حضور جاودانه علم و عمل

حضرت آيت الله العظمي محمد رضا گلپايگاني در هشتم ماه ذيقعده 1316 ق در بخش گوگد گلپايگان ديده به جهان گشود .
محمد رضا در سه سالگي مادر و در نه سالگي پدرش را از دست داد. ايشان پس از طي مقدمات علوم در مكتب خانه هاي قديم ،
در نوزده سالگي  به اراك رفت و موفق به درك مجلس علمي حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي  (موسس حوزه علميه قم ) شد . وي  در بيست و چهار سالگي رهسپار  قم شد و در آن جا در محضر استاداني چون آيات عظام ميرزاي نائيني و آقاي سيد ابوالحسن اصفهاني ، حاج شيخ محمد رضا مسجد شاهي اصفهاني، حاج شيخ ابو القاسم كبير، آيت الله بروجردي، آقا ضياء عراقي و شيخ محمد حسين غروي اصفهاني كسب فيض كرد .
سرانجام آن حضرت  از آيت  الله حائري اجازة اجتهاد و از مرحوم شيخ عباس محدث قمي و آقا شيخ محمد رضا اصفهاني اجازة نقل روايت اخذ كرد. آن عالم رباني در دوران تحصيل به تدريس نيز مشغول بود و پس از در يافت درجه اجتهاد بيشتر عمر خود را صرف تربيت شاگردان علوم اسلامي ، تاليف و تصنيف كتاب و اعمال عام المنفعه كرد . حضرات آيات و حجج اسلام، مرتضي حائري يزدي، عبدالرحيم رباني شيرازي، مرتضي مطهري، محمد علي قاضي طباطبايي، سيد اسد الله مدني، محمد مفتح، سيد محمد حسيني بهشتي، حسينعلي منتظري، علي مشكيني، ناصر مكارم شيرازي، سيد محمد علي علوي گرگاني، علي احمدي ميانجي، جعفر سبحاني، لطف الله صافي گلپايگاني، حسن حسن زادة آملي، محمد مؤمن و رضا استادي  از برجسته ترين  شاگردان ايشان اند .
ايشان همچنين در طول عمر پر بركت خويش كتب بسياري ازخود به ياد گار گذا شتند  كه  برخي از آنها توسط خود ايشان و برخي نيز به همت شاگردانشان به رشته تحرير در آمد . حاشيه بر عروة الوثقي ،  حاشيه بر وسيلة النجاة ،  رساله صلاة الجمعة ،  رساله في المحرمات بالنسب ،  مسائل الحج ،  افاضة العوائد، تعليقه بر درر الاصول مرحوم حائري ،  رساله در عدم تحريف قرآن ،  كتاب الطهارة ،  كتاب الحدود ،  صلاة الجمعة ،  حواشي بر ملحقات عروة الوثقي ، كتاب الحج در  سه جلد ،  الهداية الي من له الولاية ، نخبة الاشارات في احكام الخيارات،  كتاب القضاء در دو جلد ،  كتاب الشهادات ،  بلغة الطالب في التعليق علي بيع المكاسب، الدر المنضود في احكام الحدود،  نتايج الافكار في نجاسة الكفار،  كتاب الطهارة ،  كتاب القضاء از جمله آثار باقيمانده از آن عالم رباني است   .

آية الله العظمي گلپايگاني  در طول عمر پر بركت خويش همواره يار و ياور انقلاب اسلامي بودند و در دوران پيش از انقلاب اسلامي به همراه امام خميني ره به مبارزه عليه رژيم ستم شاهي پرداختند  . ايشان يكبار از ملاقات با شاه و نخست وزير و فرستادگان دربار سرباز زد و بارديگر در موقعيتي ديگر   اعتراض شديد اللحن خود را  عليه تغيير تاريخ هجري به شاهنشاهي به گوش رژيم پهلوي  رساند . ايشان همچنين به هنگام تشكيل حزب رستاخيز به  مخالفت صريح با اين حزب پرداخت و  شركت مسلمانان در آن را حرام  دانست . پس از پيروزي انقلاب نيز ايشان همواره در جهت تأييد كامل مواضع حضرت امام و تقويت موقعيت ايشان به عنوان رهبر نظام اسلامي برآمدند . آن فقيه بزرگوار  در طول عمربا بركت خويش به علم اندوزي بسنده نكرد بلكه منشا خيرات فراوان اجتماعي در سطح جامعه شد . 
تاسيس  دار القرآن الكريم به عنوان نخستين  مؤسسة قرآني كشور ،  راه اندازي موزة قرآن،  تشكيل كتابخانة تخصصي قرآن، 
انتشار نشريه رسالة القرآن و پيام قرآن ، احداث بيمارستان ، احداث  كتابخانه با داشتن حدود يكصد هزار جلد كتاب چاپي و دوازده هزار جلد كتاب خطي  كه يكي از بزرگ ترين كتابخانه‎هاي كشور به شمار مي‎رود ، تشكيل  مركز معجم المسائل الفقهية ، احداث  مسجد عظيم و باشكوه  در قم ، احداث  مدرسه علميه در گلپايگان و  مدرسة امام مهدي عج  در قم و  احداث  دار الايتام از جمله اقدامات اجتماعي آن عالم رباني است  .
آن  حضرت سرانجام  پس از عمري مجاهدت و نشر معارف حقه اسلام در 96 سالگي درروز پنجشنبه 18 آذرماه سال 1372 
به ديار باقي شتافت . 
پيكر پاك آن مرجع بزرگ در روز جمعه در تهران با حضور هزاران  نفر از دوستداران خاندان فقاهت و با شركت رهبر معظم انقلاب  اسلامي تشييع شد . پس از برپايي نماز ، پيكر آن عالم رباني  در مسجد بالا سر مرقد مطهر حضرت معصومه ـ عليها السلام -  به خاك سپرده شد.

منبع :
جمعي از نويسندگان ، گلشن ابرار ، حوزه علميه قم