خبرگزاری مهر - گروه استانها: روستاهای استان البرز به‌ویژه روستاهای محور کرج - چالوس قدمتی هزارساله دارند و مانند نگینی پنهان در دل سلسله جبال البرز می‌درخشند. روستاییان این دیار به جشن‌های کهن ایران‌زمین علاقه‌مند هستند و آداب و رسومی ویژه و مختص خوددارند که در نوع خود دیدنی و شنیدنی است.
در این رهگذر مهراب رجبی رئیس بنیاد البرزشناسی و مشاوره استاندار البرز در گفتگو با خبرنگار مهر در تشریح این آداب و رسوم گفت: جشن‌هایی که در فلات ایران به پا می‌شود عمدتاً ریشه در فرهنگ زرتشت دارند ولی جشن شب یلدا بسیار قدیمی‌تر از دوران زرتشت است. نیاکان ما روز اول زمستان را روز زایش مهر می‌نامیده اند.
رئیس بنیاد البرزشناسی گفت: در بسیاری از جشن‌های کهن در فلات ایران به اقتضای زمان و مکان تغییراتی اعمال‌شده است ولی جشن شب یلدا دستخوش تغییر نشده است و عموم مردم ایران و ساکنان فلات از جمله افغانستان، تاجیکستان، آناتولی و بین‌النهرین این جشن را برپا می‌کنند.
مراسم خواستگاری اهالی روستاهای البرز در شب یلدا
رجبی افزود: همه ایرانی‌ها و ساکنان فلات در این شب به شادمانی پرداخته و با فراموشی غم‌ها لحظاتی خوش را در کنار هم سپری می‌کنند.
رئیس بنیاد البرزشناسی بیان کرد: بسیاری از اهالی روستاهای محور کرج - چالوس هنوز معتقدند که شب یلدا را باید سبک برگزار کرد. جوانان روستا در این شب با حضور در خانه بزرگ روستا چیستان‌هایی را که توسط بزرگان گفته می‌شود حل می‌کنند و به لطیفه‌گویی می‌پردازند.
وی افزود: اهالی روستاهای محور کرج - چالوس در شب یلدا غذایی با انواع برگه‌های خشک‌شده میوه‌ها ازجمله، هلو، زردآلو، سیب، گیلاس، آلبالو و آلو می‌پزند و به زبان محلی به این غذا «لورک» یا «lorak» می‌گویند.
رجبی در ادامه افزود: روستاییان البرز در شب یلدا مثل دیگر نقاط کشور هندوانه و انار می‌خورند و معتقدند هندوانه خنک است و باعث می‌شود در طول فصل زمستان کمتر سرماخورده و در تابستان نیز از گرمازدگی محفوظ بمانند.
مشاور استاندار البرز در ادامه به‌رسم «شال اندازون» اشاره کرد و گفت: اهالی روستاهای استان البرز این رسم را در شب یلدا اجرا می‌کنند شالی را که کیسه‌ای به آن دوخته‌شده از دریچه خانه‌هایشان آویزان می‌کنند و اهالی هرکدام به‌اندازه وسعشان در این کیسه چیزی قرار می‌دهد.
رجبی افزود: رسم شال اندازون در روستاهای محور کرج - چالوس زمانی که شخصی به خواستگاری کسی می‌رود نیز اجرا می‌شود به‌طوری‌که خانواده دختر شالی پشمی را هنگام مراجعت خانواده پسر از دریچه خانه خود به بیرون آویزان می‌کنند اگر در کیسه دوخته‌شده به شال، توت و یا شیرینی بگذارند یعنی جواب خانواده دختر مثبت است و اگر چیزی در این کیسه قرار ندهند یعنی جواب منفی است.
بازی گل یا پوچ با پوست گردو
رئیس بنیاد البرزشناسی گفت: اهالی روستاهای محور کرج - چالوس به سفره‌ای که شب چله می‌اندازند «می‌َزد» یا «miyazd» می‌گویند در این سفره غذاهای سبک و انواع برگه های خشک‌شده میوه می‌گذارند و از میهمانان خود پذیرایی می‌کنند.
وی در ادامه اضافه کرد: در برخی از روستاهای البرز برخی از جشن‌های کهن تیرگان و مهرگان نیز برپا می‌شود.
رجبی در خصوص جشن مهرگان که در مهرماه در روستاهای «کَسیل» و «کِلا رود» واقع در محور کرج - چالوس برپا می‌شود، گفت: در این جشن زنان روستا سَمنو می‌پزند و گندم‌ها را دخترکان در آب چشمه روستا می‌خیسانند و مراقبت می‌کنند تا ریشه زده و آماده پخت شود.
رجبی به یکی دیگر از رسوم اهالی روستاهای استان البرز در شب یلدا اشاره کرد و گفت: جوانان با جمع شدن در خانه بزرگ روستا بازی گل‌یاپوچ را اجرا می‌کنند با این تفاوت که در این بازی از پوست گردوی که به دو قسمت مساوی تقسیم‌شده است استفاده می‌کنند در یکی از پوست‌های گردو انگشتری پنهان می‌کنند و پس از بازی انگشتر به فرد برنده اهدا می‌شود و در بسیاری مواقع از انگشتر خود شخص استفاده می‌کنند.
رئیس بنیاد البرزشناسی در پایان گفت: اهالی روستاهای محور کرج - چالوس به‌روز بعد از شب یلدا «خور روز» می‌گویند معنی خور روز یعنی روز خورشید.
نظر شما