خبرگزاری مهر - گروه استانها - مختار رحیمی: در سال ۱۳۹۱ با تاکید مقام معظم رهبری موضوع تمرکز زدایی با محوریت بر توسعه سواحل مکران در جنوب شرقی کشور، مشتمل بر پنج شهرستان جاسک، سیریک، میناب در استان هرمزگان و چابهار و کنارک در استان سیستان و بلوچستان در مجاورت دریای عمان مطرح شد. البته بخش عمده‌ای از این طرح با بیش از ۶۰ درصد در استان هرمزگان قرار گرفته است، که از شهرستان میناب تا شهرستان جاسک گسترش پیدا می‌کند.
هر کدام از شهرستان‌ها براساس موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌هایی که دارند برای آنها چشم اندازی از توسعه منطقه مکران تعریف شده است. شهرستان جاسک به عنوان بزرگترین بندرگاه آزاد تجاری کشور، استقرار و ایجاد پایگاه نیروی دریایی، همچنین ایجاد پالایشگاه‌های نفت و پتروشیمی، انرژی و گازی برای آن برنامه ریزی شده است.
در سال‌های پس از آن نیز به‌طور متناوب توجه مسئولان کشوری و استانی بر اهمیت توسعه سواحل مکران روز به روز افزوده شد، به‌طوری که چشم انداز توسعه سواحل مکران در جنوب شرقی کشور در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان در قالب مجموعه‌ای از راهبردها، پروژه‌ها و طرح‌های استراتژیکی مبتنی بر موقعیت جغرافیایی سواحل مکران، که بر اساس سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه و همچنین مبتنی‌بر سند چشم‌انداز توسعه متوازن این منطقه و بر اساس سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه در به‌کارگیری ظرفیت و قابلیت‌های متنوع در جغرافیای این ساحل نیز آئین نامه‌های تنظیم شد.
توسعه سواحل مکران در واقع توسعه اقتصادی کشور به دنبال دارد
ولی به‌رغم همه این سیاست‌گذاری‌ها و قوانین وضع‌شده برای طرح توسعه سواحل مکران و با وجود برخورداری‌ها و شاخصه‌های موجود در منطقه و اینکه سواحل مکران به لحاظ ژئوپلیتیک بودن در منطقه مورد توجه ایران و جهان قرار دارد همچنان حرکت توسعه‌ای و رفع موانع آن راهگشا و قابل قبول نیست.
توسعه و آبادانی سواحل مکران می‌تواند راه‌های جدیدی را فراروی توسعه کشور باز کند، پس در این میان باید توسعه و عمرانی و به ویژه برنامه‌های توسعه اقتصادی در طرح توسعه سواحل مکران بیشتر دیده شود تا تأثیر گذاری بهتری در فرآیند اقتصادی کشور رشد پیدا کند، ولی با وجود اجرای بعضی از پروژه‌های این طرح، آنچنان که در حد و جایگاه توسعه آن باشد به سواحل مکران توجه ویژه ای نشده است.
طرح توسعه سواحل مکران نیاز به توجه و حمایت بیشتر دولت دارد
بر اساس مشاهدات میدانی خبرنگار مهر از منطقه مکران و پیشرفت بسیار کم پروژه‌های تعریف شده برای توسعه سواحل مکران در طول این سال‌ها، نشان می‌دهد که باتوجه به مدت‌زمان طی شده می‌توان گفت پیشرفت چندانی نداشته است و با گذشت بیش از ۱۰ سال از عمر طرح توسعه سواحل مکران، حرکت اجرای پروژه‌ها لاک پشتی و کند پیش رفته است.
مردم ساحل نشین به این باور هستند که این ابر پروژه ملی و فرامنطقه ای به این زودی ها به سرانجام نخواهد رسید بنابراین با وجود نیاز مبرم منطقه به توسعه، نیاز است که تمرکز و حمایت بیشتری از سوی دولت‌ها به توسعه سواحل مکران شود.
توسعه مکران، موتور رونق اقتصادی خواهد بود
دریای عمان برای کشورهایی که در مجاورت آن قرار دارند به لحاظ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی اهمیت خاصی دارد و این ساحل در حال حاضر به صحنه رقابت بیش از پیش کشورهای حاشیه دریای عمان برای حرکت پرشتاب در مسیر توسعه بدل شده است. دیگر کشورهای همسایه ایران در دریای عمان به مانند کشورهای پاکستان، هندوستان و عمان توجه خود را به توسعه بنادر ساحلی در دریای عمان معطوف کرده‌اند و تلاش دارند وزن ژئوپلیتیک خود را افزایش دهند.
این کشورها سعی دارند حضور قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همچون کشورهای هند، چین و روسیه را برای سرمایه گذاری در سواحل عمان نیز فراهم کنند، هر چند تحقق این مهم نیازمند پیش بینی و تدارکات یک سلسله ساز و کارهای مقدماتی است که از جمله مهمترین این ساز و کارها می‌توان توجه جدی به مقوله طرح توسعه سواحل مکران به شمار آورد.
اساسنامه توسعه سواحل مکران بی فرجام ماند
یکی از مهمترین برنامه‌های که مجلس برای طرح توسعه سواحل مکران انجام داد، تدوین سند توسعه سواحل مکران و تشکیل سازمان توسعه سواحل مکران بود. کلیات این سند در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ مورد تصویب نماینده گان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت، این در حالیست که یکی از محورهای این طرح تشکیل سازمان توسعه سواحل مکران در هیأت دولت بوده است ولی تاکنون محقق نشد است. کارشناسان معتقدند که با اجرای سند توسعه سواحل مکران می‌توان سر و سامانی به این ابر طرح جنوب شرقی کشور داد.
تشکیل سازمان سواحل مکران به عنوان یکی از متغیرهای حیاتی رشد و توسعه منطقه محسوب می‌شود و از همین جهت انتظار می‌رود دولت جدید با همکاری مجلس هر چه سریع‌تر اساسنامه این سازمان را مصوب و به مرحله اجرا برساند.
در مجموع یک هزار و ۲۱۸ طرح عمرانی برای طرح توسعه سواحل مکران پیش بینی و تعریف شده است که برای نظارت و اجرای این طرح‌ها و ابر پروژه‌ها نیاز به یک مدیریت واحد تحت عنوان سازمان است که بتواند استراتژیکی‌ترین طرح توسعه تاریخی ایران را رهبری کند.
علت نهایی نشدن سازمان توسعه سواحل مکران، موازی کاری دستگاه‌های دولتی
نماینده مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به جایگاه طرح توسعه سواحل مکران در جنوب شرقی کشور، بیان داشت: با توجه به اینکه احتمال تقابل رفتاری و موازی کاری سازمان توسعه سواحل مکران با دیگر دستگاه‌های اجرایی وجود دارد، پس از این جهت نمایندگان مجلس و دولت تمایل به تشکیل این سازمان نداشتند.
حسین رئیسی، نبود یک مدیریت واحد و کمبود اعتبارات لازم از جمله عوامل عدم تحقق چندین ساله این طرح دانست و افزود: پس از تاکید رهبر معظم انقلاب برای توسعه سواحل مکران و بنا به پیشنهاد و مصوبه مجلس شورای اسلامی سازمان توسعه سواحل مکران تدوین شد ولی از آنجائیکه احتمال موازی کاری با دیگر دستگاه‌های اجرایی وجود داشت و ترس از اینکه این طرح سرنوشت خوبی نداشته باشد، ثبت این سازمان در دولت بلاتکلیف ماند.
با این روند اجرای پروژه‌های طرح توسعه سواحل مکران طولانی و فرسایشی خواهد بود
رئیسی با بیان اینکه، اگر این طرح به این نحوه پیش برود بیش از ۸۰ سال به طول خواهد انجامید، تصریح کرد: برای توسعه سواحل مکران در مجموع بیش از یک هزار و ۶۰۰ طرح عمرانی بزرگ و کوچک با اعتباری بالغ بر ۸۴ هزار میلیارد تومان تعریف شده است، در صورتی که در بودجه ۱۴۰۰ پیشنهاد اضافه شدن یک هزار میلیارد تومان به این طرح شده است، که اگر به این منوال پیش برود ۸۰ سال طول می‌کشد تا طرح توسعه سواحل مکران به سرانجام برسد.
وی تاکید کرد: با توجه به رشد کنونی بودجه سالانه عمرانی طرح توسعه سواحل مکران نسبت به تناسب میزان عظیم و مهم بودن این طرح یقیناً سال‌ها طول می‌کشد تا که این طرح به سرانجام برسد.
رئیسی عنوان کرد: مردم هرمزگان و ساحل نشینان مکران امیدوارند که پس از چندین سال این ابر طرح در دولت جدید جان تازه‌تری به خود بگیرد.
رئیسی با تاکید بر اینکه، مسأله طرح توسعه سواحل مکران و حل مسائل و چالش‌های پیش روی این طرح دیگر باید به یک نقطه اطمینان بخش برسد، افزود: از هر طرح و راهکاری که بتواند به توسعه سواحل مکران سرعت ببخشد از آن حمایت می‌کنیم.
نماینده مردم شرق هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه، توسعه سواحل مکران به یک دغدغه‌ی ملی برای همه مسئولان دستگاه‌های اجرایی و مسئله ذهنی مردم این منطقه تبدیل شده است بیان کرد: دغدغه ذهنی مردم این منطقه و مسئولان این است که زمان پایان این طرح چند سال دیگر طول می‌کشد.
توسعه سواحل مکران وضعیت مناسبی ندارد
رئیسی با بیان اینکه، منطقه سواحل مکران از لحاظ شاخصه‌های توسعه در وضعیت پایین و نامناسبی قرار دارد، خاطرنشان کرد: مسئله و هدف اصلی این طرح، توسعه یافتگی و معضل اقتصادی و معیشتی مردم منطقه سواحل مکران در راستای پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های این منطقه می‌باشد
رئیسی با بیان اینکه، سواحل مکران زمانی به مرحله نهایی در توسعه خواهد رسید که مردم این منطقه توسعه و شکوفایی را در زندگی خود احساس کنند، اظهار داشت: از آنجایی که تمام امورات توسعه در راستای رضایتمندی مردم این منطقه است و نظر به اینکه منطقه مکران از نظر توسعه جز مناطق کمتر توسعه یافته است، با تحقق این طرح گام مهمی در توسعه و آبادانی سواحل مکران برداشته می‌شود.
دولت دوازدهم توان و سرمایه گذاری‌های خوبی در راستای توسعه سواحل مکران گذاشته است
فرماندار جاسک در گفتگو با خبرنگار مهر با اذعان به اینکه از دولت آینده و بخش خصوصی انتظار می‌رود که با سرعت بخشی به این طرح اتفاقات مهمتری را برای منطقه ایجاد کند، اظهار کرد: دولت دوازدهم سرمایه گذاری و وقت بیشتری برای توسعه و تکمیل این پروژه مهم گذاشتند و خوشبختانه برخی از طرح‌های بزرگ و مهم از قبیل خط انتقال نفت گوره به جاسک که در حال اجرا است امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شاهد تکمیل و اتمام هرچه سریع‌تر این طرح پراهمیت باشیم
محمد رادمهر در بخش دیگری از سخنان خود به توسعه سواحل مکران نیز اشاره و تصریح کرد: اگر طرح توسعه سواحل مکران به طور کامل اجرا شود و اگر ظرفیت‌های این سواحل را به درستی به کار گرفته شود، اطمینان دارم که فقر از منطقه دور خواهد شد، و علاوه بر استان هرمزگان و استان سیستان و بلوچستان به توسعه دیگر استان‌های همسایه هم کمک خواهد کرد.
وی در ادامه به چالش‌های عمده توسعه سواحل مکران اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم در مسیر توسعه و شکوفایی شدن این طرح گام برداریم، باید نگاهی جدی و تازه به این طرح داشته و حضور بخش خصوصی و شرکتهای بین المللی را در آن عرصه تقویت کنیم.
رادمهر با بیان اینکه برای توسعه باید مسائل مهم و اساسی منطقه در اولویت قرار گرفته شود تصریح کرد: ظرفیت‌های منطقه شامل دریا، کشاورزی و منابع طبیعی و در رأس همه آنها نیروی انسانی که این منطقه جز مناطقی است که نیروی انسانی با استعداد و زبده و بی نظیر دارد که در راستای توسعه سواحل مکران می‌توان بکار گرفته شود.
از دولت جدید انتظار می‌رود که هر چه بیشتر در راستای اعتلای توسعه سواحل مکران و تحقق این طرح گام بردارد. پس از این جهت در توسعه سواحل مکران از دولت جدید انتظار می‌رود که قبل از هر تصمیمی به سواحل مکران سفر کنند و توسعه سواحل مکران از اولویت‌های برنامه‌های دولت خود قرار دهند.
نظر شما