خبرگزاری مهر – گروه استانها: استان کرمان بزرگترین نخلستان‌های کشور را در خود جای داده است و وسعت زیر کشت این محصول در استان رکورد دار است در این میان شرق استان کرمان بیش از سایر مناطق استان به اقتصاد متکی بر خرما وابسته است.
در این فصل از سال دمای هوا در جنوب و شرق استان کرمان به شدت افزایش می‌یابد به طوری که مردم محلی از این وضعیت با عنوان خرما پزان یاد می‌کنند، یعنی فصلی که خرمای نارس پخته می‌شود و برای مصرف آماده می‌شود.
محصول خرما در این فصل قرمز رنگ است و با شدت گرفتن گرما رفته رفته به رنگ قهوه‌ای و سیاه تغییر رنگ می‌دهد، اقتصاد خانوار بسیاری از مردم در جنوب و شرق استان متکی به خرما است.
بم بزرگترین باغ شهر ایران
مقابل هر خانه به خصوص در بم ده‌ها نخل وجود دارد و به همین دلیل بم را بزرگترین باغ شهر ایران می‌دانند بطوریکه اگر تصاویر هوایی شهر را نگاه کنید این شهر بیشتر شبیه نخلستان است.
اما نخل‌ها علیرغم تصور عموم مردم خود به خود محصول نمی‌دهند و نیاز به مراقبت و رسیدگی در فصل‌های مختلف دارند.
گرده افشانی نخل‌ها در فصل بهار انجام می‌شود و این کار بر خلاف سایر درختان باید به صورت دستی انجام شود تا نخل دارای محصول بهتری باشد.
گرده افشانی نخل‌ها به صورت دستی انجام می‌شود
در اصلاح محلی به این کار بو دادن گفته می‌شود، و هزاران نفر در شهر بم، نرماشیر، بروات، ریگان، فهرج در شرق کرمان برای این کار باید از نخل‌هایی که ارتفاع آنها به بیش از ۵ متر می‌رسد بالا بروند.
گلهای نر و ماده در این فصل در غلاف‌های چوبی قرار می‌گیرند و بعد از رسیدن این غلاف‌ها شکاف برمی دارند و در این هنگام کشاورز باید گرده‌های گل نر را بر روی غلاف‌های ماده پخش کنند و یک دسته غلاف را نیز در بین گلهای ماده قرار می‌دهد، این کار باید چندین بار در فصل بهار و برای هر درخت و هر خوشه خرما جداگانه انجام شود.
اما این تمام کار نیست چند ماه بعد یعنی در تیر ماه و در اوج فصل گرما کشاورزان باید مجدداً از نخل‌ها بالا بروند و یکی از سخت‌ترین کارهای روند تولید خرما را انجام دهند.
هم اکنون دمای اکثر شهرهای این منطقه به ۵۰ درجه نیز می‌رسد، اما کار خوشه بندی خرما با جدیدت ادامه دارد
خوشه بندی خرما و هرس درختان یکی از مهمترین کارهایی است که چند ماه به برداشت محصول باید انجام شود تا خرمایی مرغوب نصیب کشاورزان شود.
چند روز قبل بود که دمای ۵۳ درجه سانتیگراد در شرق کرمان ثبت شد و هم اکنون دمای اکثر شهرهای این منطقه به ۵۰ درجه نیز می‌رسد، اما کار خوشه بندی خرما با جدیدت ادامه دارد.
هم زمان کار هرس درختان نیز در این فصل انجام می‌شود همچنین زنان منطقه کار ساخت طناب‌های محله به ناک چیلک را انجام می‌دهند.
در این مرحله خوشه‌های اضافی از نخل‌ها حذف می‌شود و خوشه‌هایی که دارای محصول با کیفیت بیشتری هستند به وسیله چیلکها که طنابی از الیاف درخت خرما است به یکدیگر متصل می‌شوند.
حرفه‌ای که نسل به نسل منتقل شده است
علی عسکری یکی از کشاورزان بمی است که در گفتگو با مهر می‌گوید: برای خوشه بندی خرما از افراد آموزش دیده استفاده می‌کنیم و کشاورزان همچنان اقدام به هرس نخل‌ها می‌کنند، در صورتیکه خوشه بندی انجام نشود کیفیت محصول به شدت پایین می‌آید ضمن اینکه زمینه شیوع آفت نیز فراهم می‌شود.
وی افزود: افرادی با تبحر خاص کاه گاه این حرفه نسل به نسل در خانواده به آنها منتقل شده با استفاده از طناب‌هایی از جنس خرما از تنه نخل‌ها بالا می‌روند و ساعت‌ها این کار طول می‌کشد و در نهایت پس از بستن خوشه‌ها به تنه درخت در زمان رسیدن محصول و سنگین شده خوشه‌ها از شکستن آنها جلوگیری می‌شود.
وی افزود: هر نخل می‌تواند تا ۱۵ خوشه مطلوب داشته باشد و بقیه خوشه‌ها که جدا می‌شوند برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محمد سلیمانی یکی از خوشه بندان شهرستان نرماشیر است که به خبرنگار مهر می‌گوید: در این گرما بالا رفتن از نخل‌ها با استفاده از طنابی از نخل‌های خرما که آن را دور کمر و درختان می‌اندازیم و با هر بار بالا رفتن آن را در کنگره‌های نخل‌ها می‌اندازیم کار بسیار مشکلی است.
تعداد زیادی از کشاورزان به دلیل افتادن از درختان دچار قطعی نخاع و حتی مرگ شده‌اند و این کار باید توسط افراد مجرب انجام شود
وی گفت: تعداد زیادی از کشاورزان به دلیل افتادن از درختان دچار قطعی نخاع و حتی مرگ شده‌اند و این کار باید توسط افراد مجرب انجام شود.
سلیمانی می‌گوید: به مرور زمان وزن خوشه‌های خرما بالا می‌رود و اگر بسته نشوند خوشه‌ها سنگین می‌شوند و می‌شکنند.
وی افزود: چند ماه بعد از بستن خوشه‌های درختان کار هرس به صورت متناوب انجام و بعد زمان برداشت می‌شود که در این زمان هم باید از درختان بالا برویم و تمام این کارها به صورت سنتی و مطابق با روش‌هایی که از گذشته به ما منتقل شده است انجام می‌شود.
کشاورزی مکانیزه در نخل‌ها گسترش یابد
فرماندار ریگان در گفتگو با مهر می‌گوید: هم اکنون هزاران نفر در این شهرستان در حال خوشه بندی هستند ضمن اینکه گرمای بسیار زیاد روزهای اخیر خساراتی را نیز به خوشه‌های خرما زده است که امیدواریم به صورت گسترده شاهد این خسارت‌ها نباشیم.
امین باقری افزود: اقتصاد مردم ریگان به شدت به تولید خرما وابسته است شش هزار هکتار نخلستان در شهرستان وجود دارد و یکی از نگرانی‌های عمده ما شیوع آفت و خشکیدگی خوشه‌های خرما است.
وی خواستار توسعه کشاورزی مکانیزه در زمینه تولید خرما شد و گفت: بخش قابل توجهی از کشاورزی شهرستان هم اکنون به صورت سنتی است.
وی گفت: ۵۷ درصد از اراضی باغی شهرستان ریگان به کشت خرما اختصاص یافته است و حدود ۹ هزار هکتار را شامل می‌شود.
وی می‌گوید: سالانه ۳۰ هزار تن محصول خرما از این شهرستان برداشت می‌شود.
۴۰ هزار نفر در بم مشغول کار در نخلستان‌ها می‌شوند
هادی شهسوارپور، فرماندار بم نیز در گفتگو با مهر می‌گوید: حدود ۴۰ هزار نفر بم در حال فعالیت هستند و کار خوشه بندی خرما را انجام می‌دهند.
وی تصریح کرد: ۲۰ هزار هکتار نخلستان در این شهرستان وجود دارد و سالانه حدود ۷۰ هزار تن خرما در بم تولید می‌شود و میلیون‌ها دلار برای شهرستان ارزآوری دارد.
وی از سرمایه گذاران خواست در زمینه صنایع بالادستی خرما در این شهرستان سرمایه گذاری کنند و حمایت‌های لازم نیز در این زمینه انجام می‌شود.
۳۰۰ هزار تن خرما در کرمان تولید می‌شود
عباس سعیدی، رئیس جهاد کشاورزی شمال کرمان نیز در گفتگو با مهر می‌گوید: هر سال در استان کرمان بیش از ۳۰۰ هزار تن انواع خرما برداشت می‌شود که بخش قابل توجهی صادر می‌شود.
وی تصریح کرد: برداشت خرما در بخش شمالی و جنوبی استان کرمان به صورت مجزا انجام می‌شود و هزاران نفر در تولید این محصول فعال هستند که اکثراً از افراد بومی و محلی شهرستان‌های کرمان هستند.
سعیدی بیان کرد: ارقام موجود در استان کرمان اکثراً تنها در این استان تولید می‌شود که مهمترین آنها مضافتی است که یکی از مرغوب ترین خرمای تولیدی در دنیا محسوب می‌شود و مشتری‌های خاص خود را در قاره‌های مختلف دارد.
وی بیان کرد: پیارم، زاهدی، شمسایی، پرکو، قصب، هفتاد گزی و مضافتی از ارقام مشهور استان کرمان هستند و تولید این محصول در کرمان سابقه‌ای هزاران ساله دارد و همچنان تولید و برداشت محصول مطابق با سنت‌های گذشته انجام می‌شود.
وی گفت: کار گرده افشانی در بهار، خوشه بندی در تابستان و برداشت در مرداد ماه انجام می‌شود و همه این مراحل دستی انجام می‌شود.
تولید خرما یکی از مهمترین زمینه‌های ارزآوری در استان کرمان محسوب می‌شود که می‌تواند وابستگی کشور به منابع نفتی را کمتر از قبل کند.
هم اکنون خرمای کرمان به کشورهای اسلامی، چین، هند، روسیه، اروپا و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود و از هم اکنون حجم قابل توجهی از این محصول به تاجران بین المللی پیش فروش شده است.
نظر شما