گرد و غبار ۳۰ میلیون هکتار از کشور را متاثر کرده است

به گزارش خبرنگار مهر، رئیس کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار در نشست خبری مرتبط با این موضوع، گفت: ستاد ملی مقابله با گرد و غبار از اواخر دهه ۸۰ پیرو وضعیت نابسامان گرد و غبار به ویژه در نواحی غربی کشور، کارش را شروع کرد. سال ۸۸ کارگروه رسماً توسط هیئت دولت تصویب شد. در سال ۹۵ روی آن آئین نامه اصلاحی انجام شد و ملاک کار ما همان آئین نامه سال ۹۵ است.

علی محمد طهماسبی بیرگانی افزود: ۱۴ وزارتخانه اکنون عضو کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار هستند و این کارگروه وظیفه برنامه ریزی و عمل برای مقابله با گرد و غبار را در سطح ملی بر عهده دارد. بر اساس آن آئین نامه، مواد مختلف و وظایف مختلف دستگاه ها را بررسی کردیم و یک سری کمیته تخصصی تشکیل دادیم. کمیته ملی که همان کارگروه ملی گردوغبار است، به ریاست رئیس سازمان محیط زیست و آن ۱۴ وزارتخانه تشکیل می شود.

وی ادامه داد: نیازمندیم برنامه عمل مناسبی برای استان ها و دستگاه ها تهیه کنیم و باید سازمان حفاظت محیط زیست به کمک دستگاه های دیگر منشاء یابی ذرات گردوغبار را انجام دهد. کارگروه ماده ۳ را تشکیل دادیم و منجر شد به اینکه اکنون منشاء یابی داخلی ذرات گرد و غبار در کشور ۷ ماه است که کار خود را شروع کرده و ۴۰ درصد پیشرفت کار دارد. منشاء یابی خارجی هم در دستور کار ما قرار گرفته و در ماده ۱۴ فعالیت های بین المللی را معرفی کرده و پیگیری می کنیم. تفاهمنامه هایی با عراق و سوریه و قطر و غیره داشته ایم و تصمیم گرفتیم نهادهای بین المللی را نیز دخیل کنیم که در این راستا جلساتی با UNDP برگزار کردیم.

رئیس کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار تاکید کرد: برخی کارشناسان دنبال مالچ جایگزین به جای مالچ نفتی بودند و در ماده ۴ آئین نامه نیز به این موضوع پرداخت شده است. کارگروه تخصصی مواد تثبیت کننده را تشکیل دادیم که تمام دستورالعمل ها و شاخص های ارزیابی را انجام داده است. تاکنون ۱۴ جلسه داشته و به ۲۵ متقاضی پاسخ داده و حدود ۱۲ متقاضی به مرحله آزمایشگاهی رسیده اند. این کار برای ما خیلی مهم است.

طهماسبی افزود: جلساتی هم در حوزه تالاب ها و مدیریت آب در دفتر معاونت محیط طبیعی سازمان محیط زیست تشکیل می شود. در سال ۹۶ بود که به طور جدی اعتبارات مرتبط با گرد و غبار به دستگاه ها تخصیص پیدا کرد و ستاد ملی مقابله با گرد و غبار نیز که فعالیت های متنوعی در این مدت انجام داده عدد ۲۸۵ میلیارد تومان را به کل استان ها و دستگاه های مرتبط تخصیص داده است.

وی بیان کرد: باید بین ماسه و گردوغبار تفاوت قائل شویم. بیشتر از نیمی از کشور ما خشک و نیمه خشک است و گردوغبار هم در دنیا در مناطق خشک و نیمه خشک رخ می دهد. فعالیت های مخرب برخی دستگاه ها هم به طوفان ماسه دامن زده است و بخش کمی هم به غبار بر می گردد. موضوع بحث ما بیشتر بحث دوم است چون طوفان ماسه و فرسایش بادی به طور سنتی در حوزه وزارت جهاد و عمدتاً سازمان جنگ ها بوده است و در این زمینه کشور پیشرویی هم هستیم. ولی بحث گرد و غبار در کشور ما نوظهور است و بخشی از آن به فعالیت های انسانی بر می گردد.

رئیس کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار اظهارکرد: در ماسه و فرسایش بادی حدود ۲۰ میلیون هکتار مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی داریم که اگر گرد و غبار را هم اضافه کنیم ۲۸ تا ۳۰ میلیون هکتار تحت تاثیر مجموع این پدیده خواهد بود و بسیاری از استان های ما یا تحت تاثیر هستند و یا تاثیرگذار که تقریباً همه کشور را هم شامل می شود.

طهماسبی در پاسخ به سوالی درباره سهم کانون های گرد و غبار داخلی و خارجی توضیح داد: اینکه چند درصد فرسایش بادی و گردوغبار داخلی یا خارجی است، اصلاً سنجش پذیر نیست. این پدیده با رخداد مطالعه می شود و باید در طولانی مدت بررسی شود و علاوه بر این غلظت و ماندگاری هم مهم است. بنابراین از نظر علمی، این سوال که چند درصد داخلی یا خارجی است، منسوخ به شمار می رود و باید به جای این مفهوم، مفهوم «پهنه سرزمینی» را در نظر بگیریم و استعداد غبارخیزی را در پهنه سرزمینی لحاظ کنیم.

وی ادامه داد: در غرب از عراق، سوریه و یمن تاثیر می پذیریم که البته اینکه بگوییم چند درصد به اینها مربوط است، غلط است و در شرق از ناحیه افغانستان و پاکستان و از شمال شرق از ناحیه ترکمنستان تاثیر می پذیریم. ما دو جا عمدتاً گردوغباری داریم که مناطق مجاور را هم تحت تاثیر قرار می دهد، یکی خوزستان است و دیگری سیستان و بلوچستان.

رئیس کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار در پاسخ به پرسشی درباره اینکه چرا بودجه ۱۰۰ میلیون دلاری مقابله با گردو غبار در کشور به خوزستان محدود شد، گفت: پیشنهاد ما بودجه برای کل کشور بود اما وقتی قانون بودجه بیرون آمد، دیدیم نوشته خوزستان، یعنی کل ۵۲۵ میلیارد در نظر گرفته شده از صندوق توسعه ملی به خوزستان اختصاص دارد. عنوان ردیف هم «حل مشکل برق خوزستان و مقابله با گردوغبار کشور» بود که بعد کشور از انتهای آن برداشته شد. مکاتبات زیادی با رئیس مجلس داشتیم و گفتیم احتمالاً این اشتباه شده و خروجی سایت کمیسیون شما و مباحثات در صحن هم دارای عنوان کشور بوده است. پیگیری هم کردیم و نامه ای هم به دفتر مقام معظم رهبری ارسال شد. اما این بحث فقط درباره گردوغبار است و این نفی بودجه سنواتی وزارت جهاد برای مقابله با طوفان ماسه و فرسایش بادی نیست.

وی گفت: ما به شدت بر این باوریم که سیستان و بلوچستان هم باید مدنظر قرار گیرد. تلاش خودمان را هم کردیم اما متاسفانه در قانون بودجه اینطور آمده است. جلسات متعددی هم برای سیستان و بلوچستان داشتیم و حتی برنامه عمل سیستان و بلوچستان را هم برآوردیم و دنبال آن بودیم که پروژه سیستان و بلوچستان را هم مثل خوزستان ویژه ببینیم.

طهماسبی در پاسخ به پرسشی درباره حقابه هامون نیز توضیح داد: در بحث حقابه ما از آب ورودی از افغانستان در منطقه سیستان ۸۲۰ میلیون متر مکعب سهم آب داریم اما امسال ۳۴ میلیون متر مکعب نتوانستیم دریافت کنیم که این هم با توجه به حساسیت موضوع در زابل و زاهدان، به طور کلی به چاه نیمه ها ریخته شد.

رئیس کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار توضیح داد: از این ۸۲۰ میلیون متر مکعب کل حقابه، ۶۰ میلیون متر مکعب سهم محیط زیست است که متاسفانه از آن هیچ آبی محقق نشده و ما تقاضا کردیم که دریافت حقابه محیط زیست به دریافت کل ۸۲۰ میلیون متر مکعب حقابه ایران وابسته نشود و صفر و صدی نبینیم و هر درصدی که آب دریافت شد به همان نسبت به محیط زیست هم تخصیص داده شود.

وی در پاسخ به این پرسش که عده ای از کارشناسان معتقدند گرد و غباری که در فواصل زیاد جابجا می شود با نهالکاری و مالچ پاشی و پول خرج کردن قابل مدیریت نیست، پس آیا اقدامات کارگروه ملی مقابله گردوغبار هدرکردن پول به شمار نمی رود، خاطرنشان کرد: من با این دیدگاه موافق نیستم، ما نباید از دهه های قبل دست روی دست می گذاشتیم. ما ۲.۴ میلیون هکتار جنگل دستکاشت ایجاد کردیم و شهرهای زیادی نجات داده شده است. از کرمان گرفته تا بجستان. اما قبول دارم که ما نباید به نهالکاری محدود باشیم و باید ترکیبی از عملیات مختلف را انجام دهیم.