به گزارش خبرنگار مهر، بستک شهری در غرب استان هرمزگان است که از تعداد زیادی روستا تشکیل شده و با تاریخ غنی هنوز از زمان اشکانیان و ساسانیان آثاری تاریخی دارد که تاکنون پژوهشگران زیادی نیز روی آن کار کرده‌اند.
قلعه وقتی سالم بود
شهر بستک اگرچه قدمتی بیش از بستکیه در دوبی دارد و بستکیه را معماران ایرانی ساخته‌اند اما اکنون معروف تر از بستک ایران است. از آن طرف معماری بستک به دلیل بی توجهی در حال از بین رفتن است. یکی از مهمترین بناهای بستک، خانه بنی عباسی یا قلعه خان است که توسط محمدرضا خان بنی عباسی ملقب به سطوت الممالک در حدود ۱۱۰ سال قبل ساخته شده است.
معماری این بنای تاریخی را که در سال ۸۱ ثبت ملی شد، معماران فارس و بومی بستک انجام داده‌اند چون رد آئینه کاری‌های فارس در این بنای تاریخی نیز دیده می‌شود و اتفاقاً همین آئینه کاری و تزئینات دیگر قلعه بستک است که آن را فاخرتر کرده است.
تالار آئینه قلعه وقتی سالم بود
قلعه بستک با حدود ۴۵۰۰ متر زیربنا، ۴ حیاط سه طبقه با ۲۵۰ اتاق داشته و ۷ سالی طول کشیده تا یکی از بزرگترین بناهای خشتی استان هرمزگان ساخته شود. حیاط شمالی این بنا مسکونی بوده و از همه حیاط‌های دیگر بزرگ‌تر است حوضچه بزرگ و سنگی این بنا نیز در خاک مدفون شده اما حیاط جنوبی محل حکومت فرمانروا بود.
تابلوی نمایندگی میراث فرهنگی بستک
در قسمت شمالی این بنا تالار چهل ستونی روی طبقه سوم ایجاد شده بود. منتها بخش‌های زیادی از این قلعه در حال از بین رفتن است از سال‌ها پیش هم رسانه‌های محلی این موضوع را بازگو کردند اما اداره کل میراث فرهنگی و نمایندگی میراث فرهنگی در شهرستان بستک توجهی اضطراری به آن نداشت این درحالی بود که نمایندگی در تالار آئینه این قلعه مستقر بود.
تصاویر حکمای بستک به دلیل نبود سیستم حفاظتی دزدیده شدند
این تالار بعد از ثبت ملی توسط میراث فرهنگی خریداری شده بود. اتاق آئینه تا قبل از زلزله سال ۹۲ سالم بود اما این زلزله موجب تخریب ۴۰ درصدی آن شد. بعد از آن زلزله نمایندگی میراث فرهنگی از این مکان جابه جا شد و دیگر هیچ سرکشی به آن نشد.
نمایی از روزگار قدیم و جدید قلعه
نوروزی مدیرکل اسبق میراث فرهنگی هرمزگان درباره آسیبی که زلزله به این بنا زد گفته بود: براساس نخستین بررسی‌های انجام شده، بیشترین آسیب وارده بر اثر زلزله، متوجه «قلعه خان» از آثار دوره قاجاریه شده است. نوع مصالح به کار رفته در این بنای بسیار مهم و تاریخی، خشت و گل بوده و بر اثر این زمین‌لرزه نسبتاً شدید دچار خسارت و تخریب شده است. بنابراین بازسازی این بنا ۱۵۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد.
نمونه‌ای از روش حفاظت پس از زلزله
در این مدت بارندگی‌ها از جمله بارندگی سال ۹۵ سقف این بخش از بنا را از بین برد چون سبک سازی نشده بود و راه ناودان‌ها نیز بسته بود. بخشی از این بنا اگرچه در اوایل دهه ۹۰ به مبلغ حدود صد میلیون تومان از سوی میراث فرهنگی خریداری شد اما اگر مرمت و سرکشی می‌شد شاید این همه هزینه‌ای که پای این عمارت شد از بین نمی‌رفت.
اما این همه بلایی نیست که بر سر قلعه آمد بلکه گل میخ‌های این بنا نیز دزدیده شد و هر بار که میراث دوستان به آن مراجعه می‌کنند، متوجه می‌شوند بخشی دیگر از این بنا آسیب دیده است.
تالار آئینه پس از تخلیه نمایندگی میراث فرهنگی
به عنوان مثال یکی از آسیب‌ها توسط عوامل میراث فرهنگی به این بنا وارد شد که آن هم موزائیک کاری سقف بود! این بنا پس از ثبت بدون داشتن طرح مرمت و قبل از مستندنگاری مرمت غیراصولی شد به نحوی که در سقف از موزائیک استفاده کردند.
استفاده از موزائیک برای مرمت سقف!
در سال ۹۷ نیز چند نفر از کارگران بدون داشتن طرح و برنامه و اقدام پیشگیرانه سقف تالار آئینه را تخریب کردند که با هشدار دوستداران میراث فرهنگی از اقدام بیشتر جلوگیری شد. بعد از آن سقف ار با ورق‌های آلومینیومی پوشاندند تا از نفوذ باران به بنا جلوگیری کند. چند ماه بعد با هزینه‌ای ۱۵۰ میلیون تومانی این بنا را مرمت کردند که آن هم کمکی به حفاظت از بنا نکرد.
نظر شما