ترفند مسکو برای مشخص کردن نیت واقعی واشنگتن در استقرار موشک ها

به گزارش خبرگزاری مهر، مقام های کاخ سفید هر روز تحت فشار روس ها بر این نکته تاکید می کنند که آنها قرار است سامانه ای را در شرق اروپا مستقر کنند که هدف از آن مقابله با تهدید های موشکی ایران و کره شمالی است، اما به نظر می رسد هم خود آمریکایی ها و هم خود روس ها چنین توجیهی را به نوعی "قلقلک سیاسی" تلقی می کنند تا یک تاکتیک قانع کننده.

آمریکا در ماه ژانویه سال جاری (2007) به دو کشور لهستان و جمهوری چک که پیشتر از اقمار شوروی بودند و درحال حاضر از اعضای اتحادیه اروپا و ناتو هستند، پیشنهاد داد تا یک سامانه دفاع ضد موشکی شامل 10 موشک رهگیر در لهستان و یک سیستم راداری را در خاک آنها مستقر کند.

ایالات متحده توجیه خود را از این اقدام مقابله با تهدیدات موشکی کشورهایی مانند ایران و کره شمالی اعلام کرده است، اما روسیه به عنوان مخالف اصلی استقرار چنین سامانه ای بر این باور است که تهران و پیونگ یانگ فاقد چنان توان موشکی هستند که بتوانند منافع واشنگتن را مورد هدف قرار دهند، لذا به باور کرملین هدف استقرار چنین سامانه ای از سوی آمریکا در اروپای شرقی، کنترل و تسلط بر سیستم های موشکی روسیه است.

حال در اینجا چنین سؤالاتی مطرح می شوند که واقعاًً آمریکا از استقرار چنین سامانه ای چه هدفی را دنبال می کند؟ آیا توجیه مقابله با حملات موشکی ایران و کره شمالی برای عصر حاضر که سیاستمداران از ذکاوت متعارف برخوردار هستند توجیهی محکم  و متقن به شمار می رود؟ آیا روسیه بر هدف این سامانه که آن را کنترل بر سیستم های دفاعی خود می داند، یقین دارد؟

حال با در نظر گرفتن چنین پرسش هایی و پاسخ های احتمالی به آنها، رویکرد مسکو برای مقابله با این موضوع چه می تواند باشد؟

روس ها ضمن مخالفت با این موضوع، تاکید دارند که در خصوص استقرار چنین سامانه ای بهترین شیوه گفتگو در قالب شورای روسیه و ناتو است، روندی که می تواند این پروژه را به تاخیر بیاندازد و تکمیل آن را با مشکلاتی رو به رو سازد.

اما این درخواست مورد موافقت لهستان نیست.

به گفته "لخ کاژینسکی" رئیس جمهوری لهستان، اگر ورشو مستقیماً به جای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی با آمریکا گفتگو کند پروژه هر چه سریع تر تکمیل خواهد شد.

وی می گوید : اما اگر ما نظر تمامی اعضای ناتو را در این باره بخواهیم ، نظر آنها کاملاً به نظر مسکو وابسته است که در این صورت این پروژه به هیچ وجه تکمیل نخواهد داشت.

با در نظر گرفتن مشکلاتی که می تواند در مقابل طرف های ذی نفع در شیوه گفتگو با ناتو باشد، اما این روزها روسیه ترفند دیگری نیز در پیش گرفته است.

"واسیلی ایستراتوف" سفیر روسیه در باکو گفت که ممکن است کرملین مسئله استفاده مشترک با آمریکا را از ایستگاه ردیابی "گاباله" در جمهوری آذربایجان بررسی کند.  

ایستگاه ردیابی گاباله، یکی از بخش های سیستم روسیه برای ردیابی پرتاب موشک های بالستیک است.

به گفته ژنرال "ویکتور یسین" رئیس اسبق ستاد کل نیروهای استراتژیک موشکی، ایستگاه گاباله فضای کیهانی را تا مسافت 6 هزار کیلومتر، تا شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا تحت کنترل دارد و مسکو توافقنامه 10 ساله اجاره این ایستگاه را سالیانه به مبلغ 7 میلیون دلار در سال 2002 با باکو امضا کرد و تا سال 2012 ، حق استفاده از آن را دارد. 

یسین می گوید که روسیه مدتی طولانی است که به آمریکایی ها پیشنهاد داده از طریق استفاده مشترک از این ایستگاه، خطرات موشکی ایران را کنترل کنند، موضوعی که ظاهراً نگرانی پنتاگون را فراهم کرده است.

پس بدین ترتیب اعلامیه سفیر روسیه در آذربایجان، خبر جدیدی نیست، اما نکته چیز دیگری است؛ اگر آمریکایی ها موافقت کنند که وارد گاباله شوند، آنها دیگر نیازی به ساخت ایستگاه ردیابی مشابه در چک نخواهند داشت، زیرا ایستگاه راداری در آذربایجان براحتی وضعیت موشکی ایران را کنترل می کند، کشوری که آمریکا هدف از ساخت سامانه دفاع ضد موشکی را در شرق اروپا مقابله با تهدید آن اعلام کرده است. 

ژنرال یسین توضیح داد که "در چارچوب اجرای یادداشت تفاهمی درباره ایجاد مرکز مشترک تبادل اطلاعات درباره هشدار و آگاه سازی پرتاب های موشکی که در سال 2000 به امضای روسای جمهور روسیه و آمریکا رسیده بود، اجرای این پروژه ممکن است".

این نظامی روسیه افزود: "از این رو از لحاظ حقوقی هیچ چیزی مانع آمریکا نیست که با پیشنهاد طرف روسی موافقت کند. به ویژه که تجربه عملی نیز وجود دارد: این مرکز ساخته شده و حتی آزمایش هم شده است. در محدوده آن سه مانور انجام شد که نشان داد یک چنین ساختار مشترکی کاملاً کارآست. یعنی تنها نیاز به اراده سیاسی است".

حال در اینجا این نکته مطرح می شود که آیا آمریکا، با استفاده از این ایستگاه موافقت خواهد کرد؟ آیا روسیه واقعاً از سوی موشک های ایران که خود، به خوبی به ظرفیت آنها آگاهی دارد احساس خطر می کند یا در صدد سنجش حسن نیت آمریکاست؟

به هر حال به نظر می رسد روس ها موضوعی مهم را برای محک و سنجش نیات پنتاگون در پیش روی آنها قرار داده اند و تحلیل گران بر این باورند، در صورتی که ایالات متحده از این امر طفره برود روابط مسکو و واشنگتن می تواند از تعارف سیاسی خارج شده و جنبه انتقادی آن ملموس تر شود.

اما درعین حال این دیدگاه نیز مطرح است که آیا در پیش گرفتن چنین تاکتیکی از سوی روس ها به معنی قربانی کردن ایران در قبال منافع خود نیست؟ حتی در صورتیکه آمریکا چنین پیشنهادی را نپذیرد و بدون توجه به نیات روسیه از طرح این پیشنهاد، این موضوع از سوی تهران، قرار دادن ایران به عنوان یک سپر، و در وضعیت بدتر یک وجه المصالحه تلقی خواهد شد.

یسین گفت : "مسلم است که اگر پنتاگون با استفاده از این ایستگاه ردیابی موافقت کند، برای آمریکایی ها بسیار دشوار خواهد بود که روسیه را به ضرورت ساخت ایستگاهی مشابه در جمهوری چک متقاعد کند و مسکو استفاده از گاباله را به امتناع واشنگتن از طرح ها در اروپا مشروط خواهد کرد".

به گزارش مهر، این نکته مشکلات دیگری نیز در پی دارد و آن رضایت جمهوری آذربایجان به عنوان میزان این سیستم است.

این جمهوری با ایران روابط حسنه ای دارد و بارها مخالفت خود را با اقدام نظامی علیه ایران اعلام کرده و همچنین استراتژی خود را مبتنی بر عدم مشارکت در هیچ گونه اقدام خصمانه علیه ایران قرار داده است.

 مسکو و واشنگتن (البته در صورت موافقت آمریکا) چه رویکردی را برای جلب رضایت باکو به عمل خواهند آورد؟

به ویژه این که اخیراً "المار ممدیاروف" وزیر خارجه جمهوری آذربایجان، پس از دیدار خود با "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه در باکو تاکید کرد که هرگونه مذاکره مسکو با واشنگتن درخصوص استفاده احتمالی از رادار مستقر در خاک این جمهوری، محرمانه نخواهد بود و این موضوع باید با اطلاع باکو صورت گیرد، موضوعی که مورد تائید لاوروف نیز قرار گرفته است.