پیام‌نما

كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ * * * جنگ [با دشمن] بر شما مقرّر و لازم شده، و حال آنکه برایتان ناخوشایند است. و بسا چیزی را خوش ندارید و آن برای شما خیر است، وبسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما بد است؛ وخدا [مصلحت شما را در همه امور] می داند و شما نمی دانید. * * * بس بود چیزی که می‌دارید دوست / لیک از بهر شما شرّی دو توست

۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۶، ۱۷:۰۴

/ به انگیزه نکوداشت 10 سینماگر برجسته /

کیومرث پوراحمد؛ آشنای دیرین کودکان ایرانی

کیومرث پوراحمد؛ آشنای دیرین کودکان ایرانی

کیومرث پوراحمد سینماگری است که از ابتدای فعالیت در سینما به سمت تولید آثار کودکان و نوجوانان تمایل پیدا کرد و با ادامه فعالیت در این زمینه آثاری شاخص در این گونه سینمایی از خود بر جای گذاشت.

به گزارش خبرنگار مهر، پوراحمد سال 1328 در اصفهان متولد شد و فعالیت هنری خود را با دستیاری نادر ابراهیمی به عنوان کارگردان مجموعه تلویزیونی "آتش بدون دود" آغاز کرد. در ادامه به سمت فیلمنامه نویسی گرایش پیدا کرد. فعالیت برادران این کارگردان در عرصه تئاتر اصفهان او را در عرصه نگارش کمک کرد. وی ورود حرفه ای به عرصه سینما را با نگارش متن "قصه خیابان دراز" به کارگردانی محسن تقوایی آغاز کرد.

پوراحمد نخستین تجربه کارگردانی خود را با ساخت فیلم سینمایی "باران" در سال 61 انجام داد. وی متن این اثر را به همراه فرهاد صبا به نگارش درآورد. این فیلم بخشی از تاریخ انقلاب و مبارزه برای سرنگونی رژیم شاهنشاهی را روایت می کند. داستان فیلم روایت تلاش یک تیمسار ارتش برای دستگیری داماد خود است که با گروههای سیاسی مبارز همکاری می کند.



نمایی از پشت صحنه فیلم "اتوبوس شب"

این کارگردان دو سال بعد با ساخت فیلم "تاتوره" روند فیلمسازی خود را تداوم بخشید. دومین ساخته وی نیز به روایت بخشی از تاریخ انقلاب می پردازد. البته این بار حضور نامناسب آمریکایی ها به نقد کشیده می شود. وی تدوین این فیلم را نیز بر عهده گرفت. وی به خاطر مونتاژ این فیلم جایزه بهترین تدوین از سومین جشنواره فیلم فجر را به دست آورد.

تولید سومین فیلم سینمایی توسط این کارگردان با ورود به ژانر کودکان و نوجوانان همراه شد. فعالیت های که تا انتهای دهه 70 نیز به طول انجامید. فیلم سینمایی "بی بی چلچله" که سال 63 ساخته شد، داستان نوجوانی را به تصویر می کشد که قصد فرار از خانه را دارد اما ندانسته با پدر واقعی خود مواجه می شود و شرایط زندگی اش تغییر می کند.

"آلبوم تمبر" که دو سال بعد از این فیلم ساخته می شود، داستان دو نوجوان به نام های کاظم و مجید است که به خاطر گم شدن آلبوم تمیر مشترک شان دچار سوء تفاهم می شوند. مضمون این فیلم در حدفاصل میان دنیای نوجوانی و مسایل جدی اجتماعی قرار دارد. نکته دیگری که کارگردان فیلم در این اثر و ساخته های دیگرش به آن توجه دارد، روایت زندگی نوجوانان فقیر شهرستانی است که در فضای محدود اجتماعی زندگی و فعالیت می کنند.

فیلم "گاویار" که سال 66 ساخته می شود مشکل یک نوجوان را بیان می کند که پس از قبول شغل چراندن گاوها و کشته شدن یکی از آنها توسط یک کامیون به وجود می آید. فیلم به مسئله تلاش و همت نزد نوجوانان استفاده می کند و از عنصر حادثه برای ایجاد جذابیت در فیلم بهره می گیرد. اما از نظر ساختار و کیفیت هنوز تا آثار شاخص این کارگردان فاصله زیادی وجود دارد.

"لنگرگاه" نیز که یک سال بعد ساخته می شود و روایت فرار دو برادر به بندرعباس و درگیری با گروه قاچاقچیان کالا و مواد مخدر را به تصویر می کشد، بخشی از دغدغه های این کارگردان در جهت انعکاس فقر جوانان و مشکلات شغلی و نبود روابط صحیح در خانواده ها را بیان می کند.

"شکار خاموش" فیلمی است که در اصل برای بزرگسالان ساخته شده، اما بخشی از مشکلات نوجوانان نیز در این فیلم بیان می شود. شکاربانی با پسر نوجوانش در زمینه حراست از جنگل فعالیت می کند، اما در برابر قانون شکنی های یک خان بانفوذ و پولدار قرار می گیرد. این اثر را می توان نخستین تجربه سازنده اش در ژانر کمدی به حساب آورد.

از سال 69 کیومرث پوراحمد اقدام به ساخت یک مجموعه بلند تلویزیونی به نام "قصه های مجید" برای تلویزیون می کند. این سریال که فیلمنامه آن بر اساس مجموعه داستانی از هوشنگ مرادی کرمانی شکل گرفته بود، داستان هایی کوتاهی از آن محور تولید چند فیلم سینمایی می شود. در اصل فعالیت این کارگردان در تلویزیون مقدمه ای برای حضور گسترده تر وی در عرصه سینما می شود.

وی سال 70 فیلم سینمایی "شرم" را ارایه می کند که علاوه بر کارگردانی و تدوین، تهیه کنندگی اثر را نیز بر عهده دارد. این قصه که به فعالیت مجید برای به اتمام رساندن یک فیلم هشت میلیمتری مربوط می شود، همچنان از ویژگی های تلویزیونی برخوردار است و از مولفه های اصلی یک اثر سینمایی فاصله دارد. اما سبک خاص فیلمساز در ارایه این آثار فیلم را از جذابیت نسبی برخوردار ساخته است.

این فیلم از هشتمین دوره جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان موفق به دریافت پروانه زرین بهترین کارگردانی می شود و در یازدهمین جشنواره فیلم فجر، جایزه ویژه هیئت داوران به کارگردان فیلم و سیمرغ بلورین بهترین نقش دوم مرد به جهانبخش سلطانی تعلق می گیرد.

فیلم "صبح روز بعد" اثری اپیزودیک است. این اثر از معدود آثار سینمای ایران در ژانر کودکان است که قصه آن بر اساس زندگی یک نوجوان شکل می گیرد، اما چند موقعیت متفاوت و مستقل را نشان می دهد. این فیلم که از سه بخش "جدول ضرب"،  "تشویق" و "زنگ انشا" تشکیل شده است، برخورد مجید با معلمان مدرسه اش را نشان می دهد. این فیلم به ساختار سریال "قصه های مجید" بسیار نزدیک است.

فیلم "سفرنامه شیراز" که سال 71 و "نان و شعر" که یک سال بعد از آن ساخته می شود، روایتگر بخش هایی دیگر از قصه های مجید است. بازی مهدی باقربیگی در این آثار سرانجام مورد توجه برگزارکنندگان جشنواره فیلم های کودکان ونوجوانان قرار می گیرد و در نهمین دوره برپایی آن پروانه زرین بهترین بازیگر نوجوان را به بازیگر نقش نخست این مجموعه آثار اهدا می کنند. "نان و شعر" تقدیرنامه یونیسف در جشنواره فیلم برلین را نیز به خود اختصاص می دهد.

پس از این پوراحمد ساخت فیلم های سریالی خود را متوقف می کند و با تجربه قابل توجهی که به خاطر ساخت این فیلم ها به دست آورده به سمت تولید آثار کودکی پیش می رود که بتواند مخاطبان بیشتری را به خود جذب کند. تولید فیلم "به خاطر هانیه" در سال 73 در همین راستا ساخته می شود. درونمایه اعتقادی - اجتماعی فیلم مورد توجه مخاطبان خاص قرار می گیرد و وجه حادثه ای اثر در جذب بیننده عام نیز به طور نسبی موفق است.

این فیلم کتاب سیمین جشنواره رشد، جایزه ویژه جشنواره میراث فرهنگی و تندیس بلورین پروانه و جایزه ویژه یازدهمین جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص می دهد. همچنین در اکران عمومی به موفقیت نسبی دست پیدا می کند.

فیلم سینمایی "خواهران غریب" که سال 74 ساخته می شود را می توان موفقترین اثر کارنامه سینمایی پوراحمد در ژانر فیلم های کودکان و نوجوانان معرفی کرد. داستان فیلم درباره دو خواهر دوقلو است که به خاطر جداشدن پدر و مادرشان هرگز همدیگر را ندیده اند که طی یک اتفاق با هم ملاقات می کنند و این موضوع به تشکیل دوباره کانون خانوادگی آنها منجر می شود.

در این فیلم پوراحمد تلفیق بسیار خوبی از موسیقی و سینما به وجود می آورد. کلام آهنگین فیلم علاوه بر اینکه به بیان مفاهیم نهفته در قصه کمک زیادی می کند، بازیگردانی مناسب اثر و طراحی صحنه و لباس چشم نواز اثر باعث می شود، فیلم از جذابیت بصری زیادی برخوردار شود. این فیلم از چهاردهمین جشنواره فیلم فجر جایزه بهترین کارگردانی، بازیگر نقش اول زن و صحنه آرایی را به دست می آورد و از جشنواره پنانگ مالزی جایزه هیئت داوران، بهترین کارگردانی و موسیقی را به خود اختصاص می دهد.

پس از این فیلم پوراحمد تا شش سال بعد موفق به ساخت هیچ فیلمی نمی شود. وی با آنکه تهیه کنندگی تعداد زیادی از ساخته های خود را بر عهده داشته است، اما رکود جدی در زمینه تولید و اکران فیلم های کودکان و نوجوان و وسواس در انتخاب یک فیلمنامه خوب و مناسب شرایطی را فراهم می آورد که این کارگردان تا اوایل دهه 80 در عرصه تولید متوقف شود. وی در دوره جدید فیلمسازی اش به سمت ساخت آثار اجتماعی تمایل پیدا می کند.

فیلم سینمایی "شب یلدا" که در سال 80 ساخته می شود. داستان مردی است که زن و فرزندش را به منظور مهاجرت، به خارج از کشور می فرستد اما با خیانت همسرش مواجه می شود. قدرت بازیگردانی پوراحمد در این فیلم کاملا خود را نمایان می کند. او وجهی دیگر از توانایی محمدرضا فروتن را نشان می دهد و فیلم در جذب مخاطب عام به موفقیت دست پیدا می کند. دریافت جایزه ویژه بهترین کارگردانی و تندیس نخل زرین سومین جشنواره فیلم اجتماعی به این فیلم می رسد و در پنجمین جشن خانه سینما تندیس بهترین بازیگر مرد را به دست می آورد.
 
فیلم بعدی پوراحمد با عنوان "گل یخ" که اصرار زیاد وی برای ساخته شدن این فیلمنامه در سال 83 ارایه می شود، برخلاف فیلم قبلی چندان به مذاق مخاطبان عام و خاص خوش نمی آید. تعدد شخصیت های داستان، تکیه بر کلام، کش آمدن بی جهت قصه و نزدیک شدن اثر به کلیشه ها، فیلم را از سینمای پوراحمد کاملا دور می کند و اثر را در برقراری ارتباط با مخاطب دچار مشکل می سازد.

فیلم "نوک برج" که سال 84 بر اساس فیلمنامه ای از سروش صحت ساخته می شود را می توان دومین تجربه و تلاش سازنده اثر برای ارایه اثری در ژانر کمدی و فانتزی نام برد. پوراحمد در این فیلم از بازیگران شناخته شده ای استفاده می کند، اما فیلمنامه نه چندان با کیفیت فیلم و دوری فضای کلی اثر از تجربه های قبلی کارگردان اثر باعث می شود که کیفیت اثر تا حد زیادی کاهش پیدا کند.

فیلم "اتوبوس شب" تجربه این کارگردان در زمینه ساخت اثری در ژانر دفاع مقدس است. یک نوجوان مامور رساندن تعدادی از اسرای عراقی در جریان هشت سال جنگ تحمیلی به پشت جبهه می شود. این فیلم هنوز به اکران عمومی درنیامده است، اما در نمایش جشنواره با نظرات متفاوتی از سوی تماشاگران فیلم و منتقدان مواجه شد.

کیومرث پوراحمد کارگردانی است که شهرت و موفقیت خود در عرصه سینما را از فعالیت در ژانر کودکان و نوجوانان به دست آورده و در این زمینه تلویزیون بدون تردید نقش جدی و اساسی دارد. بدون شک اگر شرایطی فراهم شود که این کارگردان بتواند به فعالیت اصلی خود بازگردد، با توجه به افزایش سطح دانش و تجربه اش طی سال های گذشته، آثار قابل توجهی را در عرصه سینما و تلویزیون از خود به جای خواهد گذاشت.

کد خبر 486936

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha