مهمترین چیزی که در عالم اسلام نیاز داریم، فهم حکمی قرآن است

به گزارش خبرنگار مهر بزرگداشت شیخ اشراق با عنوان «سهرودی در متن آثارش» عصر دیروز در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه برگزار شد.

در این مراسم، غلامرضا اعوانی در سخنانی با موضوع بررسی رساله الواح عمادیه سهروردی گفت: سهروردی در این رساله برای هر مسئله ای دو آیه می آورد. یکی از سرمایه های بزرگ فرهنگ ما فلسفه حکمی قرآن است. قرآن نه تنها کتاب قرآن بلکه تمام کتب مقدس را حکمت می داند. خداوند در عهد الست پیش از میثاق پیامبران از همه میثاق گرفته و پیامبران، معلم حکمت اند و این امر اختصاص به قوم خاصی ندارد. حکمت هم اختصاص به پیامبران ندارد. لقمان تنها کسی است که در قرآن از او به عنوان فردی دارای حکمت یاد شده در حالی که یک برده حبشی بوده است ولی وقتی سخنان لقمان را می خوانید تمام مبادی حکمت را در آن در می یابید. بنابراین فهم حکمی قرآن سرمایه عظیمی است که در حکمت ما حفظ شده و به خصوص ابن سینا راه را برای حکمت عملی هموار کرده است. در کتاب دهم شفا بحث از نبوت و رویای صادقانه است و تمام آنها حکمت بوده است.

اعوانی با اشاره به رساله اشارات و تنبیهات سهروردی، تصریح کرد: سهروردی در این رساله طریقت را مطرح کرده است. بنابراین فهم فلاسفه و حکمای ما از قرآن فهم حکمی بوده است. غربی ها این موضوع را کلام می دانند در حالی که اشتباه است. متکلم، ملتزم به وحی است. بنابراین کلام نوعی انحصار طلبی است یعنی حقیقت را در یک کتاب منحصر می کنند. ولی حکمت اینگونه نیست. سهروردی در باب فهم حکمی قرآن اصولی را وضع کرده است. یکی اینکه هر انسانی نوری از حکمت دارد و واهب العلم و بخل ندارد. یعنی حکمت را در نوری جهانی می کند. همچنین راسخ در علم است. علم بحثی و استدلالی، ضعیف ترین درجه علم است. سهروردی می گوید علم ذوقی و کشفی تجربه دین است. علم دینی مبتنی بر حق الیقین است و اساس دین همان علم تحقیقی است. سهروردی این موضوع را وارد این جریان کرده است.

وی تأکید کرد: اگر مجموع آیاتی را که در رساله الواح عمادیه سهروردی آورده شده جمع آوری کنیم، مسلماً از جوارح القرآن غزالی آیات بیشتری دارد. بنابراین فلاسفه ما در فلسفه حکمی قرآن گوی سبقت را از همگان ربوده اند. فهم حکمی قرآن مهمترین چیزی است که اکنون در عالم اسلام به آن نیاز داریم چرا که فهم کلامی دشمنی ها را به وجود آورده است. بعضی با استناد به آیات قرآن برخی نظریات را رد می کند که اساس عقلی ندارد مانند نظریه اشراقیان. یکی از بزرگترین ثروت های معنوی ما فکم حکمی قرآن است که حکمای ما آن را کاملتر کرده اند. چنانچه ملاصدرا می گوید حکمت از بحث شروع می شود و تا آخر می رود. قرآن هم حافظ همه حکمت ها و کتب الهی است.