سینماگر نباید اثرش را توضیح دهد / فیلم باید از نشانه‌ها و در پرده سخن بگوید

به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، کیارستمی شب گذشته با حضور در این سمینار که به همت جهاد دانشگاهی و مدیریت فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، با تأ کید بر لزوم نقش آفرینی تماشاگران در روند تکاملی فیلم ها، سینمای هالیوود را نقد کرد.

وی گفت: "تمامی فیلم ها به نوعی روایی هستند و یک سینمای خوب مبتنی بر واقعیت است. اما در فیلم هر چقدر که ما کمتر روایت کنیم، به خلاقیت تماشاگر در فهم داستان کمک می کنیم و باعث می شویم هر یک از مخاطبانمان فهم خود را از روایت ما داشته باشند. این نقش آفرینی مخاطب در فهم اثر در سینمای هالیوودی نه فقط در آمریکا که در تمام کشورها از جمله ایران غایب است و این نوع سینما ذهن مخاطب را به گروگان می گیرد تا تماشاگر را فقط سرگرم کند."

کارگردان "طعم گیلاس" در ادامه به خصوصیات سینمای دیجیتال در جهان امروز اشاره کرد و افزود: "سینمای دیجیتال به هر کس در این دنیا اجازه می دهد فقط با در دست گرفتن یک دوربین آنچه را در اطراف خود می بیند ثبت کند و اثری هنری بسازد. در این نوع سینما بازیگران آزادی عمل بیشتری دارند و من در فیلم های خود به این سمت حرکت می کنم که اندک اندک از نقش خود در آثار سینمایی ام بکاهم و با پایان دادن به کنترل های لحظه به لحظه، آزادی بیشتری به عوامل در خلق فیلم بدهم."

وی همچنین با بیان این مطلب که توضیح فیلم توسط فیلمساز پس از پایان ساخت فیلم یک اشتباه بزرگ است، اظهار داشت: "نباید فیلم های خود را توضیح بدهیم. اگر در فیلم آگاهانه ابهامی به وجود آورده ایم که دلیلی برای توضیح آن پس از ساخت وجود ندارد و اگر ابهامی در فیلم ما هست که ناخواسته و به دلیل اشتباهاتی به وجود آمده، توضیح آن چیزی را جبران نخواهد کرد. خلق یک اثر که تمام شد، دیگر نباید از آن حرف زد و باید مخاطب و اثر را با یکدیگر تنها گذاشت."

این کارگردان برجسته که در پاسخ به پرسش های حاضرین در این سمینار سخن می گفت، در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه اصل مهم در سینما اشاره است، یادآور شد: "اگر مخاطب در فیلمی احساس کند فیلمساز به عمد قصد دارد احساسی را به وی تحمیل کند، مقاومت خواهد کرد و بی پرده سخن گفتن در فیلم ها و انتقال واضح پیام اثر معکوس خواهد داشت. فیلم تنها باید از نشانه ها بگوید و هر یک از مخاطبان با درک این نشانه ها به خلق اثر در ذهن خویش مبادرت می ورزند که تأثیر چنین درکی به مراتب پایدارتر از تصویرسازی های صریح است."

کیارستمی در پایان با اشاره به اتهاماتی که در مورد علاقه به ساخت فیلم برای خارجی ها به وی زده می شود، گفت: "می گویند تو برای خارجی ها فیلم می سازی، چرا این حرف را می زنند؟ چون خودشان فیلم های مرا در ایران نشان نمی دهند، اگر من سینمای خصوصی داشتم بعد فیلم های خود را به جای نمایش در این سینما به خارج می بردم، حرف شان درست بود. اما اکران فیلم در ایران که دست من نیست. فیلم هایم را در ایران نشان نمی دهند. اما در خارج نمایش می دهند، اینکه به من ربطی ندارد. اما بسیار خوشحالم که به رغم نمایش ندادن آثارم در ایران فیلم های من مخاطبان بسیاری دارد."

به گزارش مهر، در این سمینار دانشجویی سیف اله صمدیان، عکاس، مستندساز و کارگردان، نیز با بیان این مطلب که فیلمساز باید برای نگریستن عمیق به واقعیات به عمق واقعیت سفر کند، گفت: "چشم انسان در هر ثانیه 24 تصویر را می بیند و به نظر من انسان در هر ثانیه با 24 معجزه، 24 واقعیت و 24 روایت رو به روست که می تواند از آنها برای خلق آثاری هنری استفاده کند."

دکتر امید روحانی نیز با تشریح ویژگی های سینمای دیجیتال بیان داشت: "سینما وامدار ادبیات و قصه پردازی است. اما سینمای دیجیتال این امکان را به هنر هفتم می دهد که از بند ادبیات، تئاتر و پیشینه خود رهایی یابد و از دریچه نگاه دوربین خود به توصیف آزاد واقعیات بپردازد."

در این سمینار که در محل تالار رازی دانشکده پزشکی مشهد برگزار شد و بیش از پنج ساعت به طول انجامید، فیلم "روزی روزگاری مراکش" ساخته سیف اله صمدیان و فیلم های "راهها" و "ABC آفریقا" کیارستمی هم به نمایش درآمدند.