ضرورت گسترش تعاملات تهران - عشق آباد به دور از آشفتگی‌های سیاسی منطقه

جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان به دلیل نزدیکی جغرافیایی و اشتراکات تاریخی و فرهنگی فراوان از پتانسیل های عظیمی برای گشترش و تعمیق همکاری های دو جانبه برخوردار بوده و گستره کنونی همکاری های دو کشور در زمینه های بازرگانی، انرژی، نفت، گاز و حمل و نقل گواهی بر این مدعاست.

طی سال های گذشته، دهها طرح مشترک به سود ملت های دو کشور و در نگاهی وسیع تر به نفع کل منطقه به اجرا در آمده که نمونه این همکاری ها در زمینه راه آهن، خط لوله گاز و خط انتقال برق بین ایران و ترکمنستان بوده است؛ البته آنچه در این چارچوب حائز اهمیت است شکل گیری مناسبات متین دو کشور در فضایی اعتماد آمیز است.

بر مبنای مواضع اعلامی مقامات دو کشور، تهران و عشق آباد تا کنون در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی مواضع مشترکی داشته اند و نزدیکی سیاست های دو کشور در تامین صلح و ثبات منطقه نقش مهمی دارد.

سیاست بی طرفی ترکمنستان به دلیل تامین امنیت، صلح و ثبات برای منطقه مورد حمایت ایران بوده است و سفر روسای جمهور وقت کشورمان در چند دوره قبل به ترکمنستان و نهایتا سفر دکتر احمدی نژاد به این کشور در سال گذشته حاکی از اهمیت توسعه روابط دو جانبه برای ایران در دوره های مختلف دارد.

در سال گذشته رئیس جمهور کشورمان در جریان سفر به ترکمنستان بر ضرورت تبادل نظر و لزوم همکاری های بیشتر کشورهای ساحلی دریای خزر جهت دستیابی به رژیم حقوقی در برگیرنده منافع کشورهای ساحلی و همچنین تقویت کمیسیون مشترک اقتصادی و تبادل نظر در گسترش روابط دو کشور تاکید کرد که امید است سفر آتی رئیس جمهور جدید ترکمنستان به کشورمان و امضای سند جدید در این سفر نیز فصل نوینی در تاریخ روند رو به رشد همکاری های دو کشور داشته باشد و موانع موجود در روابط را رفع نماید.

مناسبات دو کشور از سوابق تاریخی طولانی در تمام زمینه ها به ویژه عرصه فرهنگی نیز برخوردار بوده و تا کنون نیز هیچ گونه مانعی برای تفاهم ایران وترکمنستان در این زمینه ها وجود نداشته است و با توجه به این مهم که مقوله فرهنگ ضروری ترین و اثر گذارترین عامل نزدیکی و دوستی کشورهاست باید تسهیلات لازم در جهت گسترش مراودات فرهنگی دو کشور نیز فراهم گردد.

هر چند برگزاری کنفرانس های علمی، ادبی و هفته فرهنگی ایران در مرو ترکمنستان در بهمن ماه سال گذشته که با همکاری وزارت فرهنگ و رادیو تلویزیون این کشور برگزار شد را می توان از جمله اقدامات تهران برای نزدیک تر کردن مراودات فرهنگی دو کشور برشمرد اما بدون شک برای نیل به نتایج مطلوب سیاسی با استفاده از ابزارهای فرهنگی، باید به مراتب به اقداماتی ریشه ای تر و گسترده تر در این عرصه پرداخته شود.

با توجه به گستردگی مرزهای مشترک دو کشور تا میزانی بیش از 1200 کیلومتر و علاوه بر آن وجود چندین نطقه گمرکی بین ایران و ترکمنستان دارد لزوم گسترش روابط و تعاملات دو جانبه به مراتب بیش از پیش احساس می شود؛ از سویی هر چند که مبادلات اقتصادی ایران و ترکمنستان به صورت مداوم در جریان بوده و مرز مشترک جمهوری ترکمنستان با پنج استان خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان، مازندران و گیلان از دیگر انگیزه های گسترش مبادلات به ویژه در زمینه سرمایه گذاری تجار ایرانی در این کشور به شمار می آید، اما به اعتقاد برخی کارشناسان عدم وجود خط هوایی بین عشق آباد و برخی از این مناطق را باید از موانع گسترش تبادلات اقتصادی دو کشور عنوان کرد.

در مجموع و با توجه به مواضع سازنده عشق آباد در قبال مسایل مربوط به کشورمان از سویی و اذعان مقامات دو کشور بر لزوم گسترش مناسبات دو جانبه که بدون شک منافع منطقه ای را نیز در پی خواهد داشت، نیاز به انجام سفرهایی در سطوح عالی مقامات دو کشور کاملا ملموس شده و بدون شک انجام چنین سفرهایی علاوه بر ورود توافقات دو طرف به فاز اجرایی، تعمیق روابط و تعاملات تهران - عشق آباد را نیز تسریع خواهد کرد.