خبرگزاری مهر – گروه استانها-سمانه شمس: مردم جنوب تهران سال‌ها است، که عظمت بزرگترین قلعه خشتی ایران را در کمربندی ورامین- پیشوا و روستای «عسگرآباد» می‌بینند، اما این بنای تاریخی با ارزش هنوز نتوانسته جایگاه خود را در چرخه گردشگری استان تهران و دشت ورامین باز یابد و تنها کشاورزانی که از این مکان برای کشت استفاده می‌کنند، در آن حضور می‌یابند.
تخلیه نخاله و کشاورزی ضرباتی بر پیکر قلعه نفیس تاریخی
سال‌ها است، که «قلعه ایرج» به حال خود رها شده است، خبرنگار مهر برای بررسی آخرین وضعیت این اثر تاریخی به قلعه ایرج رفت، اما در بدو ورود با صحنه‌ای عجیب مواجه شد، حجم عظیم نخاله در دروازه جنوبی قلعه ایرج سبب شده، تا این مکان بیشتر به زباله دان شبیه باشد، تا یک اثر نفیس تاریخی و به دلیل قرار گرفتن این قلعه در مجاورت کمربندی ورامین- پیشوا، شرایط مناسب و سهل برای افرادی فراهم آورده، که بدون در نظر گرفتن قدمت این اثر تاریخی مشغول ریختن نخاله در آن هستند و چهره‌ای نامناسب به این اثر تاریخی بخشیده اند.
در واقع گردشگران خارجی که هر از گاهی به همت مراکز میراث فرهنگی و مرکز ورامین شناسی به این قلعه سفر می‌کنند، با صحنه‌هایی بسیار خجالت آور مواجه می‌شوند.
از سوی دیگر در محوطه این بنا شاهد کاشت گوجه و خیار و صیفی جات هستیم، به طوری که کشاورزان به تازگی به خاطر مرغوب بودن خاک خشت‌ها و چینه‌ها و قوت گرفتن زمین‌هایشان، خشت‌ها را با کود قاطی می‌کنند و روی زمین‌ها می‌ریزند و هنوز هیچ گونه گزارشی از سوی میراث فرهنگی در خصوص مقابله با این صیفی کاری‌ها و زباله ریزی ها منتشر نشده و همه سکوت کرده اند.
این که حریم این بنای ارزشمند تاریخی که نام آن در «اوستا» آمده نقض شده است بی سابقه نیست، چون استخرهای آب کشاورزی زیادی مجوز گرفته و در کنار این سازه عظیم ایجاد شده اند. اما وقتی بدون توجه به این حواشی تأسف آور وارد قلعه ایرج می‌شوید یک چیز توجه شما را جلب می‌کند، تخریب بخش‌هایی از بنای قلعه به دلیل فرسایش از یک سو و از سوی دیگر یادداشت اسم و فامیل رهگذران بر روی این اثر تاریخی قلب هر بیننده‌ای را به درد می‌آورد.
اهالی روستا بیشترین نخاله‌ها را داخل محوطه قلعه می‌ریزند
یکی از اهالی روستای عسگرآباد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: نخاله‌هایی که در این قلعه تخلیه می‌شود، اغلب با نیسان و خودروهای باری سبک حمل می‌شود و کنترل آنها نباید کار دشواری باشد.
وی اضافه کرد: چندی پیش اداره میراث فرهنگی و نیز دهیاری اقدام به تخلیه نخاله‌های ساختمانی از محوطه قلعه کردند، اما بعد از آن مجدداً شاهد تخلیه زباله در این قلعه و پر شدن آن هستیم.
این ساکن روستای عسگرآباد بیان کرد: باید راهکاری اساسی برای محافظت از این قلعه در نظر گرفت، تا شاهد حضور گردشگران برای بازدید از آن و نیز حفاظت بیش از پیش از قلعه تاریخی ایرج باشیم.
رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان پیشوا نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهارداشت: این که بگوییم همه نخاله‌های منطقه به سوی قلعه ایرج سرازیر می‌شود و یا این قلعه پر از نخاله شده است، صحیح نیست، اما بله مشکل ریختن زباله توسط برخی افراد سودجو این قلعه را به شدت آزار می‌دهد.
مجید ژاله نیا بیان کرد: بارها بابت این موضوع به شورای روستای عسگرآباد و نیز دهیار این روستا تذکر داده شده است، چرا که صرفه اقتصادی برای انتقال نخاله از راه دور به قلعه ایرج وجود ندارد و هرچه هست، مربوط به نخاله‌های همان روستا است و بیشتر نیز در ضلع جنوبی قلعه ایرج که مشرف به روستای عسگرآباد است، به چشم می‌خورد.
طبق قانون کشاورزی سنتی تا عمق ۳۰ سانتی متری در محوطه قلعه ایرج بلامانع است
وی افزود: به دهیار عسگرآباد پیشنهاد داده ایم، که در این اماکن دوربین مداربسته کار گذاشته و با متخلفان برخورد کنند، اما فرهنگ سازی نیز نقش مهمی در نریختن نخاله در این قلعه دارد، متاسفانه همان گونه که برخی افراد زباله‌های خود را از خودرو به داخل خیابان‌ها می‌ریزند، در این موارد نیز شاهد ریختن نخاله‌ها در اماکن تاریخی هستیم.
رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان پیشوا در پاسخ به این سوال که چرا یگان حفاظت میراث فرهنگی از این قلعه محافظت نمی‌کند، گفت: ما تنها یک نیروی یگان حفاظت برای کل شهرستان پیشوا در اختیار داریم و حفاظت از یک قلعه ۱۸۰ هکتاری با این نیرو غیرممکن است، در ضمن این نیرو برای کل شهرستان است، نه فقط قلعه ایرج.
ژاله نیا در مورد کشاورزی در محوطه قلعه ایرج نیز گفت: طبق قانون کشاورزی سنتی در عمق کم‌تر از ۳۰ سانتی متری در فضای این قلعه منعی ندارد، نمی‌توان کشاورزانی که عمری از این طریق امرار معاش می‌کنند، را بیکار کرد و یا جلوی کشت سنتی آنها را گرفت.
در مورد قلعه ایرج در اوستا آمده است: «چهاردهمین کشور با نزهت که من اهورا مزدا آفریدم وارنای چهارگوش است، زادگاه فریدون، قاتل اژدی هاک». فعالان تاریخی قلعه ایرج را همان وارنای چهارگوش و یا دژ وارنا دانسته اند و ارزش این اثر تاریخی بر کسی پوشیده نیست.
این قلعه پر ابهت، از جمله قلعه‌هایی است، که با گل و خشت ساخته شده و معماری منحصر به فردی دارد و تاکنون از گزند حمله اقوام مختلف به ایران و نیز بلایای طبیعی در امان مانده است، باید قدر آن را بیش از پیش بدانیم، مرمت آن پیشکش، اما حداقل می‌بایست جلوی تخریب این قلعه ارزشمند را گرفت.
نظر شما