انرژی هسته ای برای جهان اسلام یک ضرورت است / مشکل اساسی آمریکا عدم درک تفکر شرقی است / تحول سیاسی بزرگی در ترکیه رخ نخواهد داد

پروفسور یوسف خلج اوغلو، رئیس بنیاد تاریخ ترکیه که برای حضور در پنجمین نشست فرهنگی ایران و ترکیه به کشورمان سفر کرده بود، در گفتگویی با خبرنگار مهر به بیان دیدگاهها و نظرات خود پیرامون مهمترین مسایل بین المللی از جمله شرایط کنونی خاورمیانه، آخرین تحولات ترکیه و همچنین مسئله هسته ای کشورمان پرداخته است. هر چند که این مقام ترک در وهله نخست خود را یک سیاستمدار نمی داند اما سمت او در کشورش که با پیشنهاد مستقیم نخست وزیر و تائید رسمی رئیس جمهور ترکیه ابلاغ می شود، از اهمیت جایگاه وی در صحنه تحولات سیاسی ترکیه حکایت دارد.خلج اوغلو یکی از صاحبنظران مسایل سیاسی و بین المللی کشورش است که علاوه بر تدریس در دانشگاههای معتبر به عنوان فردی با گرایشات ضد آمریکایی و منتقد نوع روابط ترکیه با غرب شناخته می شود. وی همواره بر لزوم همگرایی منطقه ای تاکید داشته و تعمیق روابط تهران - آنکارا را به عنوان یکی از مصادیق این نوع از همگرایی مدنظر دارد. متن مشروح این گفتگو در پی می آید.

پروفسور یوسف خلج اوغلو، رئیس بنیاد تاریخ ترکیه با اشاره به حضور آمریکا در خاورمیانه، گفت : عواقب اشغال عراق از سوی آمریکا و انگلیس، اشتباه بودن چنین اقداماتی را به وضوح نشان داده است و امروز ناکارآمدی این الگو که کشوری با لشگرکشی به مناطق دیگر در پی عملی کردن اهداف خود برآید بر همه اثبات شده است.

وی افزود : در واقع امروز آمریکا نقش یک ژاندارم را برای خاورمیانه ایفا می کند که حضور او صرفا به تنشها و نا امنی های این منطقه دامن زده و تداوم رفتار کنونی آمریکا، قطعا ثبات منطقه را با چالشهای جدی مواجه خواهد کرد.

رئیس بنیاد تاریخ ترکیه ادعاهای واشنگتن مبنی بر تلاش برای صدور دموکراسی به خاورمیانه را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت : الگویی که آمریکاییها از لزوم تحقق آن در خاورمیانه سخن می گویند، الگویی فرهنگی است که هیچ گاه با زور و یا تحمیل محقق نمی شود . اگر مردمی خواستار دموکراسی نباشند شما نمی توانید از راههای غیردموکراتیک، چنین الگویی را به آنها تحمیل کنید.

خلج اوغلو ادامه داد : متاسفانه علیرغم بدیهی بودن این مباحث، به نظر می آید که آمریکاییها در تلاش هستند تا ایده های به ظاهر فرهنگی خود را با ابزارهای اساسا غیرفرهنگی به مردم منطقه تحمیل کنند، اما قطعا در مقاصد خود توفیقی نخواهند داشت و امروز نشانه های شکست اهداف مورد نظر آمریکا برای خاورمیانه به وضوح نمایان شده است.

وی گفت : همان گونه که شاهد بودید تمام ادعاهای آمریکا برای حمله به عراق دروغ از آب درآمد و علاوه بر آن حضور نیروهای نظامی آمریکا در منطقه جز گسترش کشتار و نا امنی ها هیچ فایده دیگری نداشته است اما با این حال می بینیم که همچنان صداهایی در کاخ سفید بر لزوم تداوم حضور آمریکا در منطقه تاکید می ورزند . 

رئیس بنیاد تاریخ ترکیه افزود : از چنین روندی می توان این گونه نتیجه گرفت که به واقع هدف اصلی آمریکا از حضور در خاورمیانه هیچ ارتباطی با دموکراسی یا مباحث فرهنگی ندارد بلکه باید علل اصلی آن را در ظرفیتهای انرژیک منطقه جستجو کنیم . در حقیقت آمریکا در پی تاسیس نظام و حاکمیتی خاص در منطقه بوده است. خلج اوغلو عدم تعامل سازنده واشنگتن با تهران و آنکارا را از دیگر دلایل دروغ بودن ادعاهای آمریکا مبنی بر تلاش برای صدور دموکراسی به منطقه عنوان کرد و ادامه داد : بدون شک هیچ گونه حرکت ریشه ای در خاورمیانه بدون کمک کشورهای اصلی از جمله ترکیه و به ویژه جمهوری اسلامی ایران منتج نخواهد بود.

وی در خصوص انتشار برخی ادعاها مبنی بر احتمال انجام اقدام نظامی آمریکا علیه کشورمان اظهار داشت : چنین احتمالی بسیار ضعیف است و من شخصا به هیچ وجه عملی شدن چنین تهدیداتی را محتمل نمی دانم چرا که آمریکا در کشوری چون عراق که سرزمینی هموار دارد به هیچ یک از خواسته های خود نرسیده و اصولا ایران و عراق را به واسطه تفاوتهای بنیادین در عرصه های مختلف نمی توان با هم مقایسه کرد.

رئیس بنیاد تاریخ ترکیه گفت : مشکل اساسی آمریکاییها و سیاستمداران کاخ سفید این است که با ساختار فکری - ذهنی حاکم بر منطقه و نوع رفتار مردم خاورمیانه به طور خاص و مشرق زمین به طور عام آشنایی بنیادین ندارند . به هر صورت، علیرغم وجود این قبیل مباحث هرگز نمی توانم تصور کنم که آمریکا دچار چنین خبط بزرگی شود.

خلج اوغلو در ادامه این گفتگو با تاکید بر حق مسلم ایران در دستیابی به فن آوری صلح آمیز هسته ای، افزود : با نگاهی گذرا به شرایط کنونی منطقه و جهان اسلام به وضوح خلائی اساسی در عرصه فن آوری های پیشرفته مشاهده می شود . بسیاری از کشورهای غربی و حتی غیر اسلامی جهان از تکنولوژی هسته ای به صورت صلح آمیز یا حتی غیر صلح آمیز استفاده می کنند اما جا دارد این سئوال را مطرح کنیم که چرا غیر از پاکستان تمام کشورهای جهان اسلام از این تکنولوژی بی بهره اند؟

وی با اشاره به پیشرفتهای جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به فن آوریهای پیشرفته از جمله انرژی هسته ای، ادامه داد : به نظرم علت اصلی مخالفتهای گسترده غرب با روند هسته ای شدن ایران، نگرانی از الگو شدن کشور شما برای جهان اسلام و حتی کشورهای دیگر است.

رئیس بنیاد تاریخ ترکیه تصریح کرد : امروز شاهدیم که کشورهای غربی و در رأس آنها آمریکا با فعالیتهای هسته ای ایران به بهانه احتمال دستیابی این کشور به بمب اتمی مخالفت می کنند . با مروری بر داستان بمب اتمی و نگاهی به دارندگان آن، یکی دیگر از مشکلات نظام بین الملل نیز رخ می نمایاند و آن عدم وجود تعادل و همگونی در اجرای یکسان و برابر قوانین بین المللی است.

خلج اوغلو در ادامه با طرح این سئوال که چرا جهان اسلام نباید از تکنولوژی بومی هسته ای استفاده کند؟  گفت : به نظرم مخالفتها با دستیابی ایران به انرژی هسته ای، صرفا جنبه سیاسی داشته و دستیابی کامل ایران و به تبع آن تمام کشورهای جهان اسلام به این تکنولوژی موثر بدون شک باید محقق گردد . در همین چارچوب ایران حق دارد بدون هیچ مشکلی به تکمیل دستاوردهای خود در این عرصه پرداخته و این حق مسلم کشورهاست.

وی در بخش دیگری از این گفتگو درباره تحولات سیاسی ترکیه و این که کشورش با توجه به رشد اسلامگرایی نهایتا به چه سویی حرکت می کند؟ اظهار داشت : قبل از هر چیز باید به شما بگویم که من یک سیاستمدار نیستم . عامل اساسی تحولات سیاسی اخیر در ترکیه هم  یک سری بازیهای سیاسی است که همواره وجود داشته است.

رئیس بنیاد تاریخ ترکیه تحولات اخیر در عرصه سیاست داخلی ترکیه در طبیعی خواند و افزود : همیشه در دولتها و میدان تحولات سیاسی این گونه فراز و نشیب ها رخ می دهد و ظهور چالشهای اخیر در ترکیه هم در این چارچوب می گنجد.

خلج اوغلو خاطرنشان کرد : فکر نمی کنم مشکل یا اتفاق بزرگی در ترکیه رخ دهد و حداقل این خواهد بود که مردم به صورت مستقیم رئیس جمهور مورد نظرشان را انتخاب می کنند.