خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل- مریم خرمائی: با نزدیک شدن به اتمام مهلت تعیین شده از سوی «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا برای تعیین تکلیف در خصوص برجام، حدس و گمان ها در مورد آینده این توافق هسته‌ای نیز افزایش یافته و تردیدها در مورد موضع گیری اروپا در خصوص این توافق در صورت خروج واشنگتن از برجام نیز رو به افزایش است.
در خصوص وضعیت آتی برجام در صورت خروج آمریکا از آن و واکنش احتمالی اروپا با دکتر «الکساندر آزادگان» استاد دانشگاه در کالیفرنیا، به گفتگو نشستیم.
آزادگان در حوزه‌های مدیریت جهانی و اقتصاد سیاسی بین‌الملل فعالیت دارد و تحلیلگر ارشد مسائل ژئوپلیتیک است.
*آیا کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا قادر به حصول توافقی هستند که با شروط ترامپ درباره برجام مطابقت داشته باشد؟ این توافق چگونه خواهد بود؟
گمان نمی‌کنم کنگره آمریکا قادر به حصول چنین توافقی باشد. همانطور که پیشتر گفته‌ام به‌هیچ‌وجه فکر نمی‌کنم مکانیسم اتحادیه اروپا کارگشا باشد و انگلیس نیز به عنوان یکی از امضاکنندگان اروپایی برجام در حال خروج از اتحادیه اروپا است.
به‌خاطر داشته باشید که ترامپ نخستین رئیس جمهوری آمریکا است که به رژیم صهیونیستی تعلق‌خاطر کامل دارد و خلاف منافع اسرائیلی‌ها هیچ کاری انجام نمی‌دهد. رژیم صهیونیستی همیشه از منتقدین سرسخت برجام بوده است که البته از نظر من بی معنا است چراکه این توافق برای ایران وحشتناک بود؛ نه غرب.
رژیم صهیونیستی هیچگاه به این حد گستاخ نشده بود و حالا هم که به حمایت از عربستان سعودی روی آورده و عملاً بین آنها ائتلاف به وجود آمده است. صهیونیست‌ها گستاخ شده و خود را غیرقابل‌دسترسی فرض می‌کنند حال آنکه همانطور که پیشتر هم گفته‌ام برجام بیش از آمریکا برای ایرانی‌ها توافق بدی محسوب می‌شود و ایرانی‌ها به‌هیچ‌وجه قصد بازمذاکره پیرامون آن را ندارند.
این وضعیت درنتیجه به قدرت رسیدن ترامپ به وجود آمده و شاید اگر هیلاری کلینتون نامزد دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به قدرت رسیده بود، سیاست دولت باراک اوباما رئیس جمهوری سابق آمریکا که بیشتر بر پایه تعامل بود تا تقابل، همچنان ادامه می‌یافت.
متاسفانه ترامپ به‌دنبال تقابل‌جویی با ایران است و باید به خاطر بسپاریم که نخستین سفر خارجی وی به عنوان رئیس جمهوری آمریکا، به عربستان سعودی بود که دشمن درجه‌یک ایران در سطح منطقه محسوب می‌شود. فراموش نکنیم که قرارداد ۳۰۰ میلیارد دلاری خرید تسلیحات که بین واشنگتن-ریاض امضا شد، عربستان سعودی را بعد از آمریکا و چین به سومین کشور جهان تبدیل کرد که حاضر به صرف هزینه در زمینه تسلیحاتی است.
می‌بینید که همه نشانه‌ها وجود دارد و فکر هم نمی‌کنم جنبه سمبلیک داشته باشد بلکه آنها در حال مهیا شدن برای ستیزه جویی علیه ایران هستند. روی کار آمدن جان بولتون- که یک نئوکان جنگ‌طلب است- به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، نشانه مهمی تلقی می‌شود.
همانگونه که مطلع هستید، جمهوریخواهان در کنگره آمریکا از اکثریت برخوردار هستند و در نوامبر سال میلادی جاری (۲۰۱۸) نیز انتخابات میان‌دوره کنگره را در پیش داریم که آزمونی بابت سنجش میزان موافقت یا عدم موافقت رای دهندگان آمریکایی با ترامپ است. اما حتی اگر دموکرات‌ها هم در این آزمون پیروز شوند، تغییری در سیاست واشنگتن اعمال نخواهد شد. متاسفانه این وضعیتی است که در حال‌حاضر ایران با آن مواجه است.
*راه حل جایگزین برای اتحادیه اروپا چیست چراکه در صورت خروج آمریکا از برجام، سرمایه‌گذاری خارجی در ایران مشکل‌تر خواهد شد. در چنین شرایطی، اتحادیه اروپا چه تضمین‌هایی به ایران خواهد داد؟
اگر ترامپ در ماه میلادی می (۲۲ اردیبهشت) برجام را تایید نکند، ایران با نوعی دوره گذار مواجه خواهد بود. در‌همین‌حال، پای این موضوع که به میان بیاید، اروپایی‌ها هم با چالش‌های زیادی برای پیگیری سیاست‌های خود مواجه می‌شوند.
پیش‌بینی من این است که اروپایی‌ها هرچه که در توان داشته باشند (برای حفظ برجام) انجام می‌دهند و درحال حاضر هم شاهد این مسئله هستیم. درعین‌حال، از ۲ سال پیش به این سو، یعنی از زمان نامزدی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اروپایی‌ها فرصت کافی برای فکر کردن به سیاست‌های محتمل در صورت خروج احتمالی آمریکا از برجام داشته‌اند که البته حالا به امری ممکن تبدیل شده است.
این امکان هم وجود دارد که توافق هسته‌ای امضا شده با ایران حتی در صورت خروج آمریکا هم قابل اجرا باشد حال آنکه با توجه به مبادلات مالی و بانکی و تعاملاتی که بین اتحادیه اروپا و آمریکا وجود دارد، امر بسیار مشکلی است.
دشواری دیگر این است که اروپایی‌ها باید اقداماتی در راستای محکم‌کاری انجام دهند تا مبادا زیان ببیند و یا اینکه آزادی عمل آنها از سوی آمریکایی‌ها به گروگان گرفته شود. شاید بدعهدی ترامپ و خروج واشنگتن از برجام، به اروپایی‌ها فرصت بیشتری برای استقلال عمل بدهد. بااین‌حال، فراموش نکنیم که در دهه‌های آتی، آمریکا همچنان بزرگترین متحد آلمان و انگلیس خواهد بود و آنها ۲ کشور از ۳ کشور اروپایی طرف قرارداد در برجام را شامل می‌شوند.
البته فرانسه هم زمزمه‌هایی درباره احتمال مذاکره درباره برنامه موشکی ایران مطرح می‌کند که البته خط قرمز تهران تلقی شده و هرگز اتفاق نمی‌افتد و به عقیده من، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز باید واقعیت این مسئله را بفهمد.
نظر شما