به گزارش خبرگزاری مهر، قاضی نعمان یک متکلم اسماعیلی و فقیهی در اوایل دوره فاطمی است. این کتاب تصویری از نوشته‌های قاضی نعمان در بستر گذار جنبش شیعیان اسماعیلی به خلافت در چند دهه نخستین قرن دهم میلادی ارایه می کند.
قاضی نعمان در افریقیه (تونس امروزی و شرق الجزایر فعلی) به خدمت نخستین خلیفه فاطمی امام المهدی بالله (ح. ۲۹۷-۳۲۲/۹0۹-۹۳۴) در آمد. او به مدت پنجاه سال تا زمان وفات‌اش در خدمت چهار خلیفه و امام فاطمی بود.
قاضی نعمان علاوه بر اینکه از مهم‌ترین شارحان فقه دورهی فاطمی بود، آثار تاریخی و کتاب‌شناسی مختلفی نیز تولید کرده است که برای مخاطبان مختلفی که تحت حاکمیت امپراتوری فاطمیان در می‌آمدند، تحریر شده‌اند.
دکتر حمدانی در آغاز به بررسی ادبیات دوره فاطمی تا زمان حال می پردازد و سنجشی انتقادی از به قدرت رسیدن فاطمیان در قرن چهارم هجری/دهم میلادی دارد. او سپس به بررسی مقولات آثار ظاهری قاضی نعمان می‌پردازد و در «باز آفرینی برخی از عقاید اسماعیلی به صورت یک تعبیر و شکلی در دسترس برای عناصر متنوع داخل و خارج از امپراتوری فاطمی» تحقیق می‌کند.
فصل نخستین به بررسی خاستگاه‌ها و تاریخ اسماعیلیان نخستین تا زمان استقرار دولت فاطمی در شمال آفریقا در قرن دهم میلادی می‌پردازد. نویسنده این بخش را به عنوان "پیش‌زمینه‌ای لازم برای درک شرایطی که باعث تولید ادبیات ظاهر در دوره شمال آفریقا شد"، می‌داند.
فصل دوم کتاب به بررسی بسترهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی‌ای می‌پردازد که آگاهی‌بخشِ آثار قاضی نعمان برای فاطمیان است.
سه فصل بعدی به تبیین‌های عقیدتی قاضی نعمان در سه موضوع می‌پردازند: فقه، به صورتی که در «دعائم الاسلام» و «کتاب الاختلاف اصول المذاهب» آمده است؛ تاریخ و رجال، چنان‌که در «افتتاح الدعوه و ابتداء الدوله» و «کتاب المجالس و المسائرات» آمده است؛ و آداب عملی در «کتاب الهمة فی آداب اتباع الائمة».این کتاب تازه گامی مهم در تاریخ فاطمی و افزوده‌ای منحصر به فرد در مطالعات و اندیشه‌ی اسلامی است.
نظر شما