مجید جعفری اقدم مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به خبر ادغام موسسات تابع معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به فعالیتهای موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران که در زمره همین موسسات در دست ادغام قرار گرفته است، عنوان کرد: نزدیک به دو دهه است که اهمیت کمک به توسعه نشر کشور با رویکردهای متفاوت در دایره توجه معاونت امور فرهنگی وزارت و ارشاد اسلامی قرار گرفته است. با توجه به وجود جذابیت ها و منافعی از قبیل سفرهای خارجی، حق ماموریت ها و ... (و صد البته علاقه و احساس مسئولیت ) در خصوص تولی گری این حوزه، از همان ابتدا رقابت هائی سالم و ناسالم در بدنه وزارت ارشاد در این زمینه وجود داشته و دارد. در مقطعی این تولی گری در خود ستاد معاونت سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا میشد و از آنجائیکه این نوع فعالیت را وظیفه حاکمیتی میدانستند، نیازی به استفاده از توان مندی‌های بخش خصوصی هم دیده نمیشد. در مقطعی دیگر این فعالیتها در دفتر مجامع معاونت، که مسئولیت برگزاری بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران را نیز بر عهده داشت، تجمیع شد.
وی ادامه داد: در دهه اخیر موسسه نمایشگاههای فرهنگی با استناد به یکی از تکالیفش در اساسنامه یعنی برگزاری نمایشگاههای کتاب در داخل و خارج، توانست مدیریت و اجرای فعالیتها در نشر بینالملل را عهده دار شود. این موسسه که از توان اجرایی بالایی در انجام امور لجستیک و سخت افزاری برگزاری نمایشگاه های کتاب برخوردار بود و است در روندی خواسته و ناخواسته تولی گری و اجرای دامنه وسیعی از فعالیتها و برنامهها در توسعه نشر کشور در بین الملل را عهده دار شد، که متاسفانه نه سواد این کار را داشت و نه الزامات، عوامل و ابزارش را تا جایی که در سالهای اخیر به جهت انتقادهای جدی به نحوه عملکرد و ضعف در خروجی، موسسسه مجبور شد به مشارکت دادن بخش خصوصی در اجرای برنامه هایش روی خوش نشان بدهد.
مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل افزود: با این که این نوع رویکرد در خود شعار تسهیل و کمک به حضو و بروز بخش خصوصی در عرصهها و رویدادهای بین المللی نشر را داشت ولی در عمل اغلب به استفاده ابزاری از بخش خصوصی برای رونق بخشی به برخی از فعالیتها و برنامهها در برخی رویدادهای مهم بین المللی، از جمله نمایشگاه کتاب فرانکفورت، منتهی شد.البته دور از انصاف است سامان یافتن فعالیتها و اقدامات موسسه در معرفی بهتر نشر ایران به جهان و بهره مندی بخشی ار ناشران، نویسندگان و آژانس های ادبی داخلی از این نوع رویکرد را نادیده بگیریم ولی در مقام مقایسه هزینه و فایده، خروجی کار در قد و قامت هزینه ها و تلاشهای انجام گرفته و ظرفیتهای بالای نشر ایران نبود، نشد و نیست.
جعفری اقدام همچنین گفت: معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد هم در این سال‌ها در تسهیل حضور نشر ایران در جهان ادارات دیگری نظیر دفتر مجامع وزارت ارشاد از طریق عهده داری طرح حمایتی دولت برای کمک به ترجمه نشر آثار ایرانی در جهان (معروف به طرح گرنت) تلاش کردند سهمی در فعالیت های مرتبط با نشر بین الملل داشته باشند. متاسفانه وجود و استمرار نگاه تصدی گری تمامیت خواه در فعالیت های مرتبط با توسعه بین الملل نشر کشور فقط در دایره ی تنگ موسسه نمایشگاه ها موجب شد توجه به دیگر توان مندی ها و ظرفیت ها در بدنه معاونت امور فرهنگی و بخش خصوصی برای به کارگیری در پروسه توسعه بین المللی نشر کشور مورد غفلت قرار گیرد.
وی در همین زمینه تصریح کرد: در وضعیت موجود بیشتر هزینههای معاونت در موضوع توسعه نشر بین الملل صرف عملیاتی شدن برخی فعالیت ها و برنامه های موسسه نمایشگاه ها در حضور مستقیم این موسسه در نمایشگاه های بین المللی کتاب برای نمایش برخی کتاب های ایرانی (اغلب کتاب هایی که در انبار موسسه نمایشگاه ها موجود است!) بدون داشتن برنامه جامع، هدفمند و نتیجه محور در ارتباط گیری با مخاطبان هدف خارجی و معرفی آن ها از طریق انجام ملاقاتها و گفتگوهای کارشناسی و رعایت استانداردهای حضور حرفهای در بازارهای نشر بین الملل، تبلیغ فعالیتهای موسسه نمایشگاهها، تبلیغ نمایشگاه کتاب تهران و البته تبلیغ طرح گرنت معاونت در حاشیه، و در نهایت حمایت از حضور اغلب بی‌برنامه و هدفمند برخی نویسندگان، تصویرگران و مدیران دولتی در نمایشگاه های خارجی کتاب می گردد.در برخی رویدادهای مهم مثل نمایشگاه کتاب فرانکفورت و بولونیا مشارکت دادن بخش خصوصی در برنامهها بیشتر است ولی در اغلب نمایشگاههای بین المللی کتاب خود موسسه حضور دارد، به جز برخی نمایشگاهها که دعوت موردی از برخی موسسات نشر و آژانس های ادبی داخلی برای همراهی موسسه نمایشگاه ها انجام می‌پذیرد که باید بگویم آژانس ادبی پل، هم جزو افرادی است که در لیست این نوع دعوت های موردی برای همراهی موسسه در چند نمایشگاه خارجی قرار گرفته است.
جعفری اقدم در ادامه نبود سند بالادستی و نقشه راه جامع مبتنی بر سازوکارهای جاری و ساری در بازارهای نشر بین الملل، عدم وجود کارنمای مشخص از خروجی عملکردها در این حوزه که قابل احصا و ارزیابی و جرح و تعدیل راهکارها و روند های موجود باشد، نبود حلقه راهبری و فرماندهی معین و مشخص در معاونت امور فرهنگی برای سیاست گذاری، برنامه ریزی، حمایت، نظارت و هدایت برنامهها و فعالیتهای موجود در توسعه نشر کشور در جهان، عدم استفاده بهینه از توانمندی‌ها و قابلیت‌های موجود در دیگر ادارات و موسسات تابعه معاونت جهت مشارکت در عملیاتی کردن سیاست‌ها و برنامههای توسعه نشر کشور در بینالملل، عدم استفاده بهینه از ظرفیت و قابلیت بخش خصوصی، اعم از ناشران، آژانسهای ادبی، کارشناسان نشر بینالملل، نویسندگان و تصویرگران داخلی در اجرای برنامههای مرتبط با توسعه نشر کشور در جهان، به کارگیری مدیران غیرآشنا در موضوع تخصصی و حرفهای نشر بینالملل و حتی مدیرانی که باور و اعتقاد لازم به قابلیت نشر ایران جهت ورود به عرصههای جهانی نداشتند و عدم استفاده مفید از قابلیت کارشناسی برخی نیروهای موسسه نمایشگاهها که به برکت حضور در نمایشگاههای بین المللی کتاب توانمندیهایی را کسب کردهاند ولی در تغییر مدیریتها گوشهنشین میشوند را در زمره مهمترین آسیب‌های نگاه دولتی موجود به حوزه نشر بین‌المللی و فعالیتهای معاونت فرهنگی در این زمینه بر شمرد.
مدیر آژانس ادبی و ترجمه در پایان با ارائه پیشنهاد شکل گیری ستادی در معاونت امور فرهنگی زیر نظر مستقیم معاون امور فرهنگی، با حضور مدیران بخش های مختلف معاونت، تشکل های نشر و کارشناسان حوزه نشر بین الملل برای ساماندهی به فعالیتهای نشر ایران در عرصه جهانی عنوان داشت: این ستاد می تواند فعالیت ها و برنامه های مرتبط را سیاست گذاری، برنامه ریزی، حمایت، نظارت و هدایت کند و اجرایی شدن آن ها را به بخش خصوصی و یا ادارات و موسسات تابعه واسپارد.
به گفته جعفری اقدام چنین ستادی می‌تواند در مواردی مانند تهیه و تدوین سند و نقشه راه بر اساس مقتضیات و الزامات غالب در بازارهای نشر بین الملل، اقتصاد نشر جهانی، دیپلماسی فرهنگی، کمک به رفع موانع حقوقی و قانونی موجود در تعاملات بازار نشر داخل با بازار نشر جهانی، کمک به ارتقاء سواد حرفه ای عوامل دخیل در فعالیت های نشر بین الملل، کمک به تسهیل حضور مستقل و هدفمند ناشران، آژانس های ادبی، نویسندگان و تصویرگران ایرانی در رویدادهای بین المللی نشر، کمک به تسهیل حضور ناشران،آژانس های ادبی،نویسندگان و مترجمان خارجی در رویدادهای داخلی نشر کشور به ویژه نمایشگاه کتاب تهران از طریق اعطای فلوشیپ و حمایت بیشتر از ناشران خارجی به ویژه از طریق طرح گرنت، تمهید برای تولید بسته های تشویقی و حمایتی برای ناشران، آژانس های ادبی و دیگر موسسات خصوصی داخلی و همچنین نویسندگان و تصویرگران ایرانی، حمایت از تولید فرآورده های ترویجی و تبلیغی در معرفی نشر، کتاب، نویسندگان و تصویرگران ایرانی، حمایت از برگزاری و مشارکت در برگزاری رویدادهای فرهنگی ادبی بین المللی برای معرفی نشر ایران و حمایت از حضور نویسندگان، مترجمان و تصویرگران ایرانی در رویدادهای بین المللی به ویژه فستیوال ها و جوایز ادبی بین المللی در کشور های مختلف را در زمره مهمترین فعالیتهای نام برد که این ستاد می‌تواند برای آن برنامه‌ریزی کند.
نظر شما