تعلل در تشکیل صندوق‌های پروژه/ ۸۷ هزار طرح نیمه‌تمام معطل اعتبار

به گزارش خبرنگار مهر، تکمیل پروژه‌های نیمه تمام عمرانی به یک عملیات غیر ممکن برای دولت‌های مختلف مستقر در کشور تبدیل شده است. تجهیز منابع مالی مناسب و به موقع برای این دست از پروژه‌ها چالشی است که دولت‌ها با توجه به میزان محدود بودجه و تعداد بالای پروژه‌های در دست ساخت همواره با آن دست به گریبان بوده‌اند.

هم اکنون بیش از ۸۷ هزار طرح ملی و استانی نیمه تمام در کشور وجود دارد که برای تکمیل آنها به بالغ بر ۶۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، هم اکنون بیش از ۸۷ هزار طرح ملی و استانی نیمه تمام در کشور وجود دارد که برای تکمیل آنها به بالغ بر ۶۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. این در حالی است که میزان سهم بودجه عمرانی نسبت به بودجه عمومی کشور در سالهای گذشته به پایین‌ترین حد خود رسیده است. بودجه‌ای که علاوه بر کاهش سهم با افزایش قابل توجه تعداد پروژه‌های نیمه تمام نیز همراه شده است.

به عنوان مثال، در لایحه بودجه ۱۴۰۰ رقم پیشنهادی دولت برای پروژه‌های عمرانی، ۱۰۴ هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده که گرچه نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۱۷ درصدی داشته است اما باتوجه به تعداد بسیار زیاد پروژه‌های عمرانی نیمه تمام در کشور، محدود و ناکافی است.

کارشناسان معتقدند، رشد پایین بودجه عمرانی در کنار عدم تحقق کامل آن (تحقق حداکثر ۶۰ درصدی) از موانع تکمیل پروژه‌های عمرانی و به دنبال آن توسعه زیرساخت‌های اقتصادی است.

پروژه‌های نیمه تمام، نقدینگی سرسام آور؛ دو بُرداری که می‌توانند هم‌جهت شوند

این در حالی است که حجم نقدینگی موجود در کشور به صورت سپرده‌های بانکی بالغ بر ۳,۰۰۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. این میزان از نقدینگی در صورتی که بازاری مناسب و مولد برای سرمایه گذاری پیدا نکند، راه خود را به سمت بازارهای موازی و غیرمولد اقتصادی کج خواهد کرد. به طوری که طی سالهای اخیر بازارهایی همچون مسکن، خودرو، ارز و سکه با التهابات ناشی از وجود این میزان از نقدینگی روبرو بوده است.

روش‌های سرمایه گذاری مردمی در قالب صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور یکی از روش‌هایی است که می‌تواند هم به تکمیل هر چه سریع‌تر پروژه‌های زیرساختی کمک کند و هم نقدینگی موجود در اقتصاد را به سمت فعالیت مولد هدایت کند طولانی شدن احداث پروژه‌های زیرساختی به عنوان پیشران‌های توسعه اقتصادی یک کشور و همچنین وجود حجم بالای نقدینگی در اقتصاد، هر دو به عنوان عاملی منفی برای اقتصاد کشور ما به حساب می‌آیند. این در حالی است که می‌توان با استفاده از روش‌هایی متنوع و نوین که هم اکنون در اغلب کشورهای دنیا در حال استفاده است، از این دو عامل، در جهت رشد و توسعه اقتصادی کشور استفاده کرد. روش‌های سرمایه گذاری مردمی در قالب صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور یکی از روش‌هایی است که می‌تواند هم به تکمیل هر چه سریع‌تر پروژه‌های زیرساختی کمک کند و هم نقدینگی موجود در اقتصاد را به سمت فعالیت مولد هدایت کند.

مقایسه صندوق سهامی پروژه و فروش اوراق مشارکت

تاکنون در کشور روش‌های همچون فروش اوراق مشارکت سرمایه گذاری به کار گرفته شده است اما به دلایل زیادی این مدل از تأمین مالی مردمی نتوانسته است آنچنان که شایسته است مساله تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی را برطرف کند.

در صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور، سرمایه مردم برای یک پروژه خاص جمع آوری می‌شود و استفاده از این سرمایه‌ها در جایی به جز آنچه که در اساسنامه صندوق لحاظ می‌گردد، غیرقانونی و ناممکن خواهد بود در همین ارتباط محمدجواد شاهجویی پژوهشگر اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری مهر به بیان مزیت‌های ویژه صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور نسبت به فروش اوراق مشارکت پرداخت و گفت: در روش فروش اوراق مشارکت، مردم و سرمایه گذاران نمی‌توانند از محل هزینه کرد سرمایه خود آگاه شوند و همین موضوع سبب می‌شود تا منتشر کنندگان اوراق، سرمایه‌های جمع آوری شده را لزوماً در راستای تکمیل پروژه‌های عمرانی تخصیص ندهند. هم‌اکنون ممکن است دولت بخشی از هزینه‌های جاری خود که ذات سرمایه گذاری ندارند را با فروش اوراق مشارکت پوشش می‌دهد. این کار در واقع یعنی خرید بدهی و معوق کردن آن به زمان سر رسید اوراق؛ در صورتی که اگر سرمایه جمع آوری شده به واسطه فروش اوراق صرف ساخت یک پروژه مولد اقتصادی شود، میزان سود سررسید اوراق منتشر شده از قبل سود حاصل از پروژه پرداخت خواهد شد.

وی افزود: در صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور اما به هیچ عنوان چنین اتفاقی نمی‌تواند بیافتد. چرا که اساساً سرمایه مردم برای یک پروژه خاص جمع آوری شده است و استفاده از این سرمایه‌ها در جایی به جز آنچه که در اساسنامه صندوق لحاظ می‌گردد، غیرقانونی و ناممکن خواهد بود. همچنین سرمایه گذاران در صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه محور، علاوه بر کف سود تضمین شده توسط نهاد ضامن، می‌توانند انتظار دریافت سود بیشتر مطابق با عملکرد پروژه را نیز داشته باشند. همین موضوع سبب می‌شود که جذابیت سرمایه گذاری در این صندوق‌ها نسبت به سایر روش‌ها به مراتب بیشتر باشد.