خبرگزاری مهر، گروه استانها ـ مهدی جلیلیان: یزد همواره استانی خشک و بی‌آب بوده و اگر زندگی در این دیار جاری شده، به مدد همت و سختکوشی مردمانی بوده که آب را با سازه‌ای به نام قنات جاری و زندگی را در این اقلیم خشک سپری کرده‌اند.
نزدیک به ۱۵ سال است که خشکسالی‌های پی‌درپی امان یزد را بریده و قبل از آن آن نیز بارش‌های این استان چندان چشمگیر نبوده است به نحوی که قبل از وقوع خشکسالی، متوسط میزان بارش در استان یزد ۹۰ میلی‌متر بوده که این میزان در ۱۵ سال اخیر به طور میانگین به ۸۰ میلِ‌متر رسیده و امسال نیز متأسفانه این میزان با کاهش بی‌سابقه به ۴۰ میلی‌متر رسیده است.
بر این اساس یزد همواره با مشکل کم‌آبی دست به گریبان و آب شرب یزد همواره در خطر بوده و مسائل و مشکلات حوزه آب مربوط به امروز و دیروز نیست.
انجام نخستین اقدامات در حوزه انتقال آب به یزد در سال ۶۸
همین مشکلات، دولت که وظیفه تامین آب شرب را بر عهده دارد، بر آن داشته تا فکری به حال آب شرب این منطقه کنند و نخستین اقدامات از دهه ۶۰ آغاز شده و در سال ۱۳۶۸ به مصوبه تبدیل شده است.
بر اساس اسنادی که در شرکت آب منطقه‌ای استان یزد موجود است، در سال ۱۳۶۸ به دلیل اینکه وضعیت آب شرب یزد به شدت دچار ابهام و آب شرب موجود در این استان نیز بی‌کیفیت و شور بوده است، درخواست‌هایی شد که وزارت نیرو آن را مورد بررسی قرار داد.
در این اسناد آمده است که موضوع مصارف فعلی و آتی یزد و امکانات تامین آب از زاینده رود مورد بررسی قرار گرفت و پس از تبادل نظر در مورد آب مورد نیاز و شیوه‌های تامین آب از زاینده‌رود با عنایت به سایر نیازمندی‌های منطقه انتقال، برای مصرف شرب، ۷۸ میلیون مترمکعب آب به استان یزد اختصاص یافت.در تصویب انتقال آب به یزد ابتدا منابع آب قابل انتقال و سپس وضعیت استان یزد را بررسی و با حضور وزیر نیرو و مدیران آب منطقه‌ای یزد و اصفهان نسبت به تخصیص سهمیه آب و انتقال آن به استان یزد تصمیم‌گیری کردند
بنابراین ابتدا منابع آب قابل انتقال و سپس وضعیت استان یزد را بررسی و با حضور وزیر نیرو و مدیران آب منطقه‌ای یزد و اصفهان نسبت به تخصیص سهمیه آب و انتقال آن به استان یزد تصمیم‌گیری کردند.
در این تصمیم‌گیری‌ها، حقابه کشاورزان منطقه اصفهان، حقابه صنعت و حقابه شرب اصفهان را در نظر گرفتند و با توجه به همه این موارد، تصمیم‌ها اتخاذ و در قالب مصوبه اجرا شد.
در این اسناد، بندهای موجود در مصوبات به خوبی نشان می‌دهد که برخی مسائلی که امروز مطرح می‌شود، در واقع دستاویزی برای برخی افراد است که مردم را تحریک و تهییج کنند.
بندهای این مصوبه می‌گوید: برای مصارف آب مشروب و صنعتی منطقه یزد از رودخانه زاینده‌رود، سالانه ۷۸ میلیون مترمکعب آب، به طور متوسط ۲.۵ مترمکعب تخصیص می‌یابد و حداکثر دبی برداشتی نیز می‌تواند تا ۳ میلیون مترمکعب برسد.
بند دوم این مصوبه نیز می‌گوید: با توجه به فوریت امر باید حداکثر تا آخر تیرماه سال ۶۹، فاز یک پروژه انتقال آب از زاینده‌رود تهیه و برای عقد قرارداد اجرا شود.
انتقال آب به یزد هرگز مشروط به کوهرنگ ۳ یا چشمه لنگان نبوده است
بندهای دیگر این مصوبه نیز می‌افزاید: ضروری است که آب منطقه‌ای یزد با همکاری سایر ارگان‌ها، تامین اعتبار کند.
اما بند چهار که امروز بسیار مورد بحث است، می‌گوید؛ جلسه بر اجرای هرچه سریع‌تر سد و تونل سوم کوهرنگ و همچنین انجام مطالعات انتقال آب از چشمه لنگان نیز تاکید دارد.
از آنجا که پروژه‌های کوهرنگ یک و دو انجام و آب از داخل کوهرنگ به زاینده‌رود آمده بود، تصمیم گرفتند با توجه به اجرای پروژه‌های کوهرنگ ۱ و ۲ و وجود بستر زاینده‌رود، سهمی برای استان یزد از این پروژه‌ها دیده شده و برای اینکه نیازهای آتی استان اصفهان هم به خطر نیفتد، طرح چشمه لنگان و کوهرنگ ۳ را سرعت بخشیدند.
چشمه لنگان که در دهه ۸۰ اجرا شد، کوهرنگ ۳ نیز در بخش تونل اجرا شده و سد آن نیز به زودی اجرا می شود؛ بنابراین هیچ قید و بندی در رابطه با اینکه آب شرب یزد در قید کوهرنگ ۳ یا در قید چشمه لنگان باشد، نبوده است.
ایجاد برخی ابهامات مجوزی برای آغاز یک تعرض
اما عده‌ای ابهامات و شایعاتی را ایجاد کردند که مجوزی برای تعرض به خط انتقال آب به استان یزد باشد.
برخی موارد دیگر که سبب شده تا مجوزی برای تعرض به خط انتقال آب به استان یزد باشد، طرح این موضوع است که آب انتقالی به یزد، مورد استفاده در کشاورزی قرار می‌گیرد.
از آنجا که یزد به شدت در زمینه آب شرب دچار مشکل است و در حال عبور از یک بحران جدی است، مصرف حقابه شرب در کشاورزی، توجیه منطقی ندارد.اگر کل جمعیت استان یزد را در نظر بگیریم و میزان آب انتقالی به یزد را نیز مدنظر قرار دهیم، خواهیم دید که آب انتقالی فعلی، حتی نمی‌تواند ۵۰ درصد نیاز شرب استان را نیز تامین کند
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد در این باره به خبرنگار مهر گفت: اگر کل جمعیت استان یزد را در نظر بگیریم و میزان آب انتقالی به یزد را نیز مدنظر قرار دهیم، خواهیم دید که آب انتقالی فعلی، حتی نمی‌تواند ۵۰ درصد نیاز شرب استان را نیز تامین کند.
محمدمهدی جوادیان زاده عنوان کرد: سهمیه مصوب آب استان یزد از خط انتقالی، ۹۸ میلیون مترمکعب بوده که این میزان با توجه به آورد رودخانه متغیر است و از آنجا که رودخانه به دلیل خشکسالی، با کاهش آورد مواجه بوده، اکنون سهمیه استان یزد به ۶۰ میلیون مترمکعب در سال رسیده است.
وی تاکید کرد: در چنین شرایطی محرز است که اولویت نخست ما، ابتدا شرب و سپس با توجه به وضعیت اشتغال استان، صنعت است از این رو است که با سند و مدرک اعلام می‌کنیم که ۹۶ درصد آب انتقالی به یزد صرف شرب مردم این استان و چهار درصد نیز صرف صنعت استان می‌شود.
یک قطره از آب انتقالی به یزد صرف کشاورزی نمی‌شود
جوادیان‌زاده خاطرنشان کرد: کشاورزان استان اصفهان اطمینان داشته باشند که یک قطره از آب انتقالی، صرف کشاورزی نمی‌شود ضمن اینکه حتی اگر حقابه یزد کاهش یابد، تاثیری به حال کشاورزان این منطقه نخواهد داشت.
وی تاکید کرد: اکنون شرایط به نحوی است که باید به سمت صنایع تبدیلی و توسعه کشت گلخانه‌ای برویم و حتی اگر قرار باشد مردم یزد از نظر آب شرب در مضیغه باشند، باز هم آب فعلی، جوابگوی کشت‌های موجود در اصفهان نخواهد بود.
جوادیان‌زاده اظهار داشت: ذخیر سدهای منطقه اکنون ۱۲ درصد است و به یک چهارم ظرفیت سد رسیده است.
تعیین سرانه غیرمنطقی مصرف آب برای مردم یزد
برخی مطالب دیگر که از سوی عده‌ای به صورت کارشناسی نشده مطرح می‌شود، نیز جالب توجه است؛ عده‌ای می‌گویند سرانه آب شرب برای هر نفر در یزد با توجه به اینکه یزد استانی کم‌آب است باید ۲۴ لیتر در روز باشد.
این تعیین سرانه به هیچ وجه منطقی نیست زیرا مردم در مناطق مختلف تفاوتی با یکدیگر ندارند ضمن اینکه استانداردهای جهانی و کشوری، سرانه مصرف آب به ازای هر نفر در یک شبانه‌روز را ۱۵۰ لیتر اعلام کرده است و بیان این مطالب منطقی نیست.
عده‌ای به دنبال ماجراجویی
با توجه به اینکه بسیاری از مسائل از سوی مسئولان یزد و اصفهان برای کشاورزان اصفهانی مطرح شده، دیگر کشاورزان منطقه نیز متقاعد شده‌اند که در بحث آب، عده‌ای به دنبال ماجراجویی هستند ضمن اینکه در تعرض‌های اخیر، برخی به اسم کشاورز در اجتماعات حضور یافته و اقدام به آسیب‌رسانی به خط انتقال آب یزد کرده‌اند.
آنچه مشخص است، این است که این تعرض‌ها بی‌مورد و تنها آب شرب یک استان را تحت تاثیر قرار داده است؛ آبی که تنها چند روز قطعی آن، سبب بروز مشکلات بسیاری به ویژه برای کودکان شده زیرا EC بالای آب منابع زیرزمینی استان یزد، کودکان را راهی درمانگاه‌ها کرده است.
۰۲:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۳/۱۹
نظر شما