فصلنامه معنا

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه : در مورد معرفت به ابعاد وجود آدمی، آنچه در آغاز در محافل علمی مطرح می شد، اعتقاد به ابعاد سه گانه انسان بود و از آن به موجودی زیستی، روانی و اجتماعی یاد می شد اما اخیرا معنویت را به عنوان بعد چهارم انسان مطرح می کنند، اگر باور کنیم که کمال انسان رسیدن به معنایی غایی است که آن معنا می تواند بخش بزرگی از هویت انسان را شکل دهد، پس به سادگی نمی توان دین و معنویت را تنها و تنها به عنوان یک بعد از ابعاد وجود انسان تلفی کرد. آلتون از نظریه پردازان معروف معتقد است که نیاز به معنا یک ویژگی جهانی است که برای اصل زندگی ضروری است و فقدان معنا می تواند منجر به آشوب روانی و احساس تهی بودن و نومیدی شود .

فرانکل نیز می گوید علاقه اولیه انسان به دست آوردن لذت و دوری از درد نیست بلکه دیدن معنایی در زندگی است " به هر حال اگر فردی در یافتن معنا ناتوان باشد همه ابعاد زندگی اش متأثر شده و آشفتگی معنوی را تجربه می کند اماهنوز در تکاپوی فهم درست از معنویت است و هنوز از تشخیص معنویت اصیل که تکیه بر حقیقت عینی دارد و معنویت کاذب ناتوان است .

از همین روست که فصلنامه معنا در جستار و تکاپوی علمی بر آن شد تا از جایگاه دین و معنویت به قلمرو روانشناسی که به استناد پژوهشها و مقالات اندیشمندان غربی خود را علمی می داند قدم بگذارد هر چند روانشناسان غربی نیز بر ین باور هستند که پارادایم های علمی دیگر به تنهایی نمی تواند پاسخگوی مشکلات مربوط به سلامتی انسانها باشد در دهه های اخیر بازگشت مجددی به دین و مذهب به چشم می خورد زیرا رویکردهای کاملا علمی از حل بسیاری از مسائل انسان چون دردهای مزمن ناتوان گشته اند .

تمایل روانشناسان در انحصار دانش روانشناسی در قفس تنگ تجربه حسی از یکسو و آزمون ناپذیری تجارب معنوی و تجربه پذیر بودن پدیده های ماوراء الطبیعی از سوی دیگر منجر به آن شد که بسیاری از روانشناسان به ویژه روانشناسان منتقد، مذهب و معنویت و جایگاه و نقش آن را در حوزه اندیشه و رفتار نادیده بگیرند. پس از یک سده تحولات چشمگیر نظری امروزه بسیاری از روانشناسان دریافته اند که چشمداشت و توقع دریافت پاسخ همه سؤالات انسان نیازهای روانی و حتی جسمانی در قلمرو علم تجربی محال است به همین دلیل هم اکنون تحولات نظری نسبت به معنویت در مقیاس وسیعی در حال گسترش است .

معنا می کوشد در این جستار به قدر وسع خود به مباحث مطرح در روانشاسی دین بپردازد هر چند شاید به دلیل گستردگی مباحث نتواند تعمق و ژرف نگری کتابهای مرجع را به خود بگیرد اما گزینش و نگارش مقالات به گونه ای بوده است که پیوستگی و انسجام درونی حفظ و نیازهای مخاطبین دانشگاهی و حوزوی برآورده گردد .

نخست، بخش مهمی از کتاب ولف با عنوان تاریخچه روانشناسی دین ترجمه شده است، سپس نظرات دو تن از روانشناسان بزرگ در بحث دین (جیمز و الیس) همراه با نگاهی انتقادی از آنها آمده است سپس مفاهیم نظری در قالب چند مقاله مفهومی و توصیفی مطرح و در آخر نیز به موضوع دین و بهداشت روان توجه شده است .

معرفی کتاب، چکیده پایان نامه ها و پایگاههای اینترنتی نیز از دیگر بخشهایی است که به آنها پرداخته شده است .