خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی: سرگذشت پرفراز و نشیب فعالیت‌های موسیقایی در کشورمان همواره تحت‌تأثیر خط مشی سیاسی و فرهنگی دولت‌های مختلف دچار تغییرات زیادی شده و می‌شود که در چارچوب گزارش‌ها، مقالات و نوشتارهای مختلف پژوهشی-رسانه‌ای مورد واکاوی قرار گرفته‌اند. در مقاطعی اما برخی از رویدادها و اتفاقات در تقویم تحولات موسیقی ایران به ثبت رسیده‌اند که بانیان و طراحان‌شان با اطمینان خاطر و انرژی فراوان درباره آنها سخن می‌گفتند، گویی در مدت زمانی کوتاه قرار است تمامی اتفاقات و رویدادها مرتبط با حوزه موسیقی، تحت تأثیر آن فعالیت قرار بگیرد اما چنین نشد.
«گمشده‌های موسیقی ایران» عنوان سلسله گزارش‌هایی است که گروه هنر خبرگزاری مهر در قالب آن به مرور همین رویدادها، تحولات و وعده‌های فراموش‌شده می‌پردازد. عمده تمرکز و هدف تدوین این مجموعه گزارش البته ضمن بازخوانی تحولات، ترویج «تمرکز» و «تفکر دوباره» در مدیران و سیاست‌سازان حوزه موسیقی کشور برای تأمل روی موضوعاتی است که بهتر می‌بود پیش از رسانه‌ای شدن یا برگزاری مراسم افتتاحیه و ماجراهایی از این دست، برنامه‌ریزی واقع‌بینانه‌تری درباره دامنه اثرگذاری آنها صورت می‌گرفت تا در نیمه راه نمانند.
در پنجمین گام از سلسله گزارش‌های «گمشده‌های موسیقی ایران» به سراغ یکی از پروژه‌های مهم موسیقی ایران رفتیم که دست‌اندرکارانش درست پنج سال قبل از ورود ویروس نامبارکی به نام کرونا، آن زمان که در مخیله کسی هم برگزاری «کنسرت اینترنتی»، «کنسرت آنلاین»، «کنسرت آفلاین» یا «برخط» نمی‌گنجید به فکر راه اندازی سامانه‌ای در باب برگزاری کنسرت‌های موسیقی افتادند که اگر از آن زمان تا کنون به حیات خود ادامه می‌داد، می‌توانست نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه گوی سبقت را ربوده و در روزگاری حمله بی‌امان بیماری کووید ۱۹ که امان مردم دنیا را بریده، چارچوب دارای تفکر و جایگاهی برای اجرای زنده آثار موسیقایی در گرایش‌ها و گونه‌های مختلف باشد. اما متاسفانه بازهم اختلاف نظرها و برخی از مسائل پشت پرده که همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اجازه نداد که این سامانه به حیات طبیعی خود ادامه دهند و پس از چندی به محاق فراموشی سپرده شد.
تولد نارس «سامانه کنسرت آنلاین کشور»
این پروژه اکنون جزوی از گمشده‌های موسیقی ایران به حساب می‌آید، پروژه یا سامانه‌ای به نام «سامانه کنسرت آنلاین کشور» که در خرداد ماه سال ۱۳۹۵ در قالب عنوان «حام» با برگزاری کنسرت علیرضا قربانی به مدیریت حامد عنقا از نویسندگان و تهیه کنندگان صاحب نام و پرنفوذ سینمای ایران در تالار اندیشه حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی و خود را به عنوان یک بازوی رسانه‌ای و تصویری مهم و جدید در راستای فناوری‌های جدید ارائه محصولات موسیقایی معرفی کرد.
پروژه‌ای که با تمام معایب و اما و اگرهایی که از همان ابتدا می‌توانست در ساز و کار اداره‌اش مطرح شود، اما جریانی بود که می‌بایست در یک تاریخ مشخص در موسیقی کشور رونمایی می‌شود. پروژه‌ای که اگر تاکنون به حیات خود ادامه می‌داد، قطعاً می‌توانست یکی از بازوهای اصلی فرآیند تولید، بازاریابی و فروش محصولات موسیقی کشورمان در روزگار کرونایی به حساب آید، اما همان گونه که توضیح داده شد، این پروژه هم همانند برخی دیگر از پروژه‌ها و فعالیت‌های موسیقایی دیگر اسیر اختلافات و برخی از حاشیه‌هایی شد که اکنون دیگر نام و یادی هم از آن نیست.
آنچه می‌خوانید، روایتی اجمالی از راه اندازی تا پایان کارِ نیمه تمام پروژه‌ای به نام «سامانه کنسرت آنلاین کشور- حام» است که به صورت مختصر و با مرور تاریخی به نحوه شروع فعالیت‌ها تا روزهای منتهی به ظهور و بروز حاشیه‌ها و در نهایت تعطیلی و توقف آن می‌پردازد و اکنون می‌توان از آن به عنوان یکی از پروژه‌های گمشده موسیقی ایران یاد کرد.
۱۲ خرداد ۱۳۹۵؛ رونمایی از «حام» با تقدیم اولین برنامه به شهدای مدافع حرم
طبیعتاً اجرایی شدن ایده‌ای به نام «سامانه کنسرت آنلاین کشور» نیازمند عملیات لجستیکی و پشتیبانی فراوانی است، که مدیران و اجراکنندگانش می‌بایست از مدت‌ها قبل به فکر انجام کارهایی باشند که تبلور و تولد خود را در آیین رونمایی نشان می‌دهد. شرایطی که نشان می‌دهد حامد عنقا به واسطه نفوذ و قدرتی که در فضای فرهنگی هنری کشور داشته، بی‌گدار به آب نزده و چند ماه قبل از رونمایی به فکر راه اندازی سامانه‌ای بوده که می‌دانسته ورود به آن دربرگیرنده چالش‌ها و گرفتاری‌های متعددی است که بخشی از آن به حاشیه‌های مجازی و بخشی هم به مراودات اداری و مدیریتی باز می‌گردد، شرایطی که بعدها در قصه این سامانه نیز گریبانگیر حامد عنقا و یارانش شد و شرایطی را فراهم ساخت که عطای کار به لقایش بخشیده شود.
به هر حال روز دوازدهم خرداد ماه سال ۱۳۹۵ بود که مراسم رونمایی از اولین سامانه کنسرت آنلاین کشور با تقدیم برنامه به شهدای مدافع حرم در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار شد.
در آن زمان مدیرعامل یکی از بانک‌های خصوصی کشور که از حامیان راه‌اندازی سامانه کنسرت آنلاین کشور بود، در سخنانی گفت: «ما بسیار خوشحالیم که نام مجموعه‌مان در کنار این پروژه موسیقایی قرار گرفته و امیدواریم بتوانیم به سهم خود در پیشبرد اهداف این پروژه که امکاناتی جدید پیش روی مخاطبان کنسرت‌ها می‌گذارد، تاثیرگذار باشیم. تکنولوژی جدید به حوزه نشر کمک بی نظیر می‌کند و امروز بسیار خوشحالیم که این پروژه عظیم با کمک تکنولوژی روز فراگیر شده و فرهنگ اصیل این مرز و بوم می‌تواند راحت‌تر در اختیار مردم فرهنگ دوست ایران اسلامی قرار گیرد.»
حامد عنقا به واسطه نفوذ و قدرتی که در فضای فرهنگی هنری کشور داشته، بی‌گدار به آب نزده و چند ماه قبل از رونمایی به فکر راه‌اندازی سامانه‌ای بوده که می‌دانسته ورود به آن دربرگیرنده چالش‌ها و گرفتاری‌های متعددی است در ادامه این مراسم هم مدیرعامل وقت شرکت ارتباطات سیار نیز بیان کرد: «شرکت ارتباطات سیار طی چند سال گذشته برنامه‌هایی در زمینه جوانان و علاقمندی‌هایشان انجام داده که حمایت از سامانه کنسرت آنلاین کشور در راستای این اهداف است. ما در گام اول توانسته‌ایم ۵۰۰ شهر کشور را برای پوشش دهی این کنسرت‌ها تجهیز کنیم و به یاری خداوند تصمیم بر این است که در آینده‌ای نزدیک این تعداد به هزار شهر افزایش یابد.»
حامد عنقا مدیر اولین پروژه کنسرت آنلاین کشور (حام) دیگر سخنران مراسم بود که از روند طراحی و اجرای این پروژه گفت: «چند نفر از علاقه مندان به فرهنگ و هنر این سرزمین آرزویی داشتند که بالاخره آن را محقق کردند. البته لحظه‌ای که ما تصمیم گرفتیم این پروژه را شروع کردیم گام سخت را برداشتیم و می‌توان گفت تمامی سختی آن در لحظه تصمیم‌گیری بود، اما امروز بسیار خوشحالم که نتیجه تلاش نزدیک به ۳۰۰ نفر از همکارانم در حوزه‌های مختلف فنی و محتوایی به نتیجه رسید و ما امروز در خدمت شما عزیزان هستیم. […] بلیت کنسرت یکی از گران‌ترین کالاهای فرهنگی در سبد خانوار است و بسیاری از افراد جامعه به دلیل همین گرانی نمی‌توانند از برنامه‌های موسیقایی استفاده کنند. همین مساله از مهم‌ترین انگیزه‌های ما برای راه اندازی سامانه تماشای آنلاین کنسرت‌ها بود و امروز خوشحالیم که توانستیم با راه‌اندازی سامانه «حام» این فضا را به وجود بیاوریم که همه اقشار کشور اعم از مردم داخل و خارج از ایران که دوست دارند موسیقی بچه‌های ایرانی را گوش دهند از کنسرت‌های ما استفاده کنند. این رویای ما بود که بتوانیم چنین شرایطی را برای مردم شریف ایران فراهم کنیم.
مدیر پروژه کنسرت آنلاین کشور با اشاره به اینکه سایت این پروژه یکی از ساده‌ترین سامانه‌های اینترنتی کشور برای استفاده کاربر است، بیان کرد: مخاطب می‌تواند تنها با وارد کردن شماره تلفن همراه خود به جمع مخاطبان این سامانه بپیوندد و حالا این حس بسیار لذت بخشی است که نزدیک به ۱۰ هزار کاربر در کنار افرادی که در این سالن حضور دارند در تماشای این برنامه همراه هستند. قرار است بسیاری از هنرمندان در پروژه کنسرت آنلاین کنار ما حضور یافته و یاریگرمان باشند. من تاکید می‌کنم که ما کنسرت گذار و تهیه کننده نیستیم بلکه سامانه‌ای هستیم که برای موسیقی فعالیت خود را آغاز کرده و به هیچ عنوان خود را رقیب کسی نمی‌داند. به طور حتم تجربه دیدن لذت کنسرت چیز دیگری است بنابراین ما ادعایی نداریم که رقیب برنامه‌های زنده موسیقی هستیم. این سامانه فقط فضای جدیدی است برای اینکه فضای کسب و کار در حوزه موسیقی رشد پیدا کند و معتقدیم جامعه موسیقی کشور بسیار پویا و فعال است و می‌تواند با این فضای جدید بازار جدیدی داشته باشد.
در این مراسم که با پخش یک تیزر تصویری به شهدای مدافع حرم تقدیم شد کلیپ «ما حماسه‌ایم» با آهنگسازی پیمان سلطانی و خوانندگی سالار عقیلی برای مخاطبان در سالن پخش شد. همچنین علیرضا قربانی خواننده صاحب نام موسیقی کشورمان بعد از برگزاری مراسم سخنرانی قطعاتی منتخب از آلبوم «سودایی» را برای مخاطبان حاضر در سالن و مخاطبان سامانه کنسرت آنلاین کشور اجرا کرد.
برگزاری چند کنسرت آنلاین با هنرنمایی ارکستر ملل به مدیریت هنری پیمان سلطانی، رهبری ارکستر سهراب کاشف و خوانندگی سالار عقیلی، حجت اشرف زاده و گروه دنگ شو از جمله برنامه‌هایی بود که در قالب پروژه سامانه کنسرت‌های آنلاین بعد از کنسرت علیرضا قربانی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
۳۰ خرداد ۱۳۹۵؛ حامد عنقا و پاسخ به حاشیه‌های ابتدایی
بعد از برگزاری مراسم افتتاحیه سامانه کنسرت‌های آنلاین کشور بود که کلیت ماجرا در رسانه‌ها سرو صدای به پا کرد، شرایطی که گروه هنر خبرگزاری مهر را مجاب کرد تا با حامد عنقا درباره جزییات دیگری از این طرح که دست‌اندرکارانش را برای کارهای دیگر سر ذوق آورده بود توضیحاتی را ارائه دهد.
عنقا در این گفتگو توضیح داد: «زمانی که تصمیم به رونمایی از کنسرت آنلاین گرفتیم تصورمان بر این بود ۳ تا ۶ ماه طول خواهد کشید تا چنین پدیده‌ای را چه مردم و چه جامعه فرهنگی و هنری و چه اصحاب رسانه بپذیرند؛ اما دیدیم که بعد از رونمایی با واکنش‌های زیادی از سوی این سه دسته روبرو شدیم. به طوری که در همان شب ۱۰ هزار نفر وارد سامانه کنسرت آنلاین شدند.»
یکی از نکات جالب توجهی که در آن دوران مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت، دربرگیرنده نکته مهمی بود، اینکه علت شکل‌گیری کنسرت آنلاین به دلیل لغو کنسرت‌های آن دوران ارزیابی شده؛ نکته‌ای که حامد عنقا چنین چیزی را کاملاً تکذیب کرد و انتشار این اخبار را شیطنت‌های رسانه‌ای دانست مدیر پروژه کنسرت آنلاین درباره میزان استقبال مردم هم گفت: «سامانه کنسرت آنلاین برای آنکه بتواند موفق عمل کند از یک تیم قوی متشکل از بخش فنی، دو شرکت مهم مخابراتی، کمیته رسانه، کمیته برندینگ، متخصصان حوزه موسیقی و چند مجموعه هنری بهره گرفته است. این تیم شکل گرفته برای آنکه تولیدمان ماندگار باشد و عمری مثلاً ۶ ماهه نداشته باشد. چون اگر ۶ ماه دیگر برای جامعه جذاب نباشیم این اشکال جامعه نیست، اشکال از ماست. به همین دلیل فکر کرده‌ایم که روز به روز محصول بهتری ارائه دهیم تا جذابیت برای مخاطب بیشتر شود. چون واقعاً ممکن است برای مردم الان جذابیت داشته باشد و این جذابیت به سرعت به یک امر عادی بدل شود.»
اما یکی از نکات جالب توجهی که در آن دوران مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت، دربرگیرنده نکته مهمی بود، اینکه علت شکل‌گیری کنسرت آنلاین به دلیل لغو کنسرت‌های آن دوران ارزیابی شده؛ نکته‌ای که حامد عنقا چنین چیزی را کاملاً تکذیب کرد و انتشار این اخبار را شیطنت‌های رسانه‌ای دانست و گفت: «دلیل شکل‌گیری کنسرت آنلاین هیچ ربطی به کنسل شدن کنسرت‌های اخیر ندارد. در سال چندصد کنسرت در شهرهای مختلف برگزار می‌شود؛ اما در بین آنها نیز ممکن است سه یا چهار اجرا کنسل شود که تعدادی از آنها دلیل دارد و تعدادی هم خیر. ساده انگاری است اگر فکر کنیم شکل‌گیری کنسرت آنلاین به این دلیل باشد. سامانه کنسرت آنلاین در حال حاضر با همکاری شبکه‌های اصلی مخابرات کشور کار کرده و مورد حمایت قرار می‌گیرد. یعنی به رسمی‌ترین و قانونی‌ترین شکل ممکن.»
او در پایان این گفتگو بود که با اذعان بر این نکته که کنسرت آنلاین گام نخستین است که فعلاً موفق عمل کرده و باید شاهد آن باشیم که در ادامه چقدر می‌تواند موفق تر عمل کند، حتی از راه اندازی سامانه تئاتر آنلاین هم صحبتی کرد و گفت: «گروه کنسرت آنلاین برنامه بلند مدتی که مدنظر قرار داده علاوه بر برگزاری کنسرت‌های مختلف آنلاین می‌خواهد تئاتر آنلاین هم برگزار کند. البته زمانی که سرویس کنسرت آنلاین به ظرفیت لازم برسد تئاتر آنلاین راه‌اندازی خواهد شد.»
۱۸ دی ۱۳۹۵؛ ورود سامانه «حام» به جشنواره سی و دوم موسیقی فجر
ماجرای ورود سامانه کنسرت آنلاین کشور به جریان موسیقی کشور تا این حد جدی شده بود که حمیدرضا نوربخش رییس سی و دومین جشنواره موسیقی فجر هم در تازه‌ترین نشست رسانه‌ای خود که روز شنبه ۱۸ دی ماه ۱۳۹۵ در تالار وحدت تهران برگزار شد از راه اندازی سیستم کنسرت آنلاین کشور در جریان برگزاری این دوره از جشنواره خبر داد و گفت: «این اتفاق خوب برای اولین بار در سی و دومین جشنواره موسیقی فجر اتفاق می‌افتد و هدف آن پوشش گسترده جشنواره برای مخاطبانی است که به هر دلیلی نمی‌توانند برنامه‌های جشنواره را به صورت حضوری دنبال کنند. از این جهت با همکاری که همراه با سامانه کنسرت آنلاین انجام گرفته در طول برگزاری جشنواره تمامی کنسرت‌ها به صورت آنلاین از این سامانه پخش می‌شود. […] به طور حتم حضور سامانه کنسرت آنلاین علاوه بر ایجاد هم افزایی و رونق بیشتر جشنواره، امکانی را به مخاطبان می‌دهد که به سمت جشنواره جذب شوند پس نباید از بحث گسترده شدن دامنه تکنولوژی هراس داشته باشیم. با این شرایط دیگر در هیچ جای کشور محدودیتی برای تماشای برنامه‌های جشنواره موسیقی فجر وجود ندارد و با توجه به زیرساخت‌های ایجاد شده و مذاکره با مجموعه‌های مخابراتی، مخاطبان می‌توانند حتی در پایین‌ترین سطح اینترنت نیز از برنامه‌ها دیدن کنند.»
ماجرای ورود سامانه کنسرت آنلاین کشور به جریان موسیقی کشور تا این حد جدی شده بود که حمیدرضا نوربخش رییس سی و دومین جشنواره موسیقی فجر هم همان دوران از راه اندازی سیستم کنسرت آنلاین کشور در جریان برگزاری این دوره از جشنواره خبر داد حامد عنقا نیز در این بخش از نشست بیان کرد: «بلیت فروشی سامانه کنسرت آنلاین طبق توافق با صاحب برنامه یا تهیه کننده انجام گرفته است. ما برنامه کامل و جامعی را به دوستان ارسال کردیم تا نسبت به قیمت بلیت‌ها بررسی‌های لازم را انجام دهند. در حال حاضر قیمت بلیت در سامانه کنسرت آنلاین جشنواره بین ۵ تا ۱۰ هزار تومان است که در این میان بیشترین سهم به هنرمندان اختصاص پیدا می‌کند.»
به تبع همین موضوع هم روز بیست و چهارم دی ماه سال ۱۳۹۵ که حامد عنقا در گفتگو با ستاد خبری جشنواره به برگزاری کنسرت‌های آنلاین جشنواره به صورت آفلاین و آنلاین اشاره کرد و گفت: «بلیت فروشی اجراهای زنده و آنلاین سی و دومین جشنواره موسیقی فجر از طریق سامانه کنسرت آنلاین «حام» آغاز شد و علاقه مندان برای تماشای اجراهای جشنواره به صورت زنده و آنلاین می‌توانند با مراجعه به سایت این سامانه نسبت به خرید بلیت‌ها اقدام کنند. بر اساس توافقی که با ستاد برگزاری جشنواره موسیقی فجر صورت گرفته، قیمت تمامی اجراهایی که به صورت زنده و آنلاین پخش می‌شود یکسان و به قیمت ۳ هزار تومان خواهد بود.»
مدیر سامانه کنسرت آنلاین درباره کارگردان اجراهای آنلاین جشنواره که موسیقی تلفیقی و پاپ جزو اجراهای آنلاین نبودند هم گفت: «مسعود فروتن از هنرمندان پیشکسوت عرصه سینما و تلوزیون کارگردانی اجراهایی را که به صورت آنلاین پخش می‌شود بر عهده دارد و تمامی مخاطبان و علاقه مندان به اجراهای موسیقی جشنواره موسیقی فجر در اقصی نقاط ایران و با حداقل سرعت ۲۵۶ کیلو بایت بر ثانیه می‌توانند برای اولین بار همزمان با تهران به تماشای اجراهای جشنواره موسیقی فجر بنشینند.»
۲۹ دی ۱۳۹۵؛ حاشیه‌ها آرام آرام آغاز می‌شوند
درست چند روز مانده به پایان جشنواره سی و دوم موسیقی فجر که حامد عنقا در گفتگویی دیگر با خبرنگار مهر ضمن ارائه گزارشی از روند برنامه‌ریزی و اجرای این سامانه در جشنواره موسیقی فجر از موانع پیش روی این جریان تازه در فضای مجازی کشور سخن گفت.
حامد عنقا درباره فعالیت‌های این سامانه در جریان برگزاری سی و دومین جشنواره موسیقی فجر بیان کرد: «خوشبختانه با برنامه‌ریزی هایی که از قبل انجام گرفته بود تلاش برای افزایش ظرفیت فعالیت‌های این سامانه برای حضور جدی در جشنواره موسیقی فجر بود. البته ما از همان ابتدا این آمادگی را داشتیم که حجم بیشتری از برنامه‌های جشنواره را آنلاین پوشش بدهیم اما محدودیت‌هایی در این زمینه به وجود آمد که باعث شد فقط بخش‌هایی از جشنواره را آنلاین پوشش دهیم. به هر حال این اولین بار بود که ستاد برگزاری جشنواره موسیقی فجر وارد این سامانه می‌شد و هنوز ظرفیت این سامانه برای مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روشن نبود. به همین علت ما بسیاری از برنامه‌های آنلاین را روی اجراهای تالار وحدت و رودکی متمرکز کرده و برخی از برنامه‌های برگزیده تالارهای دیگر را در قالب «آفلاین» روی سامانه قرار دادیم. البته با توجه به پیغام‌ها، کامنت ها، ایمیل‌ها و پیامک‌ها ما دوست داشتیم برنامه‌های بخش پاپ نیز جزو بسته پوششی‌مان باشد. […] اتفاقاً در این زمینه آقای مرادخانی (معاون هنری وقت وزیر ارشاد)، آقای طالبی (مدیر وقت دفتر موسیقی وزارت ارشاد) آقای نوربخش در ستاد برگزاری جشنواره همکاری بسیار خوبی با ما داشتند، اما همچنان در بدنه مسائلی وجود داشت که در دوره اول نتوانستیم بخش‌های پاپ و تلفیقی جشنواره را پوشش دهیم.»
حامد عنقا: می‌دانم در مسیری که قدم گذاشته‌ایم کار بسیار سختی پیش‌رو داریم چرا که همیشه برابر این گونه فعالیت‌ها مقاومت وجود دارد اما جذابیت موفقیت به مقاومت آن است مدیر سامانه کنسرت آنلاین کشور طی همین گفتگو درباره پوشش ندادن بخش‌های موسیقی پاپ و تلفیقی عنوان کرد: «جشنواره موسیقی فجر محدودیت‌ها و خط قرمزهایی دارد و جنس تعامل جشنواره با تهیه کننده در فضای موجود بسیار موثر است. لازم است بگویم که ما در روند فعالیت‌های آنها ورودی نداریم و چون حساسیت تهیه‌کننده‌ها را درک می‌کنیم این اطمینان را می‌دهیم که هدف کار ما اقتصادی نیست. من همین جا اعلام می‌کنم سامانه کنسرت آنلاین کشور به کمک جشنواره آمده و علاوه بر برنامه‌هایی که در دو حوزه «آنلاین» و «آفلاین» انجام می‌دهد، همه اجراهای جشنواره را نیز ضبط کرده و در پوشش‌های خبری و تصویری به عنوان مجموعه‌ای کمک دهنده حضور پیدا می‌کند و اینکه چه چیزهایی برای پخش اشکال دارد یا ندارد توسط ستاد برگزاری جشنواره تعیین می‌شود.»
وی طی همین گفتگو در جواب این سوال که آیا واکنش برخی از تهیه کنندگان موسیقی به فعالیت سامانه کنسرت آنلاین و اعلام مواضع حراست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاثیری در جریان فعالیت‌های سامانه داشته است یا خیر؟ تاکید کرد: «من به موضوع اجازه دادن یا ندادن ورودی ندارم. در عین حال علاوه بر دغدغه‌های حراست، دغدغه‌های نظارتی پخش خود ما هم در این مساله دخیل است. اگر پخش آنلاین برنامه‌هایی از نظر وزارت ارشاد بلامانع باشد ولی ما محدودیت‌های پخش خودمان را هم داریم چون در حوزه پخش فراگیر صوت و تصویر بر اساس آیین نامه‌های سازمان تنظیم مقررات کار می‌کنیم. البته یادمان باشد در همه دنیا وقتی تکنولوژی، سرویس جدیدی را ایجاد می‌کند بخش‌هایی از جامعه احساس می‌کنند با راه اندازی آن ممکن است بیزنس آنها لطمه بخورد ولی تجربه ثابت کرده نه تنها اقتصاد کاری آنها لطمه نمی‌خورد بلکه فضایی جدید برای درآمدزایی ایجاد می‌شود. من فکر می‌کنم باید صبور باشیم تا آرام آرام این تفاهم ایجاد شود.»
این تهیه کننده محصولات فرهنگی هنری در ادامه صحبت‌های خود که هنوز از کرونا و کنسرت‌های اینترنتی به شکل فراگیر امروز خبری نبود نکته جالبی اشاره کرد و گفت: «ممکن است برخی از تهیه‌کننده‌ها حب و بغض شخصی خاصی هم داشته باشند، ولی نکته اینجاست که ما بیزینس خود را انتخاب کرده و فکر کردیم راه اندازی این سامانه کمکی به جامعه فرهنگی است. ما به دنبال بازگشت مالی در کوتاه مدت هم نیستیم، کما اینکه هیچکدام از این کسب و کارها در دنیا در کوتاه مدت بازگشت نداشته است، ولی فکر می‌کنم یکی دو سال آینده این موضوع در کشور ما موضوع عادی و جاافتاده‌ای شود.[…] می‌دانم در مسیری که قدم گذاشته‌ایم کار بسیار سختی پیش‌رو داریم چرا که همیشه برابر این گونه فعالیت‌ها مقاومت وجود دارد اما جذابیت موفقیت به مقاومت آن است.»
۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶؛ وقتی اختلاف‌ها عیان می‌شود
با پایان گرفتن سی و دومین جشنواره موسیقی فجر بود که هیجان ماجرای پوشش آنلاین یا اینترنتی کنسرت‌های موسیقی که در آن زمان نیز با حاشیه‌های ریز و درشتی رو به رو بود، تقریباً فروکش کرده بود. تا اینکه در روز دهم اردیبهشت بود که خبری در رسانه‌ها مبنی بر آغاز دور تازه کنسرت‌های آنلاین توسط سامانه «حام» با برگزاری کنسرت گروه «دال» طی روزهای دوازدهم و سیزدهم اردیبهشت ماه منتشر شد. با وجود این اطلاع رسانی گسترده که قرار بود دور جدید کنسرت‌های بعد از جشنواره سی و دوم با برنامه‌های ویژه‌ای پیش روی مخاطبان قرار گیرد، اما این کنسرت‌ها برگزار نشد، فرآیندی آغاز حاشیه‌های جدید سامانه کنسرت آنلاین کشور بود و این بار جبهه مقابل سامانه کسی نبود جز مدیرعامل وقت بنیاد فرهنگی هنری رودکی که با برگزاری این کنسرت‌ها مخالفت کرد.
علی اکبر صفی‌پور مدیرعامل وقت بنیاد فرهنگی هنری رودکی در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح داد: «چندی پیش خبری بدون اطلاع ما در رسانه‌ها مبنی بر پوشش آنلاین کنسرت «دال» در تالار وحدت توسط سامانه «حام» منتشر شد که با توجه به اینکه از سوی مدیران این سامانه هیچ گونه هماهنگی با بنیاد فرهنگی هنری رودکی صورت نگرفته بود و باید پروسه اداری این ماجرا به جریان می‌افتاد ما از پوشش آنلاین این برنامه جلوگیری کردیم. سامانه کنسرت آنلاین «حام» از سال گذشته در پوشش برخی از کنسرت‌های برگزار شده در تالار وحدت با مجموعه ما همکاری داشت و ما مشکلی با این روند نداریم اما لازم است که درباره استمرار اجرای این پروژه در سال ۹۶ بررسی‌ها و هماهنگی‌هایی اتفاق بیفتد که این امر نیازمند مذاکره، بررسی و انجام عملیات کارشناسی است.»
مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی در پاسخ به این پرسش که آیا درخواست برای افزایش سهم مالی بنیاد در سال جدید برای پوشش آنلاین کنسرت‌ها دلیل دیگری برای جلوگیری از پوشش آنلاین کنسرت گروه «دال» بوده است؟ توضیح داد: «ما اصلاً به این مراحل نرسیدیم که بخواهیم بر اساس آن نسبت به اجرا شدن یا نشدن پروژه در تالار وحدت اقدام کنیم بنابراین شائبه اینکه ماجراهای مالی در پس ممانعت از پوشش آنلاین کنسرت «دال» وجود دارد اصلاً درست نیست و فقط باید در این زمینه هماهنگی‌ها و کارشناسی‌های بیشتری صورت گیرد و هفته‌های بعد نتایج لازم را اطلاع رسانی خواهیم کرد.»
قرار بود دور جدید کنسرت‌های بعد از جشنواره سی و دوم با برنامه‌های ویژه‌ای پیش روی مخاطبان قرار گیرد، اما این کنسرت‌ها برگزار نشد، فرآیندی آغاز حاشیه‌های جدید سامانه کنسرت آنلاین کشور بود و این بار جبهه مقابل سامانه کسی نبود جز مدیرعامل وقت بنیاد فرهنگی هنری رودکی که با برگزاری این کنسرت‌ها مخالفت کرد در همان روزها و در پی صحبت‌های مدیرعامل بنیاد رودکی، حامد عنقا مدیر سامانه کنسرت آنلاین «حام» هم به خبرنگار مهر توضیح داد: «مجموعه سامانه «حام» از شهریور ماه سال گذشته (۱۳۹۵) مشغول مذاکره با مدیران بنیاد فرهنگی هنری رودکی برای استمرار انجام این پروژه در تالارهای وحدت و رودکی بوده و ما پیش‌نویس قراردادی برای انجام این کار آماده کرده و با آقای عمیدی به عنوان نماینده آقای صفی پور مذاکراتی را انجام دادیم که نشانه‌های این توافق پوشش آنلاین چندین برنامه به صورت رایگان در تالار وحدت از جمله نکوداشت استاد فضل الله توکل، نکوداشت استاد ناصر فرهنگ فر و کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری شهداد روحانی بود. پوشش آنلاین برنامه‌های برگزار شده در تالار وحدت به برگزاری این چند برنامه‌ای که به آن اشاره داشتم محدود نشد چراکه ما با در نظر گرفتن تمامی مجوزهای صادر شده از سوی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حمایت بسیار جدی آقای مرادخانی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جشنواره موسیقی فجر رسیدیم و طی تفاهمنامه‌ای که قرارداد آن با انجمن موسیقی ایران امضا شد نسبت به پوشش آنلاین تعداد زیادی از کنسرت‌های سی و دومین جشنواره موسیقی فجر با وجود تمام سنگ‌اندازی‌ها اقدام کردیم. سامانه کنسرت آنلاین حام تنها سامانه‌ای بوده که بدون هیچ گونه مشکل فنی و حتی حاشیه‌های مختلف نسبت به پوشش آنلاین کنسرت‌ها اقدام کرده است. مضاف بر اینکه وقتی چنین جریانی با سرمایه میلیاردی توسط بخش خصوصی و با طی طریق در مراجع قانونی اتفاق می‌افتد به لحاظ مفاهیم موجود در قوانین حقوقی، پروژه «طریقت» پیدا می‌کند.»
مدیر سامانه کنسرت آنلاین «حام» درباره برنامه «دال» نیز عنوان کرد: «درخواست پوشش برنامه «دال» توسط آقای حمید رضوی مدیر اجرایی این گروه به ما ارائه شد و جالب اینجاست که از همان اولین روزهای ارائه این درخواست که ما وارد پروسه‌های اداری شدیم، بنیاد رودکی اعلام کرد ما نمی‌خواهیم این کنسرت به صورت آنلاین پوشش داده شود به همین جهت شروع به رایزنی کردیم اما تا سه روز امکان پاسخگویی از طرف مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی وجود نداشت. حتی بنده یکی از مدیران مجموعه خودمان را در اتاق انتظار آقای صفی پور مستقر کرده بودم اما متأسفانه موفق به دیدار با ایشان نشدیم. ماجرا در نهایت به گونه‌ای پیش رفت که آقای صفی پور بعد از این زمان طولانی اعلام کردند که این برنامه تحت هیچ شرایطی نباید پوشش آنلاین داشته باشد و اگر قرار است کارهایی از این دست توسط سامانه «حام» برگزار شود منوط به برگزاری جلسات بعدی است. من باز هم به این موضوع تاکید می‌کنم که ما با توجه به درخواست گروه «دال» به عنوان یک مجموعه خصوصی نسبت به پوشش آنلاین شب آخر این کنسرت اقدام کردیم. به عبارتی گروه «دال» در قالب یک مجموعه خصوصی که تالار وحدت را اجاره کرده با سامانه «حام» به عنوان بخش خصوصی دیگر که نهادهای دولتی نظارت کاملی در چارچوب قوانین روی آن دارند، قرارداد بسته تا به صورت رایگان در قالب سرمایه گذاری مجموعه ما در اعیاد شعبانیه و سالگرد تشکیل این گروه تسهیلاتی را برای مخاطبان شهرستانی ایجاد کند بنابراین فرآیند ایجاد شده قراردادی در بخش خصوصی است که گزارش عملکرد آن کاملاً مورد توجه آقای مرادخانی به عنوان معاون هنری وزیر ارشاد و مدیریت محترم دفتر موسیقی قرار گرفته است.»
عنقا با اشاره به تماس و دستور علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد به مدیر عامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی خاطرنشان کرد: «در حالی که آقای مرادخانی بارها از حمایت سامانه کنسرت آنلاین حام صحبت‌هایی را داشته‌اند اما از طریق دفتر آقای صفی پور به ما اعلام شد که یک سری گزارش که بخش‌هایی از آن مربوط به امور مالی است به دفتر ارائه دهیم که بنده باز هم در اینجا اعلام می‌کنم وقتی مجموعه‌ای چون سامانه «حام» کارهایی را در تالار وحدت با نظارت دقیق مراجع دولتی انجام داده و به اصطلاح حقوقی، طریقت ماجرا را نیز کسب کرده پس چرا باید ما وارد چنین فضایی شویم که با مخالفت آقای صفی پور همراه باشد.»
عنقا با بیان اینکه تمامی سوءتفاهم‌های موجود در چنین فضاهای فرهنگی باید مرتفع شود، تصریح کرد: «با حمایت‌ها و تلاش‌هایی که انجام گرفته بود معاونت هنری، دفتر موسیقی، انجمن موسیقی و دبیرخانه جشنواره موسیقی فجر پوشش آنلاین تعدادی از کنسرت‌های موسیقی این دوره از جشنواره را که بدون هیچ گونه درآمد مالی انجام می‌گرفته جزئی از افتخارات جشنواره نام برده است. من باز هم تأکید می‌کنم که سامانه کنسرت آنلاین حام بدون هیچ گونه درآمد مالی به نمایندگی از بخش خصوصی وارد مقوله موسیقی شده است و خیلی متأسفیم یک بخش فرهنگی که زیرمجموعه ای از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است به جز سنگ اندازی کار دیگری نمی‌کند. این گونه برخوردها موجب می‌شود شائبه‌هایی پیرامون برخی از منافع، گروه‌ها، سامانه‌های فروش بلیت و اشخاص خاص مطرح شود.[…] ما تا به امروز احساس می‌کردیم که به عنوان سربازان فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران به سهم خودمان خدمت فرهنگی برای اعتلای فرهنگ و هنر این سرزمین انجام داده‌ایم اما این موضوع بسیار ناراحت کننده است که مدیرعامل محترم بنیاد فرهنگی هنری رودکی حاضر به پاسخگویی ما نبود. ما در همه حال حاضر بودیم و هستیم که مسایل مختلف را حل کنیم اما در یک جایی دستمان بسته است. به هر ترتیب بنده از گروه «دال» و همه مخاطبانی که در جریان پوشش آنلاین کنسرت این گروه قرار گرفته بودند پوزش می‌خواهم.»
۴ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ «حام» در فهرست گمشده‌های موسیقی ایران قرار گرفت
پس از ظهور و بروز اختلافات میان حامد عنقا و مدیر وقت بنیاد فرهنگی هنری رودکی بود که گویا فضای کار را به سمتی هدایت کرد که این سامانه نیز رفته‌رفته به دلایلی که بخشی از آن در این گزارش رسانه‌ای عنوان شد، فعالیت خود را متوقف کند. فعالیتی که امید آن می‌رفت در دوره سی و سوم جشنواره موسیقی فجر بازهم نمود خود را نشان دهند اما تا به امروز سرانجامی نیافت.
استقبال مخاطبان جشنواره از کنسرت‌های «آنلاین» و حتی «آفلاین» نشان داد که این پدیده با وجود برخی از مخالفت‌های تهیه کنندگان آثار موسیقایی می‌تواند با رفع معایب و نقصان‌های فنی خود تبدیل به فضای مناسبی برای مخاطبان گسترده موسیقی باشد، اما به دلیل پاره‌ای از مشکلات که چندی پس از برگزاری جشنواره موسیقی فجر سال گذشته، جر و بحث‌های رسانه‌ای و البته ناگفته‌های از نظر پنهان شده برای رسانه‌ها پیش آمد نتوانست به حیات خود ادامه دهد.
حیاتی که اگر تا به امروز ادامه پیدا می‌کرد، قطعاً در این یکی دو سال گذشته که پینه بسته با شیوع بیماری است می‌توانستیم تجربیات بیشتری از آنچه به آن کنسرت اینترنتی یاد می‌شود، داشته باشیم. کما اینکه برگزاری پرحاشیه برخی کنسرت‌های اینترنتی و کمبودهای موجود در این حوزه نشان داد که اگر از تجربه «حام» فارغ از بگو مگوهای همیشگی می‌توانستیم بهتر و مهربانانه‌ترین از این حرف و حدیث برخورد کنیم شاید در این حوزه نیز با چالش‌های کمتری رو به رو بودیم. چالش‌هایی که رفته‌رفته اقتصاد موسیقی ایران در حوزه اجراهای زنده و کنسرت را به جهت فراگیری و ماندگاری کرونا به سمت ورشکستگی کامل برده است.
نظر شما