشورمان که در بحرین به سر می برد، صبح امروز در اجلاس منامه با عنوان " ایران و قدرتهای بیگانه در خلیج فارس" به تحلیل جامعی از شرایط جدید منطقه ای و استراتژی آمریکا و همچنین مسائل هسته ای ایران پرداخت.
متن کامل سخنان وزیرخارجه در اجلاس منامه به این شرح است : منطقه مهم، حساس و استراتژیک خلیج فارس ، علیرغم تلاش های فراوانی که در طول دهه های گذشته صورت گرفته است، هنوز فاقد یک نظام امنیتی مشترک، مطلوب، کارآمد و مورد اجماع همه طرف های ذینفع می باشد. تحولات کنونی در منطقه خلیج فارس، دستیابی به طرح جامع ترتیبات امنیتی این منطقه را بیش از پیش ضروری می سازد.
طی چهار دهه گذشته، طرحهای مختلف امنیتی طراحی شده از سوی قدرتهای برون منطقه ای نتوانسته است به استقرار ثبات و امنیت فراوان شده و انعقاد قراردادهای مختلف دفاعی میان برخی از کشورهای این حوزه با قدرتهای خارج از منطقه و تبدیل آن به بازار رقابت تنگاتنگ فروش تسلیحات نیز ناشی از همین وضعیت و نگرانی های حاصل از آن است.
در دو دهه اخیر شاهد بوده ایم که حضور مداخله گرانه نیروهای غربی در منطقه خلیج فارس ، موجی از احساسات ضد اجنبی را بدنبال داشته و از این رهگذر شکل گیری و رشد و گسترش برخی جریانات افراطی در منطقه را موجب گردیده است . عملکرد این نیروها در عراق و افغانستان نه تنها نتوانسته است ثبات و امنیت را برای مردم این کشورها بدنبال داشته باشد بلکه هر روز خبرهایی از کشته شدن افراد بیگناه و تشدید خشونت ها و نابودی زیر ساخت های این کشورها منتشر می شود که محصول سیاست ها و عملکرد اشتباه قدرتهای فرامنطقه ای در این حوزه جغرافیایی است.
در حال حاضر مجموعه اقدامات قدرتهای بیگانه در منطقه شرایطی را آفریده که دور نمای استقرار یک طرح امنیتی جدید، متناسب و فراگیر منطقه ای در حوزه خلیج فارس را با ابهامات جدی روبرو ساخته است. بی تردید طراحی هر گونه سیستم امنیتی با ثبات در حوزه خلیج فارس با دشواری ها و پیچیدگی های فراوان خاص خود روبرو خواهد شد که مهمترین آن تقابل منافع قدرت های فرامنطقه ای با منافع کشورهای منطقه در دستیابی به امنیت دسته جمعی است.
در حال حاضر حجم گسترده نیروهای نظامی بیگانه در خلیج فارس بیش از آنکه برای منطقه امنیت سازی کند، موجب ایجاد تنش و اختلاف و عدم استقرار و تشدید آسیب پذیری این نیروها شده است. معتقدیم، امنیت در خلیج فارس نتیجه تعامل همه جانبه کشورهای منطقه با بازیگران موثر بین المللی است. بدیهی است در این تعامل منافع مشروع بین المللی از طرف منطقه پذیرفته شده است و کشورهای منطقه نسبت به جریان آزاد نفت و انرژی و تاثیر متقابل امنیت منطقه ای و بین المللی از درک روشن و واضح و مسئولیت پذیری کامل برخوردارند.
بر این باوریم که به مقوله امنیت منطقه ای نباید تنها از دیدگاه نظامی و سخت افزارانه نگریسته شود. اشتراکات گسترده فرهنگی، تاریخی و اجتماعی ملت های منطقه و همکاری های گسترده اقتصادی و بازرگانی و سیاست های مبتنی بر اعتماد سازی و همکاری در مسایل منطقه ای و بین المللی به عنوان یک مجموعه کامل می توان بسترساز شکل گیری یک سیستم امنیتی منطقه ای جامع و کارا در خلیج فارس باشد.
شرایط کنونی در منطقه، ناشی از سیاست های اشتباه آمریکا و متحدین آن در عراق و استمرار تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه ملت مظلوم فلسطین و تداوم حمایت آمریکا از اقدامات این رژیم ، منطقه خاورمیانه بویژه خلیج فارس را در معرض تهدید، بی ثباتی و عدم استقرار قرار داده است. جمهوری اسلامی ایران همانطور که بارها اعلام داشته دستیابی به امنیت پایدار در منطقه خلیج فارس را تنها در مشارکت جمعی کشورهای منطقه فارغ از دخالت بیگانگان می داند. لازمه ایجاد استقرار و ثبات در منطقه برطرف کردن عوامل تحریک آمیزی است که امنیت منطقه را بطور مستقیم هدف قرار داده است.
جهت دستیابی به سیستم امنیتی با ثبات در خلیج فارس ضرورت دارد موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد :
1- دیدگاه و فهم مشترک و یکسان از سوی کشورهای منطقه در رابطه با مقوله امنیت ایجاد گردد. 2- موانع بومی ساختن سازوکار امنیتی منطقه توسط کشورهای منطقه شناسایی و از میان برداشته شود. 3- همه کشورهای منطقه دراین سیستم امنیتی با ثبات، فارغ از حجم جغرافیایی، جمعیتی و توانایی های اقتصادی، احساس امنیت کنند و در تامین آن مشارکت فعال داشته باشند.
دستیابی به فن آوری نوین انرژی هسته ای و ارتقاء هسته ای برای ادامه حیات بشری اجتناب ناپذیر است. سعادت بشر در قرنهای آتی، متضمن بهره برداری و استفاده صحیح از دانش نوین، منابع و ذخایر موجود درکشورهاست و جمهوری اسلامی ایران هم مستنثنی از این قاعده نبوده و در روند توسعه کشورتوجهی ویژه به این موضوع دارد.
دراین خصوص تلاش هایی برای دامن زدن به نگرانی ها در رابطه با فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران از سوی برخی از کشورهای فرا منطقه ای با هدف محروم ساختن ملت ایران از دستیابی به حقوق مسلم خود و علاوه بر آن تحت تاثیر قرار دادن مناسبات دوستانه ایران با همسایگان خود درحال انجام است.
مایلم تاکید نمایم جمهوری اسلامی ایران خواهان حقوقی فراتر از حقوق تصریح شده خود درمعاهده عدم اشاعه نیست و صرفا درپی بهره مندی و اعمال حقوق مشروع خود بر اساس معاهده درمقابل پایبندی به تعهداتش می باشد. واقعیت این است مباحثی که درخصوص نگرانی های جامعه بین المللی نسبت به فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران مطرح می شود نگرانی متعداد معدودی از کشورهایی باشد که سعی می کنند آن را به عنوان نگرانی جامعه بین المللی تعبیر نمایند. در حالیکه مواضع و بیانه های جنبش عدم تعهد سازمان کنفرانس اسلامی و بویژه همسایگان ما درحمایت از فعالیتهای صلح آمیز ایران گواه بر مخالفت بخش عظیمی از جامعه بین المللی (بیش از 116 کشور جهان) با این روند تبعیض آمیز ونگرانی از رویه ای نا مشروع درمحروم ساختن کشورهای درحال توسعه از دستیابی به فن آوری های برتر و انحصار آن در دست معدودی از کشورها است.
درموضوع هسته ای ایران یک نگرانی و یک ابهام وجود دارد نگرانی جمهوری اسلامی ایران از موانع در دستیابی به حقوق مسلم خود و ابهام طرف مقابل از انحراف فعالیت های هسته ای ایران. ما به سهم خودمان آماده رفع ابهام هستیم همانگونه که دراین مدت نیز به این روش عمل کردیم. طرف مقابل نیز باید درجهت رفع نگرانی های ایران اقدام نماید و نگرانی ها دیگری نیز ایجاد نکند.
جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به تمامی اقدامات سازنده خود، اقدامات مایوس کننده از سوی کشورهای غربی و آمریکا مواجه شده است که با انگیزه های سیاسی تمام تلاش خود را بر این قرار داده اند تا با خارج کردن روند رسیدگی به موضوع از مسیر قانونی و طرح آن در شورای امنیت واقدام جهت صدور قطعنامه ملت ایران را از حقوق مشروع و قانونی خود محروم سازند. متاسفانه باید اذعان نمایم که این اقدامات غیر منطقی با استاندارهای دو گانه آسیب جدی به اعتبار و بی طرفی نهادهای بین المللی به ویژه آژانس بین المللی انرژی اتمی وارد می آورد.
جمهوری اسلامی ایران معتقد است که مسیر مذاکره و تفاهم منطقی ترین راه حل برای حل و فصل این موضوع است. دراین مسیر نیز مصمم هستیم و بر آن تاکید داریم. درگیر شدن شورای امنیت در موضوع هسته ای ایران هیچ اساس و مبنای قانونی ندارد و با توجه به همکاریهای گسترده کشورمان رسیدگی به موضوع در شورای امنیت درهیچ یک از مفاد اساسنامه آژانس و موافقت نامه پادمان نمی گنجد ما بر این باوریم که این مسیر هیچ کمکی به حل موضوع نمی کند بلکه صرفا به پیچیده شدن مسائل می انجامد.
تاکید می نمایم که جمهوری اسلامی ایران درعین حال که از افزایش تنش و بحران درمناسبات خود با هیچ یک از کشورها استقبال نمی نماید ولی در صورت رد حقوق متعارف هسته ای خود و اصرار برخی کشورها بر عنصر تحریم و تهدید مردم و دولت ایران از آمادگی لازم و کافی برای دفاع از غرور و میراث ملی خود برخوردارند و چنانچه طرف مقابل بخواهد از حسن نیت ما سوء استفاده کند متقابلا شرایط برای آن نیز سخت خواهد شد ضمن اینکه این اقدامات جمهوری اسلامی ایران را مجبور می کند که درهمکاری خود با آژانس تجدید نظر نماید.
درمورد تهدید به اعمال تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران شایان ذکر است که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همواره این تحریم ها وایجاد مشکلات در مناسبات و تعاملات اقتصادی و فنی جمهوری اسلامی ایران با دیکر کشورها از سوی آمریکا وجود داشته و ما علیرغم این مضابقه ها و تحریم ها به راه خود ادامه داده و دستاوردهای درخشانی نیز درعرصه های مختلف کسب نموده ایم. فلذا تاکید می نمایم این تحریم ها تاثیری براداره مستحکم دولت و ملت ما دراحقاق حقوق مسلم خود ندارد و ما را در مسیر استقلال، خودکفایی و پیشبرد برنامه های مربوط به پیشرفت کشورمان مصمم تر می کند.
در رابطه با برخی نگرانی های ابراز شده پیرامون آلودگی زیست محیطی نیروگاه بوشهر، لازم است یاد آوری نمایم که این تاسیسات با استفاده از بالاترین استانداردها و تکنولوژی روز دنیا و تحت نظارت مستمر آژانس بین المللی انرژی هسته ای در دست احداث است و این امر از سوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای نیز مورد تایید قرار گرفته است لذا معتقدیم نگرانی های ابراز شده از نقطه نظر فنی وعلمی بی اساس است.
به نظر ما دامن زدن به این نوع نگرانی ها ناشی از فشارهای سیاسی و القائات دیگران در چارچوب همان سیاست محروم ساختن جمهوری اسلامی ایران از حقوق مشروع ملت خود و ایجاد تنش و سوء ظن میان کشورهای منطقه قابل ارزیابی است و امیدواریم رهبران و مسئولین کشورهای همسایه و دوست ما درخلیج فارس توجه شایسته ای به این واقعیت معطوف نمایند.
جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر ضرورت عاری سازی منطقه خاورماینه از سلاح های هسته ای به عنوان یکی از پایه گذاران این سیاست با اعلام پایبندی به آن از جامعه بین المللی می خواهد با پرهیز از برخوردهای دو گانه و گزینشی، نسبت به اینکه رژیم صهیونیستی با خارج ماندن از معاهدات بین المللی مربوطه، بدون هیچ گونه دغدغه خاطر فشار جهانی و اعمال نظارت های بین المللی نسبت به فعالیت ها و تاسیسات هسته ای خود در حال گسترش سلاح های هسته ای می باشد واکنش جدی نشان داده و با اعمال فشار واتخاذ سازوکارهای قانونی وکارساز علیه این رژیم در خصوص متوقف نمودن برنامه های نظامی هسته ای و نابودی زرادخانه هسته ای آن که تهدید کننده واقعی صلح و ثبات در این منطقه حساس جهان است، اقدام نمایند.
تحولات جاری در عراق شایسته توجه بیشتر جامعه جهانی است. ما بر این باوریم که استمرار نا امنی و کشتار در عراق به ضرر همه کشورهای منطقه است. جمهوری اسلامی ایران، ضمن تاکید بر حفظ یکپارچگی و استقلال عراق، کمک برای استقرار امنیت و آرامش در عراق را وظیفه دینی و انسانی خود می داند و با هرگونه تنش و اختلافات قومی، طائفه ای و مذهبی در این کشور به شدت مخالف است. مردم عراق اعم از شیعه و سنی و کرد و ترکمن و عرب، سالیان دراز در کنار یکدیگر زندگی مسالمت آمیزی داشته اند. متاسفانه سیاست ها و عملکرد نامناسب بیگانگان و اشغالگران موجب بروز وضعیت خطرناکی در صحنه عراق گردیده است. ما قویا معتقدیم که خروج بیگانگان از عراق و همکاری کشورهای منطقه با دولت منتخب و مردمی عراق کلید اساسی حل مشکلات عراق و در راس آن حل مشکلات امنیتی و نجات عراق از وضعیت کنونی است.
روابط دوستانه امروز دو دولت جمهوری اسلامی و عراق نتیجه طبیعی سیاست های ثابت و اصولی ایران در قبال عراق می باشد. پیش بینی ما در رابطه با اینکه اشغالگران در باتلاق عراق گرفتار خواهند شد هم اکنون تحقق یافته است. معتقدیم با تقویت دولت مرکزی عراق، پایان اشغال و کمک همه کشورهای منطقه به توسعه و پیشرفت عراق و بازسازی خرابیها، امنیت و ثبات در عراق شکل خواهد گرفت. جمهوری اسلامی ایران آماده است در صورت تغییر رفتار آمریکا در خلیج فارس و خاورمیانه به این کشور برای خروج نیروهای خود از عراق و کل منطقه کمک نماید و این را به نفع همه کشورها و ملت های منطقه می داند.
به نظر ما عراق جدید در منطقه یک واقعیت است روند تحولات در این کشور قابل بازگشت نیست. تکمیل روند سیاسی در این کشور و حمایت از دولت منتخب و مردمی در عراق و تسریع در سپردن همه امور به این دولت و خروج نیروهای بیگانه از این کشور راه حل اساسی برای بهبود اوضاع سیاسی و امنیتی در عراق می باشد . با پیمودن این راه نه تنها اوضاع عراق می تواند بهبود یابد بلکه امید به ایفای نقش موثر و سازنده ای از طرف عراق در ترتیبات امنیتی منطقه هم وجود دارد .
وضعیت در سرزمینهای اشغالی فلسطین همچنان اسف بار و دردناک است . سیاست ها و اقدامات تجاوزگرانه و توسعه طلبانه رژیم صهیونیستی همچنان از مردم مظلوم فلسطین قربانی می گیرد . دولت قانونی و منتخب مردم فلسطین تحت فشارها ، تعرضات و محدودیتهای مختلف قرار دارد . عدم توجه شایسته جامعه جهانی به این مساله موجب تشویق رژیم صهیونیستی در استمرار و تشدید این سیاست ها و تاثیرات منفی آن بر ثبات و امنیت منطقه گردیده است . مقاومت دلیرانه مردم لبنان در برابر حملات ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی به آن کشور و پیروزی غرور آفرین آنها که مایه عزت و سربلندی مسلمانان و آزادیخواهان جهان شد ، پوشالی بودن قدرت این رژیم را به اثبات رساند . به عقیده ما این مقاومت و پایداری در مقابل تجاوزات رژیم صهیونیستی می تواند فرصت های تازه ای را برای صلح و امنیت در منطقه فراهم آورد و کشورهای منطقه باید از آن استفاده کنند . خود کشورهای منطقه قادرند با وحدت ، انسجام و همکاری موجب توقف تجاوزات اسرائیل به مردم بی دفاع فلسطین و کمک به آنها جهت احقاق حقوق مشروعشان گردند . تلاشهای کشورهای فرا منطقه ای هم باید در جهت توقف اقدامات این رژیم اشغالگر بکار رود . این اقدامات می تواند به امنیت و ثبات در کل منطقه خاورمیانه و البته منطقه خلیج فارس کمک کند .
جمهوری اسلامی ایران در سایه تجربیات حاصل از نتایج طرحهای ارائه شده در دهه های پیشین ، موثرترین و کارآمدترین طرح امنیتی برای خلیج فارس را " طرح امنیت دسته جمعی " با مشارکت همه کشورهای منطقه می داند . بدیهی است در مسیر تحقق این هدف ارزشمند لازم است تا نسبت به :
1- تداوم برنامه اعتماد سازی در سیاست خارجی کشورهای عضو . 2- گره خوردن امنیت فردی کشورها با امنیت جمعی اعضا . 3- تضمین متقابل ادامه جریان آزاد انرژی و تسهیل مبادلات تجاری . 4- و بالاخره ارائه تعریفی مناسب از جایگاه و اهداف نظام جدید امنیتی در چارچوب امنیت جهانی و همسو نمودن آن با نظام کلی امنیت بین المللی اقدام گردد.
علاوه بر این توجه و تکیه بر عناصر موثری همچون همسایگی و اشتراک عمیق منافع تاریخی ، قرار داشتن در مدار دین مبین اسلام و نزدیکی و پیوند مستحکم فرهنگ ما و عادات و رسوم ملل منطقه ، همگی نقش بسزایی در تحکیم ارتباطات و هم چنین گام زدن در مسیر وحدت منافع و مصالح ایفا خواهند کرد .
پیام روشن ما صلح ، همکاری ، گفتگو و مشارکت است . جمهوری اسلامی ایران در آستانه بیست و هشتمین سال تاسیس خود در اوج اقتدار، ثبات و امنیت بسر می برد. ایران همکاری و همگرایی در منطقه خلیج فارس را در صدر اولویتهای خود قرار داده و بخوبی آگاه است که در این راه مشکلات فراوانی در پیش خواهد بود و اختلاف نظرات در این مسیر امری طبیعی به شمار می آورد ولی باید با گفتگو و تفاهم نسبت به رفع موانع موجود تلاش نمود .
بی تردید جمهوری اسلامی ایران به دلیل ویژگی های جمعیتی ، زیر ساختهای اجتماعی ، اقتصادی و امنیتی از مهم ترین بازیگران و قدرت های منطقه خلیج فارس محسوب می گردد . موقعیت ژئوپلتیکی ایران و قرار گرفتن در قلب خاورمیانه بعنوان حلقه اتصال شرق و غرب منطقه ، حضور ایران در هر گونه ترتیبات امنیتی در منطقه را ضروری می نماید . علیرغم تلاش های ناموفق برخی از قدرتهای فرا منطقه ای در انزوای جمهوری اسلامی ایران ، شرایط دو دهه اخیر حاکی از آن است هر گونه طرحی در رابطه با ایجاد ترتیبات امنیتی بدون حضور ایران ، موثر نخواهد بود .
در پایان آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری با کشورهای منطقه در زمینه های مختلف به منظور ایجاد یک ترتیبات امنیتی موثر و کار آمد منطقه ای اعلام می دارد . جمهوری اسلامی ایران معتقد است علیرغم همه مخاطرات و مشکلاتی که در حال حاضر منطقه با آن مواجه است ، خود کشورهای منطقه توانایی حل و فصل مشکلات و گام برداشتن در راه صحیح را دارند . البته تحقق این خواست ، مشروط به این است که قدرتهای خارج از منطقه دست از دخالت در امور این منطقه برداشته و بجای دخالت های ناروا و غیر سازنده خود ، به کمک صادقانه به تلاشهای منطقه برای تامین امنیت روی آورند . به نظر ما مجموعه متشکل از جمهوری اسلامی ایران ، کشورهای شورای همکاری ، عراق و یمن می توانند با همکاری یکدیگر فضای بهتری را در منطقه ایجاد نمایند .
نظر شما