خبرگزاری مهر - گروه استانها: در حوزه صنایع و بازرگانی شاید صنایع معدنی در انتهای کانون توجه‌ها باشد؛ به نظر می‌رسد این رویکرد به دلیل سختی کار کشف، بهره برداری و فراوری محصولات معدنی و نیز بعد تخصصی و کم دسترس بودن آن باشد. اما همه اینها دلیل نمی‌شود به صنعت معدن استان قم که سهم ۲ درصدی از حجم کشوری را داراست بی توجهی شود.
صنعت معدن از آن جهت مهجورتر است که از ظرفیت‌های معادن فلزی و فراوری آن استفاده لازم و بهینه نمی‌شود.
صابر عمو رسولی، رئیس خانه معدن استان قم در گفتگو با خبرنگار مهر کاستی‌ها و ظرفیت‌های صنعت معدن استان را مطرح و تشریح کرده است که این گفت‌وگو به این شرح است:
در حال حاضر چه تعداد معدن در استان قم کشف و فعال شده است؟
۱۴۰ معدن در استان قم دارای پروانه بهره برداری هستند و از این تعداد حدود ۶۰ معدن توانایی پرداخت حق دولت را دارند، ولی در واقع ۴۰ معدن داریم که می‌تواند فعالیت اقتصادی داشته باشد و بار بیرون بدهد و زیان ده نیست.
آیا می‌توان ادعا کرد که قم یک استان معدنی است؟
استان قم به نسبت مساحتی که دارد یک شهر پرپتانسیل معدنی است اما چیزی که سبب شده این پتانسیل‌ها به چشم نیاید تاریخچه کاری آن است.
از همان شروع کار رویکرد فعالیت‌های معدنی به سمت استخراج سنگ لاشه، شن، ماسه و.. رفته است و کمتر به پتانسیل‌های معادن فلزی استان توجه شده است.
خوشبختانه اخیراً کار مطالعه و استخراج ۶ نوع سنگ آهن انجام دادیم و یا سازمان زمین شناسی اکتشاف طلا در منطقه زواریان را در دست گرفته است، هرچند سنگ اندازی سبب شده که برخی پروژه‌ها به نتیجه نرسد.
برای اکتشاف و استخراج معادن سنگ آهن مزایده برگزار کردیم اما منابع طبیعی با ادامه کار مخالفت کرد؛ یا مثلاً در کوه وتوس کار اکتشاف بلور کریستال با اینکه امکان صادراتی خوبی فراهم شده بود باز هم به دلیل مخالفت‌های منابع طبیعی متوقف شد و مدعی بودند که این استخراج به بوته‌ها و روییدنی‌ها کوه آسیب وارد می‌کند.
آیا معادن فلزی و غیر فلزی موفق و فعال در قم داریم؟
همان طور که عرض کردم فعال حدود ۴۰ تاست اما معادن نسبتاً موفق و پر رونق معدن منگنز و چند شرکت تولید و فراوری آهک، گچ و سنگ هستند.
موضوع اختلاف قمی‌ها با اصفهانی‌ها بر سر معدن منگنز ونارچ چیست؟
البته دعوایی وجود ندارد اما واقعیت این است که استان قم تنها از سهم و سود دولتی این معدن استفاده می‌کند ولی استان اصفهان از سود و بهره گسترده فراوری و بهره وری و اشتغال غیر مستقیم چند هزارتایی معدن و ارزش افزوده بهره می‌گیرد.
عمده مشکلات و موانع صنعت معدن استان چیست؟
متأسفانه بیشتر سهم تقصیرها در این زمینه به دولت بر می‌گردد. سیستم بروکراسی سنگین و طولانی اداری، نبود امنیت شغلی، مخالفت‌های سازمان‌های صاحب مجوز و اکتشاف و بهره‌برداری سطحی و ناقص، مزاحمت‌ها و دخالت‌های بی مورد ساکنان اطراف معادن از جمله مشکلات معدن کاران است؛ ضمن اینکه دولت فقط به فکر افزایش منابع درآمدی خود از معادن و معدن کاران است.
در سال ۹۵ دولت پیش بینی کرد از این محل ۱,۴۰۰ میلیارد تومان در آمد داشته باشد که فقط ۳۰۰ میلیارد آن محقق شد اما جالب است که باز برای سال ۹۶ بیش از ۱۰۰ میلیارد افزایش درآمد و دست یابی به مبلغ ۱,۵۰۰ میلیارد تومان را پیش بینی و مطالبه کرده است.
یعنی شما می‌گوئید که اکتشاف و بهره برداری سطحی هم تقصیر دولت است؟
اکتشاف در هر کشوری برعهده دولت است بخش خصوصی بعد از مرحله اکتشاف وارد عمل می‌شود اما در کشور ما نه تنها این وظیفه را دولت انجام نمی‌دهد بلکه هزینه‌های سنگین و ریسک عدم کشف به گردن بخش خصوصی می‌افتد و حتی اگر اکتشافی هم صورت بگیرد دولت وارد عمل می‌شود و تنها یک سال مهلت بهره برداری می‌دهد.
از طرفی بخش خصوصی چون نمی‌تواند برای هر متر مغزه گیری ۳۰۰ هزار تومان هزینه کند مجبور است کار اکتشاف را محدود و سطحی انجام دهد و در نتیجه نتواند مواد معدنی تمام عیار و با کیفیت را کشف و استخراج کند و ماده معدنی کم عیار هم سود ریالی خوبی ندارد و هم ظرفیت‌های معدنی ناقص می‌ماند.
آیا می‌توانید آماری از میزان صادرات مواد معدنی استان ارائه دهید؟
عمده صادرات ما در حوزه سنگ‌های ساختمانی و آهکی است اما چون اغلب صادرات ما از طریق گمرک استان قم انجام نمی‌شود نمی‌توان آمار دقیقی ارائه داد. آمارهایی هم که وجود دارد دقیق و رسمی نیست.
وضعیت اقتصادی سنگ‌های زینتی در قم خوب است؟
نه اتفاقاً اوضاع اصلاً خوب نیست؛ الان کشور چین هزار عدد عقیق فراوری شده را به قمیت هر عدد ۵۰۰ تومان در اختیار تاجر قمی می‌گذارند در حالی که فراوری یک سنگ زینتی در قم هر دانه تا ۴ هزار تومان هزینه بر می‌دارد. با این اوصاف نباید انتظار رونق تولید در سنگ‌های زینتی را داشت.
یکی از فرصت‌های بزرگ اقتصادی و گردشگری استان دریاچه نمک است اما گویا فعلاً با مسئله به نتیجه نرسیدن پروژه مواجه هستیم. چرا این دریاچه به سرانجام نمی‌رسد؟
بنده شخصاً دوست ندارم وارد جزئیات این مسئله شوم اما معتقدم تا زمانی مدیریت پروژه فنی و تخصصی و فارغ از مسائل سیاسی نشود به نتیجه نمی‌رسد.
دریاچه نمک باید با بهره گیری از مطالعات و عملیات مشابهی که در کشورهای پیشرفته انجام شده است مدل سازی و انجام شود. در دنیا از این نوع دریاچه‌ها منابع درآمدی مختلف از جمله توریسم، گل درمانی و نمک درمانی ایجاد می‌کنند.
آیا می‌شود برای این پروژه تاریخ بهره برداری پیش بینی کرد؟
متأسفانه دریاچه نمک قم علاوه بر مشکل مدیریتی با مسئله نوسان ارز، تورم، تأمین منابع مالی و جذب سرمایه‌گذار مواجه است. ولی با این تفاسیر به نظر کار مطالعاتی فاز اول تا دو سه سال آینده تمام می‌شود تا ۷ -۸ سال آینده هم می‌توان کار فراوری از منابع معدنی آن را با حضور شرکت‌های تخصصی فراهم کرد.
الان در چه حوزه‌ای از صنعت معدن سرمایه گذاری توجیه اقتصادی دارد؟
به طور کلی الان هرکسی که در این حوزه فعالیت می‌کند اگر به سمت کارهای واسطه‌ای و خرید و فروش برود حاشیه سود و اطمینان به برگشت سرمایه به مراتب بیشتری دارد؛ اما با این حال در صنعت معدن باید به سمت فراوری برویم هم به دلیل اینکه توجیه اقتصادی دارد و حلقه‌های مختلف اشتغال زایی ایجاد کرده و به رونق اقتصادی استان کمک شایانی می‌کند.
در کل استخراج سطحی و خام فروشی و کلوخه فروشی ذخایر معدنی نه سودآور است و نه به نفع رشد و توسعه این صنعت است.
نظر شما