زمین امانتی است برای بکارگیری در جهت تکامل بشر، نه سودجویی

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام سید مهدی طباطبایی رئیس موسسه فرهنگی بحرالعلوم در یادداشتی به نگاه قرآن به زمین پرداخته است:

واژه «زمین» ۴۶۱ بار در قرآن به کار رفته است. در سوره هود، حضرت صالح (ع)، این چنین خدا را برای قوم خود توصیف می کند که: او خدایی است که شما را از زمین بیافرید و برای عمارت و آباد ساختن آن برگماشت.

در این باره نکات زیر قابل توجه است:

۱. منشأ انسانها از زمین است. حضرت هود، خدا را این طور می ستاید که انسان را از زمین آفرید. پس زمین آن قدر مقدس و مهم است که منشأ آفرینش انسان شده است.

۲. واژه «انشاء» را به کار می برد نه «خلقت» . انشاء به مفهوم خلقت نیست، بلکه هم اشاره به آفرینش اولیه انسان دارد و هم منشأ تکامل و رشد بودن زمین برای انسان، در همه ادوار زندگی فردی و اجتماعی او. در واقع زمین منشأ انسان بودن و در طریق تکامل قرار گرفتن افراد بشر است، چه تکامل جسمی، چه اجتماعی و معنوی.

۳. از آنجا که خطاب حضرت صالح (ع) به قومش هست، پس مسأله منشأ بودن زمین برای وجود و تکامل انسان، امری فردی نیست، بلکه اجتماعی است. منشأ جامعه انسانی نیز زمین است و رشد و تکامل آن مرهون زمین می‌باشد.

۴. زمین منشأ زندگی انسان است که یکی از جنبه های زندگی او، نیازهای مادی است. پر واضح است که تغذیه انسان و حتی تکامل اقتصادی هر جامعه، مرهون چگونگی بهره برداری از زمین است.

۵. پس از آنکه خداوند مقرر داشت که منشا آفرینش و زندگی انسان و تکامل مادی و معنوی او، زمین باشد، پس از او درخواست کرده است که زمین را آباد کند. منشأ بودن زمین برای انسان، تکوینی است، اما درخواست عمارت زمین، تشریعی است که انجامش را خدا خواسته، ولی به انسان واگذار شده است.

۶. «عمران» به مفهوم آباد کردن و ساختن است، به گونه ای که اگر چیزی در معرض خرابی باشد نیز از آن جلوگیری شود. خداوند درخواست کرده است که جامعه، زمین را آباد کند و جلوی خرابی آن را بگیرد.

۷. خداوند زمین را به عنوان منشأ زندگی انسان قرار داد، اما آباد کردن و جلوگیری از تخریب آن را بر عهده خود او قرار داد. در واقع میان منشأ بودن زمین برای زندگی انسان، با آباد کردن آن ارتباط مهمی وجود دارد.

۸. بر اساس این آیه هر نوع رفتاری با زمین، که زندگی اجتماعی انسان را در دراز مدت یا کوتاه مدت مختل سازد، مردود است. خداوند از انسان و جامعه انسانی خواسته است که از زمین محافظت کند و در جهت پا برجا بودن آن بکوشد. زمین امانتی است برای بکارگیری در جهت تکامل بشر، نه سودجویی و منفعت طلبی.