خبرگزاری مهر، گروه استانها – ونوس بهنود: زمانی خیابان‌های اردبیل مملو از آذری‌هایی بود که به قصد درمان به این شهر همسایه سفر کرده بودند. به یکباره موجی از گردشگران تبعه جمهوری آذربایجان مهمان ما شدند و حتی رضایت نسبی بیماران از خدمات درمانی و گردشگری استان نیز انعکاس یافت.
مسافران آذری نه تنها درمان بلکه گشت‌وگذار و خرید مایحتاج را نیز با رضایت تمام و کمال انجام داده و تنها با طی یک ساعت مسیر از راه زمینی به شهر و دیار خود بازمی‌گشتند.
در اوایل دهه ۹۰ نظرسنجی‌های جهاد دانشگاهی استان نشان می‌داد که علت اصلی سفر اتباع آذری به جای گشت‌وگذار درمان عنوان شده است و تمامی این وقایع در حالی بود که هیچ برنامه‌ریزی از پیش مشخصی برای جذب گردشگر انجام نشده بود.
هر چند بعدها وجود آذری‌های جویای خدمات درمانی موجب شد تا برخی دستگاه‌ها نسبت به جذب هر چه بیشتر و نگه داشت مسافران سلامت اقدام کنند اما به دلیل خلأ نگاه جامع و در نظر نگرفتن تحولات گردشگری سلامت در منطقه و با تیزبینی برخی استان‌های همسایه رفته رفته آذری‌های جویای درمان از مرز اردبیل وارد شده و مهمان مناطق دیگر شدند و این روزها حتی شاهد کاهش سفر به بهانه درمان هستیم.
تغییرات نرخ ارز و اخذ ویزیت چند برابری
به اذعان خود مسئولان استان یکی از دلایل اصلی سفر اتباع آذری به اردبیل، تبریز و گیلان نرخ پایین خدمات درمانی در کشور ایران است.
بطوریکه نرخ پایین موجب می‌شد با چند مانات ناقابل خدمات درمانی دریافت کرده که در کشور جمهوری آذربایجان به بهای چند ۱۰ برابری ارائه می‌شد.
این شرایط اقتصادی موجب شده بود به ویژه قشر با درآمد متوسط و به ویژه مرزنشینان آذربایجان با سهولت فراهم شده از سمت‌وسوی کشورشان در مرزها به کشور ایران سفر کنند.
از سویی نباید از امنیت سفر، نزدیکی زبان و فرهنگ نیز چشم پوشید. بطوریکه آذری‌ها با سفر به اردبیل با برادران دینی و هم‌زبان خود مواجه شده و خدمات موردنیاز را نیز دریافت می‌کردند.
اما چه شد که تمامی این اشتراکات فرهنگی و زبانی نتوانست به رونق گردشگری سلامت اردبیل تداوم بخشد؟
به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل سیاست‌های پولی مالی کشور جمهوری آذربایجان موجب شد ارزش مانات تغییر کند و ارزش پول آذربایجان با هدف ممانعت از خروج ارز از کشور کاهش یافت.
قدرت اخوان اکبری در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: زمانی با هزینه اندک آذری‌ها در اردبیل و شهرهای دیگر خدمات درمانی دریافت می‌کردند و حتی خرید مایحتاج شخصی را نیز انجام می‌دادند؛ بطوریکه قشر مرفه نیز به شهرهای بزرگ ایران سفر می‌کرد.
وی افزود: در وضعیت فعلی این روند تغییریافته و خدمات به لحاظ اقتصادی صرفه قبلی را ندارد.
اما در بازار داغ مطلوبیت سفر گردشگران سلامت متأسفانه اخذ ویزیت‌های چندین برابری از سوی برخی پزشکان نیز شنیده می‌شد.
در وضعیتی که اعتماد و اطمینان حرف اول جذب گردشگری سلامت را می‌زد برخی پزشکان به بهانه اینکه این افراد ارز خارجی دارند و قادر به تأمین هزینه هستند، ویزیت‌های چند برابری را درخواست می‌کردند؛ موضوعی که حتی موجب آزردگی خاطر متولیان بهداشت و درمان نیز بود.
سرعت لاک‌پشتی بهبود خدمات درمانی و زیرساخت‌ها
علاوه بر مسائل اقتصادی، امکانات درمانی اردبیل نیز نتوانست بازار گردشگری سلامت را داغ نگه دارد.
با وجود تلاش‌های قابل‌توجه متولیان بهداشت و درمان برای ارائه خدمات مطلوب به گردشگران سلامت، افزودن تخت‌های VIP و استقبال مطلوب از گردشگران، در خود کشور جمهوری آذربایجان خدمات درمانی رونق گرفت تا نیاز مردم تأمین‌شده و از سفر غیر ضرور پرهیز شود.
به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان مجموعه شرایط موجب شده که در گردشگری سلامت شاهد کاهش سفرها به اردبیل باشیم.
اخوان اکبری تصریح کرد: تعداد مراجعان از پنج هزار نفر در سال ۹۳ به هزار نفر در ۹ ماهه سال جاری کاهش یافته است.
وی تأکید کرد: این در حالی است که اردبیل همچنان ظرفیت پذیرایی از گردشگران سلامت را دارد و می‌توانیم ۱۰ درصد از تخت‌ها را با تعرفه خصوصی برای بیماران خارجی اختصاص دهیم.
وی متذکر شد: در سال‌های اخیر اقدامات متعددی برای رونق گردشگری سلامت انجام شده و بیمارستان‌های قائم و سبلان بین‌المللی شده و در بیمارستان امام خمینی نیز تخت‌های VIP فراهم شده است.
آشفته‌بازار جذب گردشگر سلامت
یکی از سؤالات اغلب کارشناسان این است که چرا با وجود فراهم ساختن زیرساخت‌های درمانی مسافران سلامت اردبیل سر از شهرهای دیگر درمی‌آورند؟
باوجوداینکه پذیرش اولیه مسافران سلامت در مرز شمال غرب کشور بیشتر از شهرستان بیله سوار است اما به دلیل ضعف بازاریابی و بی‌توجهی به اهمیت این موضوع در سال‌های اخیر، مسافران با خودروهای مسافربری به شهرهای دیگر انتقال می‌یابند.
خودروهایی که خود واسطه ارتباط دهی پزشکان در برخی استانها هستند و به نوعی گردشگران سلامت اردبیل را تصاحب کرده و انتقال می‌دهند.
باوجوداینکه بارها مسئولان میراث فرهنگی استان به ضرورت ساماندهی این مهم تأکید داشته‌اند اما در نهایت نیز کش‌وقوس تصمیم‌گیری و جلسات صوری مانع از آن شد که به انسجامی در این خصوص دست یابیم.
به حدی برنامه‌های بازاریابی گردشگری سلامت ناشیانه اعمال شده که ته مانده مسافران سلامت پزشکان استان‌های مجاور را به مراتب بهتر از پزشکان اردبیلی می‌شناسند و تمایل به مراجعه به مطب آن ها دارند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان معتقد است باید آژانس‌های مسافری به صورت منسجم بیماران را از مرز بیله سوار انتقال دهند.
وی تأکید کرد: با هدایت صحیح بیماران به بیمارستان‌ها می‌توان زمینه رونق گردشگری سلامت را فراهم ساخت.
اما این همه تأکیدات امروز مسئولان استان نیست و در واقع باید اعتراف کرد، بازار جمهوری آذربایجان برای ارائه خدمات سلامت از دست رفته است.
ضرورت تمرکز به بازارهای داخلی در گردشگری سلامت
در سال‌های اخیر به حدی امکانات درمانی در کشور همسایه ایجاد شده که دیگر نمی‌توان و نباید گردشگری سلامت اردبیل را محدود به آذربایجان ساخت.
مدیرکل میراث فرهنگی استان معتقد است در چنین شرایطی باید از منظر دیگری به گردشگری سلامت نگاه شده و به بازارهای داخلی و مشتریان از استان‌های دیگر توجه داشته باشیم.
کریم حاجی‌زاده تاکید کرد: طبیعت اردبیل، آب‌های گرم معدنی و اقلیم کم‌نظیر در گستره شمال تا جنوب آن فرصت کم‌نظیری برای ارائه خدمات سلامت است.
وی با اشاره به ضرورت راه‌اندازی دهکده‌های سلامت در اردبیل اضافه کرد: به‌سادگی می‌توان خدمات توان‌بخشی سلامت را در اردبیل ایجاد و این استان را به قطب ارائه این خدمات تبدیل کرد.
تعریف بازارهای جدید خالی از لطف نخواهد بود و به ویژه می‌توان خدمات جدید درمانی را تعریف کردمدیرکل میراث فرهنگی استان متذکر شد: با توجه به آب‌وهوای مطبوع در این استان می‌توان زیرساخت‌هایی برای خدمات توان‌بخشی ایجاد کرد و در این راستا ضروری است بخش خصوصی نیز یاری گر ما باشد.
در عین حال این تأکیدات مورد پذیرش علوم پزشکی استان نیز هست. رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان معتقد است تعریف بازارهای جدید خالی از لطف نخواهد بود و به ویژه می‌توان خدمات جدید درمانی را تعریف کرد.
از سویی به تأکید استاندار اردبیل باید کاربری‌های جدید و حرفه‌ای آب‌های گرم معدنی تعریف شود.
اکبر بهنام جو معتقد است کاربری درمانی آب‌های گرم معدنی باید به صورت ویژه مورد توجه قرار گرفته و پزشکان حاذقی در این حوزه آموزش‌های لازم را حتی با سفر به کشورهای دیگر دریافت کنند.
موضوعی که موجب شده علوم پزشکی استان راه‌اندازی رشته پزشکی آب‌درمانی را در برنامه‌های کوتاه‌مدت خود بگنجاند.
گردشگری سلامت اردبیل در صورتی که به تحولات و اقتضائات توجه می‌کرد به مراتب موفق‌تر از امروز بود. انتظار می‌رود در وضعیتی که جمیع مسئولان ایده‌های نو و خلاقانه برای بهبود وضعیت گردشگری سلامت استان دارند بتوان در کوتاه‌مدت مجدداً رونق گردشگری سلامت را شاهد بود.
نظر شما