به گزارش خبرنگار مهر، بسیاری از سازندگان مستقل عروسک و عروسک‌سازان خانگی، مهمترین عامل و پیش‌نیاز در پیشرفتشان «ثبت برند» می‌دانند. آنها معتقدند قانونی شدن برند و عنوان محصولاتشان، موفقیت در تولید، ساخت، فروش و جذب مخاطب را برایشان تضمین خواهد کرد. طبق اعتقاد آنها به ثبت‌رسانی برند در کشور ما به طور کلی و در حوزه‌ای مانند عروسک‌سازی به طور خاص، کاری به غایت دشوار است و طی کردن مراحل آن از عهده هر کسی بر نمی‌آید. جستجوهای خبرنگار مهر در این زمینه به این نتیجه منجر شد که ثبت برند برای عروسک در ایران اتفاقی است که به ندرت رخ می‌دهد. طی حدود دو ماه جستجو برای یافتن برندهای ثبت شده در حوزه عروسک‌سازی ما را فقط به یک مورد از ثبت برند عروسک رساند و پیش‌تر گزارشی هم درباره آن در این خبرگزاری منتشر شد. این جستجو همچنان ادامه دارد و یافتن موارد دیگر از ثبت برند به نظر مشکل‌تر از تنها مورد یافته شده می‌آید.
جستجوهای حقیقی و مجازی زیادی انجام شد و با عروسک‌سازان زیادی ارتباط برقرار گردید؛ فعالان و تولیدکنندگان عروسک‌هایی که تحت عنوان هیچ برندی قرار ندارند و وقتی از آنها درباره ثبت برند قانونی سوالی می‌پرسیدم، با اظهار تاسف می‌گویند هنوز قادر به ثبت برند عروسکهایشان نشده و بعید هم می‌دانند بتوانند به این امر مهم نائل شوند. اما داستان ثبت برند «شکرخانم» جالب توجه بود؛ این تولیدکننده می‌گوید اگر چه ابتدا برای ثبت برند عروسک‌هایش به وزارت فرهنگ و ارشاد مراجعه کرده، اما بعداً توانسته برند عروسکی‌اش را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ثبت رسمی برساند.
صاحب برند شکرخانم می‌گوید که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با گذراندن چندین مرحله، نهایتا نتوانسته عروسک‌هایش را به ثبت برساند و درست در زمانی که در حال ناامید شدن بوده است، به پیشنهاد یکی از دوستان عروسک‌سازش برای ثبت برند به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌رود و در نتیجه این ثبت رسمی در آنجا به نتیجه می‌رسد. او اظهار می‌کند که در کانون مراحل چندان دشواری را طی نکرده و این امر با کمی پیگیری کاملا ممکن و در دسترس همگان است.
از سیما یزدانی صاحب برند «شکر خانم» دلایل پیگیری و استقامتش برای ثبت برند محصولاتش را می‌پرسم و او در پاسخ می‌گوید: به خاطر جلوگیری از کپی‌شدن کارهایمان به ثبت برند مبادرت کردیم. او ثبت رسمی برند برای هنرمندان عروسک‌ساز و تولیدکنندگان عروسک را امتیازی فرهنگی و تلاش و اقدامی حمایتگرانه برای آنان برمی‌شمرد و می‌گوید برای ثبت برند قرار نیست کار خاصی در کانون پرورش فکری و کودکان انجام داد، بلکه کافی است مدارک صاحب برند و سازنده عروسک و مبلغ مشخصی را ارائه کنید و برندتان را به ثبت برسانید.
برند شدن مانع از کپی شدن است
همانطور که یزدانی می‌گوید ثبت برند بیشتر کارکرد ممانعت از کپی‌برداری از طراحی عروسک‌ها را دارد. از سوی دیگر تاحدی هم به جلب اعتماد مشتریان کمک می‌کند و این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوانید عروسک‌ها را به صورت گسترده‌تری تبلیغ و ترویج کنید. با این وجود نظرات کسانی که اقدام به ثبت برند عروسکهایشان و یا هنوز موفق به این کار نشده‌اند هم جالب توجه است. عده‌ای از آنها تصور می‌کنند که این کار نیازمند سرمایه‌گذاری ویژه و یا داشتن کارگاه‌های شخصی عروسک‌سازی با امکانات خاص است و تهیه این میزان از سرمایه و امکانات برای آنها مقدر نیست. مثلاً «ملیحه»، صاحب برند ثبت‌نشده عروسک‌های «ساقی‌آرت»، معتقد است که مهمترین قدم در حیطه عروسک‌سازی ثبت قانونی برند است، زیرا با این کار هم قانون کپی‌رایت رعایت می‌شود و هم ثبت برند عروسک‌ها می‌تواند در انسجام فروش آثار کمک کند او می‌گوید برای ثبت برند اقدام جدی انجام نداده، اما از همکارانش شنیده که قانون منسجمی در ثبت برند عروسک‌های دست‌ساز وجود ندارد. او می‌گوید در حالی‌که ثبت برند تنها کمکی است که دولت برای صاحبان اثر می‌تواند انجام دهد. البته با توجه به اینکه ثبت برند وجود دارد، اما هزینه‌های بالایی دارد که برای عروسک‌سازان مقدور نیست.
همچنین «صفورا»، صاحب برند ثبت‌نشده دیگری با عنوان «تیکیلی‌دالز» درباره ثبت برند عروسک‌های دست‌ساز، می‌گوید: اگر بتوانیم برند شخصی‌مان را به ثبت برسانیم، خیلی خوب می‌شود زیرا در این زمینه افراد کپی‌کار حق کپی‌رایت را رعایت نمی‌کنند و به خاطر سودهای نجومی، کپی ضعیفی از عروسک‌ها ارائه می‌دهند و عکس محصولات ما را به عنوان اثرشان ارائه می‌دهند که این واقعا ناراحت کننده است. البته ما به دلیل تحریم‌ها و نداشتن کارت‌های اعتباری معتبر جهانی شرایط ارسال محصولاتمان به خارج از کشور را هم نداریم و این موضوع، شرایط را سخت‌تر می‌کند.
از «لیلا»، صاحب برند ثبت‌نشده عروسک‌های «نقلی‌دالز» می‌پرسم اگر ثبت برند برای شما عروسک‌سازان محیا شود، چه تاثیری در کار شما دارد؟ او جواب می‌دهد: موضوع برندینگ و ثبت برند به نام خودمان بسیار مهم است، زیرا کسانی که به عنوان مشاغل خانگی فعالیت دارند در معرض آسیب سوءاستفاده و کپی‌کاری هستند و هیچ‌گونه حمایتی هم از آنان نمی‌شود. زمانی که بتوانیم مسئله برندینگ را آسان‌تر دنبال کنیم، قطعا فضای هنری بهتری در اختیارمان قرار می‌گیرد و می‌توانیم گسترده‌تر به این موضوع بپردازیم. همچنین مشتریان و مصرف‌کننده‌هایی که از این کالاهای هنری استفاده می‌کنند به ما عروسک‌سازان اعتماد بهتری می‌کنند و از نتایج سفارش‌ها و خریدهایشان، راضی خواهند بود.
«سحر»، صاحب برند ثبت‌نشده «آفرودال» هم معتقد است ثبت برند در معرفی عروسک‌هایش موثر خواهد بود. او که به همراه خواهرش در این زمینه فعالیت گسترده‌ای دارد و عروسک‌سازی را حرفه اصلی‌اش می‌داند، می‌گوید نهادهای دولتی باید به حمایت از عروسک‌سازان در زمینه ثبت برند بپردازند، زیرا درآمد حاصل از ساخت عروسک‌های دست‌ساز خوب است و از طریق این راه می‌توان به نتایج رضایت‌بخشی در حوزه اقتصادی رسید.
«سولماز»، صاحب برند ثبت‌نشده دیگری با عنوان «سرنتی‌دال» ثبت برند را یکی از بهترین راه‌ها برای فروش عروسک‌ها می‌داند. او با توجه به اینکه در شهرستان به فعالیت عروسک‌سازی مشغول است، می‌گوید ثبت برند در بهتر دیده شدن کارهایش تاثیر زیادی دارد.
برند شویم، موفق می‌شویم یا خیر؟/ «برند» بدون مصرف‌کننده جایگاهی ندارد
سخنان اخیر، حرف‌های عروسک‌سازان مستقلی بوده که به هر دلیل هنوز نتوانسته‌اند عروسکهایشان را ثبت برند کنند؛ کسانی که نسبت به سیما یزدانی که توانسته است برند عروسک‌هایش را ثبت قانونی کند، هنوز از بخش مهمی از واقعیت دور مانده‌اند. یزدانی به عنوان کسی که در خصوص برندسازی تجربه دوران «پساثبت» را دارد با بیشتر تصورات کسانی که هنوز در دوره «پیشاثبت» هستند، موافقت ندارد. صاحب برند ثبت‌شده «شکرخانم» می‌گوید: ثبت برند رسمی برای عروسک‌سازان هیچ تفاوت و امتیاز خاصی ایجاد نمی‌کند، زیرا برای مشتریان و مخاطبان ایرانی فرقی نمی‌کند که یک عروسک دارای برند ثبت‌شده در یک نهاد رسمی یا دولتی باشد یا نه. اساسا مشتریان و مخطبان ما در ایران به مقوله عروسک‌سازی به شکل هنری نگاه نمی‌کنند، و این ثبت برند جز کارکرد ممانعت از کپی‌کاری تقریبا هیچ کارکرد دیگری ندارد.
با این وجود به نظر می‌رسد که مسئله موجود در حوزه‌های بازاریابی، عرضه، فروش و به طور کلی رونق بازار عروسک و اسباب‌بازی اساساً چیز دیگری غیر از «ثبت برند» است. مسئله‌ای که باید ریشه‌های آن را در نگرش‌ها و افکار در خصوص محصولات و صنایع فرهنگی جستجو کرد. این مسئله وقتی حادتر می‌شود که فرض کنید همه محصولات ایرانی که از کیفیت قابل قبول و ثبت قانونی برند هم برخوردار هستند، در کنار یک محصول خارجی و وارداتی قرار بگیرند و طبق تجربه‌ای آشنا، عموم مشتریان و مخاطبان ایرانی بدون هیچ اطلاعی از نوع برند خارجی و اساساً ثبت شدن یا نشدن برند، به آن متمایل شده و آن را نسبت به محصول با کیفیت داخلی ارجح بدانند. در این زمینه دامن زدن به بحث برندسازی و اهمیت آن، تقریبا بی‌مورد و فاقد هرگونه معنایی است. به عبارتی می‌توان گفت برندها بدون مصرف‌کنندگان، هیچ جایگاهی نخواهند داشت و اساسا این مصرف‌کنندگان هستند که از یک برند، «برند» می‌سازند. این واقعیت را تجربه ثبت برند «شکر خانم» و علی‌السویه بودن این برند برای مشتریان در «دوران قبل و بعد از ثبت»، کامل روشن می‌کند.
نظر شما