شکست نهضت ملی شدن صنعت نفت ناشی از درک نادرست شرایط جهانی بود

محمد مهدی عبدخدایی دبیرکل جمعیت فداییان اسلام در گفتگویی با خبرنگار مهر  به مناسبت 29 سالروز تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، به تشریح زمینه های شکل گیری این قیام ملی و مذهبی پرداخت.

وی با رد شباهت شرایط فعلی در برابر پرونده هسته ای و شرایط ملی شدن صنعت نفت، گفت : شرایط این دو دوره اصلا با هم قابل مقایسه نیست، تیپ و نوع رجالی که آن روز بر کشور حکومت می کردند با رجال کنونی، قابل قیاس نیستند، رئیس دولت در آن روزگار(مصدق) گمان می کرد که می تواند از اختلاف آمریکا و انگلیس استفاده کند و با استفاده از سیاست موازنه منفی، مساله نفت را به سرانجام برساند، در حالی که آمریکا و انگلیس در شرایط بعد از جنگ جهانی دوم و بر طبق طرح "مارشال" اختلافی با هم نداشتند  و در یک صف واحد محسوب می شدند.

عبدخدایی تصریح کرد : عدم آگاهی درست دکتر مصدق از شرایط جهانی و عدم ارتباط دولتمردان با توده مردم در نهایت باعث شکست نهضت ملی شدن صنعت نفت شد، درحالی که درابتدای نهضت، رجالی که وارد صحنه شده بودند، بخاطر ارتباط با گروههای مرجع مذهبی و شخصیت های دینی ، توانسته بودند ارتباط خوبی با مردم برقرار کنند، بعد از کشته شدن رزم آراء که توسط خلیل طهماسبی انجام شد، دولت حسین علاء روی کار آمد که بعدها معلوم شد از اعضای فراماسونری است،روی کارآمدن علاء باعث مخالفت مشترک مذهبیون و ملیون علیه دولت شد.

دبیرکل جمعیت فداییان اسلام ادامه داد : برخی از اعضای جبهه ملی سوابق مشکوکی داشتند، اساسنامه جبهه ملی در سال 1328 را "عمیدی نوری" و "جلالی نایینی" نوشتند، که نوری از هواداران حزب توده بود و هردو از اعضای لژهای فراماسونری بودند و نایینی بعد از کودتای 28 مرداد رئیس کانون وکلا شد.

عبدخدایی تفکرسیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی را"ملی گرایی منهای اسلام واصول لائیک" معرفی کرد و گفت : با این وجود ، همه نیروهای مذهبی و ملی بر سر مساله ملی کردن صنعت نفت اتفاق نظر داشتند و این گروهها با تضاد عقیده ای که داشتند، بسیار شکننده و غیر منسجم بودند، دکتر مصدق به محض اینکه به نخست وزیری رسید، دستور بازداشت فداییان اسلام را داد و این نشان ازوجود اختلافات دربین این گروههای سیاسی بود، مذهبی ها با ناسیونالیست های قومی و جغرافیایی و سوسیال دموکرات ها مرزبندی داشتند، جبهه ملی طرفدار این تز بود که شاه سلطنت کند نه حکومت ولی فداییان اسلام طرفدار حکومت اسلامی بودند.

وی افزود : در23 اسفند 1329، مصدق در مجلس پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت را داد و در 29 اسفند این قانون توسط مجلس سنا تصویب شد و نمایندگان مجلس که توسط دربار انتخاب شده بودند و رای به نخست وزیری رزم آرا داده بودند، بخاطر کشته شدن رزم آراء توسط فداییان اسلام، رای به ملی شدن صنعت نفت دادند.

عبدخدایی ایده ملی شدن صنعت نفت را ایده "حسین مکی" ، نماینده وقت مجلس شورای ملی عنوان کرد و گفت: آیت الله کاشانی هم به محض خروج از تبعید، مرتبا بر ملی شدن نفت و شعار نفت ایرانی برای ایرانی تاکید می کرد ولی بستر آماده نبود، آنها می خواستند ایده ملی شدن صنعت نفت، توسط یک شخصیت سیاسی هم مطرح شود و دکتر مصدق، شخصیت مناسبی برای این منظور بود، چون چند دوره وکیل بود،  از خانواده قاجار بود و با مدرس در جریان مخالفت با رضاشاه ؛ همکاری داشت.

وی تصریح کرد: ولی آنچه که مسلم است این است که ایده ملی شدن صنعت نفت، متعلق به دکتر مصدق نبود و مصدق هم به دروغ این ایده را به دکتر فاطمی نسبت داده ، این نکته جالب است که در سال 1327 شرکت نفت ایران و انگلیس به دکتر فاطمی توصیه کرده بود که حزبی  را برای جذب مردم تاسیس کند.