مسعود مهدویان فر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه آموزش خودمراقبتی و افزایش آگاهی کودکان و نوجوانان در خصوص روش‌های حفظ سلامت فردی، بهترین شیوه برای کاهش پدیده کودک آزاری است، اظهار داشت: مدارس و مهدهای کودک باید نسبت به این امر توجه ویژه‌ای داشته باشند.
وی با بیان اینکه کودک آزاری و سو استفاده جسمی از کودکان و نوجوانان، پدیده شوم و خطرناکی است، ابراز داشت: این رفتار سلامت و آینده این قشر را به خطر انداخته و مشکلات جسمی و روانی مختلفی همچون سو تغذیه، احساس گناه و ندامت، اضطراب و افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، بدگمانی و ناامنی را برای آنها پدید می‌آورد و حتی در مواردی نادر، منجر به سو مصرف دارو، استفاده از مشروبات الکلی، اعتیاد به مواد مخدر و خودکشی می‌شود.
رئیس اداره امور اجتماعی شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه پژوهش‌های روانشناختی نشان داده است، ریشه و منشأ برخی از رفتارهای ضد اجتماعی و جرایم و بزهکاری‌ها به دوران کودکی افراد بازمی گردد، تصریح کرد: افرادی که در کودکی دچار آزار و اذیت می‌شوند، گاه در دوران بزرگسالی درصدد گرفتن انتقام از جامعه برمی‌آیند و با انجام رفتارهای خرابکارانه تلاش می‌کنند نارضایتی و تشویش درونی خود را بروز داده و با گشودن عقده‌های روانی خویش، به آرامشی تصنعی و گذرا دست یابند.
وی آموزش خودمراقبتی را مهمترین ابزار برای پیشگیری از پدیده کودک آزاری و تبعات اجتماعی ناشی از آن، برشمرد و خاطرنشان کرد: والدین باید از زمانی که کودک، قادر به گفت و گو و درک محیط پیرامون خود می‌شود، در خصوص حریم شخصی، اندام خصوصی بدن و رعایت حدود و فاصله اجتماعی، با او گفتگو کرده و موقعیت‌های خطرآفرین و نحوه مقابله با آنها را به او آموزش دهند.
آموزه‌های خودمراقبتی کودکان اصل مشخص و علمی دارد
مهدویان‌فر باورهای غلط و پندارهای نادرستی نظیر بی حیا شدن کودکان یا از میان رفتن حرمت والد و فرزندی را از جمله خطاهای شایعی برشمرد که کودکان و نوجوانان را ناآگاه و آسیب پذیر بار می‌آورد و افزود: آموزه‌های خودمراقبتی چندین اصل مشخص و علمی دارد که والدین باید آنها را از طریق مطالعه کتب تربیتی، تماشای فیلم‌های آموزشی یا شرکت در جلسات مشاوره فراگرفته و با زبانی ساده و قابل درک، به کودکان خود منتقل کنند.
این پژوهشگر سیاست گذاری اجتماعی، جلسات حضوری یا مجازی انجمن اولیا و مربیان مدارس را بهترین فرصت برای آموختن این مسائل به والدین ذکر کرد و اظهار داشت: در این جلسات باید از والدین خواسته شود، مهارت «نه گفتن» را به فرزندان خود بیاموزند و تاکید کنند چنانچه فردی خواست با نقض حریم خصوصی آنها، به لمس جسمانی آنها بپردازد یا انتظارات غیرمعمولی همچون تماشای تصاویر نامناسب از آنها داشته باشد، فوراً خشم خود را ابراز نموده و به فرد آزارگر، نه بگویند.
کودکان باید به والدین اعتماد کنند
وی رازدار دانستن پدر و مادر و عدم اعتماد به غریبه‌ها را از دیگر اصول آموزش خودمراقبتی به کودکان برشمرد و ادامه داد: والدین باید به کودکان خود تاکید کنند، هیچ غریبه ای حق ندارد رفتار نادرستی انجام دهد و پس از آن، از آنها بخواهد آن راز را در سینه خود نگه دارند، بلکه باید به محض وقوع هر پیشامد غیرمعمولی، در اسرع وقت، افشای راز نموده و موضوع را با پدر و مادر و مربیان آموزشی خود در میان بگذارند چراکه آنها تنها افراد امین و رازدار زندگی آنها هستند.
مهدویان فر با بیان اینکه اغلب کودک آزاری‌ها از سوی نزدیکان کودک و افرادی که خانواده به آنها اطمینان داشته، رخ داده است، تصریح کرد: فراهم نمودن شبکه ای امن همچون پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ‌ها برای تعاملات کودک و پرهیز از صمیمیت او با افراد نامطئن همچون همسایگان یا افراد ناشناس در محله، تا حد زیادی مانع از بروز کودک آزاری می‌شود.
این مدرس دانشگاه، محدوده ایمن زمانی و مکانی را از دیگر نکات مهم برای آموزش خودمراقبتی به کودکان و نوجوانان دانست و تاکید کرد: کودکان و نوجوانان باید از حضور در فضاهای خلوت و بی دفاع شهری نظیر زمین‌های ورزشی دورافتاده یا ساختمان‌های متروکه، مکان‌های مستتر و نیمه تاریک و فضاهای بسته و نامطمئن پرهیز نموده و حضور بیرون از خانه را صرفاً به ساعات مشخصی از روز که خیابان‌ها و معابر، شلوغ و پر رفت و آمد است، موکول نمایند.
وی شیوه صحیح ابراز عواطف را از دیگر اصول آموزش خودمراقبتی به کودکان عنوان کرد و گفت: بچه‌ها باید بدانند شیوه‌های ابراز عواطف همچون در آغوش گرفتن و بوسیدن یکدیگر، تنها مختص به روابط والد و فرزندی و خویشاوندان بسیار نزدیک همچون خاله، عمه و… است و اگر مایل به انجام این رفتارها نیستند، هیچ کسی حق ندارد آنها را وادار به انجام آن کند.
کودکان باید مهارت حل مساله را بیاموزند
مهدویان فر، موقعیت شناسی و تقویت مهارت حل مساله را از اصول مهم در تربیت کودک و تعلیم خودمراقبتی ذکر کرد و گفت: باید در هنگام آموزش کودکان، شرایط ناایمن و موقعیت‌های حساس و حادثه ساز را به صورت فرضی برای آنها ترسیم نموده و از آنها بخواهیم در خصوص راه حل های درست در چنین موقعیت‌هایی همچون «گزارش دادن رفتار ناشایست دیگران به پدر و مادر، معلم و مربی خود»، «تماس با پلیس به شماره ۱۱۰» یا «تماس با اورژانس اجتماعی به شماره ۱۲۳» تفکر و تمرین نمایند.
وی به تجربه تولید یک فیلم دوربین مخفی با محوریت کودک آزاری در شهر اصفهان اشاره کرد و ابراز داشت: در این برنامه آموزشی، از میان چند ده کودک مورد آزمایش در یکی از پارک‌های شهر اصفهان، تنها درصد محدودی از کودکان، فریب شخص کودک آزار را نخوردند که این امر نشان می‌دهد، وضعیت آموزشی ما در حوزه خودمراقبتی چندان مناسب نیست.
این پژوهشگر و مدرس سیاست گذاری اجتماعی، تألیف و انتشار کتاب‌های تربیتی، تهیه و توزیع فیلم‌های آموزشی و بهره مندی از ابزارهای مفید و مؤثر هنری نظیر داستان و انیمیشن را از جمله عوامل مؤثر در آموزش صحیح کودکان ذکر کرد و یادآور شد: شهرداری اصفهان تاکنون در خصوص تولید محصولات فرهنگی و تشکیل جلسات آموزش و مشاوره، گام‌های مؤثری را به پیش برداشته اما لازم است دغدغه تولید محتوای آموزشی مناسب در متولیان فرهنگی کشور و اصحاب هنر و رسانه شکل گرفته و برای تولید این محصولات مفید آموزشی بیش از پیش، تلاش کنند.
نظر شما