به گزارش خبرنگار مهر، ترجمه بنگالی قاضی اکرم حسین از «دیوان حافظ» برای نخستین بار به سال ۱۹۶۱ میلادی منتشر شد. سومین چاپ آن در اکتبر ۲۰۱۹ در ۲۷۲ صفحه و بهای ۳۰۰ تاکا منتشر شده است. ناشر این کتاب محمد لیاقت الله، استودند ویز و بنگلابازار ذکر شده است.
پیشگفتار آخرین چاپ این کتاب را پرفسور انیس‌الزمان استاد دانشگاه داکا در گروه زبان و ادبیات بنگلا نوشته است. او در بخشی از این پیشگفتار نوشته است: «زمان حیات قاضی اکرم حسین، من برخوردار از مهر و نوازش‌های این شخصیت بزرگ بودم. لذا مفتخرم از اینکه توفیق یافتم چند سطوری درباره او بنویسم.»
انیس‌الزمان در ادامه سه نمونه از ترجمه غزل اول خواجه شیراز با مطلع «الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها» را که توسط سه تن از فرهیختگان سرزمین بنگال یعنی دکتر محمد شهید الله، قاضی اکرم حسین و آقای شوباش موکهوپادای، انجام شده کنار هم گذاشته و تلاشی در مقایسه آنها کرده است.
او می‌نویسد: «من با فارسی آشنا نیستم و موازنه و یا مقایسه این ترجمه‌ها از توان من خارج است، اما اگر بخواهم حق بگویم ترجمه مرحوم قاضی اکرم حسین از دو شخصیت بالا دقیق‌تر، شیرین‌تر و با وزن و با روحیه خواجه نزدیک‌تر به نظر می‌رسد. قاضی اکرم حسین خود نیز مقدمه‌ای بر این ترجمه نوشت و در آن حافظ و دیوان معجزه‌آسای او را مورد ارزیابی قرار داد. واقعاً این مقدمه برای بنگالی زبانان بسیار مفید و دقیق است. تعجب می‌کنم که قاضی اکرم حسین چگونه توانسته بود خواجه حافظ و دیوانش را اینگونه بشناسد.»
پس از مقدمه انیس‌الزمان کلام چند تن از بزرگان علم و ادب ذکر شده که در واقع اظهارات آن بزرگان درباره شخص قاضی اکرم حسین و ترجمه دیوان حافظ و ترجمه‌های دیگر او از اقبال لاهوری است.
معرفی ترجمه قاضی اکرم حسین و برخی ویژگی‌های آن
۱. در این مجموعه تعداد ۲۴۰ غزل از دیوان حافظ مستقیماً از زبان فارسی ترجمه شده است.
۲. مترجم خود اشاره کرده که برخی از ابیاتی را که مفهومی بسیار پیچیده داشته و برای بنگالی زبانان قابل فهم نبودند، حذف کرده است.
۳. متن فارسی مطلع هر غزل در آغاز ترجمه در صفحه‌ای جداگانه نقل شده تا مراجعه به متن اصلی برای علاقه‌مندان آسان شود.
۴. ترجمه از اول تا آخر به صورت شعر بنگلاست و پاورقی و یا توضیح دیگری مشاهده نمی‌شود.
۵. یکی از نکات منفی این ترجمه در این است که متن فارسی مطلع‌های مورد اشاره غلط املایی بسیار دارد. همین مساله در بنگلا هم تکرار شده است، البته این غلط‌ها به مراتب کمتر است. اگر کسی از فارسی‌دانان بر حروفچینی‌ها نظارت داشت، کار نهایی این ترجمه بسیار ارزشمند می‌شد.
۶. به هر حال این کتاب برای فارسی پژوهی و حافظ پژوهی در بنگلادش مهم و تاریخی است. البته اینکه این ترجمه چقدر اصالت و دقت دارد، بحث دیگری است که باید در فرصت مقتضی انجام شود.
۷. به نظر می‌رسد مقدمه مترجم ناتمام است و با توجه به سفید بودن صفحه پایانی مقدمه احتمالاً انتهای مقدمه افتادگی دارد که در این صورت این اهمال ناشر نابخشودنی است.
با توجه به اهمیت این ترجمه و شهرتش در میان بنگالی زبانان جا دارد که نسخه چاپ نخست این ترجمه که به سال ۱۹۶۱ منتشر شده است، شناسایی و نگهداری شود.
این خبر را رایزنی فرهنگی ایران در بنگلادش برای مهر ارسال کرده است.
نظر شما