خبرگزاری مهر، گروه استانها: امروزه اهمیت مرز و مرزنشینی بر کسی پوشیده نیست. غیور مردان و شیرزنانی که از رفاه و آسایش زندگی گذشته و در حاشیه مرزها ساکن شده و راه نفوذ بر هر بیگانه ای را سد کرده‌اند.
خراسان جنوبی با داشتن ۳۶۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان، افراد زیادی را در حاشیه این مرزها ساکن کرده است. اگرچه دولت از سال‌های گذشته برای تشویق و ترغیب مرزنشینان حمایت‌هایی را در نظر گرفته اما بسته‌های تشویقی دولت به مرور آب می‌رود و چیزی نصیب مرزنشینان نمی‌شود.
ابتدای دهه ۹۰ دستگاه‌های مسئول تصمیم گرفتند که از ظرفیت مرز برای صادرات سوخت استفاده کنند و بر این اساس، سه استان خراسان رضوی، جنوبی و سیستان و بلوچستان برای صادرات سوخت مورد توجه دولت قرار گرفتند که با هدف تقویت اقتصادی مرزنشین‌ها و تأمین معیشت آنها از طریق فعال کردن تعاونی‌ها دنبال می‌شد.
بنابراین تصمیم، افرادی که در شعاع ۲۰ کیلومتری مرز ساکن بودند از سهمیه سوخت بهره‌مند می‌شدند و حالا به واسطه بهره‌مندی از این امتیاز می‌توانستند در تعاونی‌ها مشارکت کنند که نقش بسزایی در جلوگیری از خالی شدن مرزها ایفا می‌کرد.
تغییر مسیر مصوبه هیئت وزیران
هیئت وزیران در جلسه مورخ هشتم تیر ۱۳۹۹، با هدف ارتقای توان اقتصادی ساکنین روستاهای مرزی شعاع (۲۰) کیلومتری مرز و تخصیص سهمی از درآمدهای حاصل از صادرات زمینی فرآورده‌های نفتی، تعیین سهمیه فروش سوخت به مرزنشینان را به تصویب رساند.
به موجب این مصوبه، از ابتدای سال ۱۳۹۹، سهمیه کل سوخت نفت گاز تخصیصی به ساکنین روستاهای مرزی مشمول این تصویب نامه، در سال، برابر ۴۵۰ (ماهانه برابر با ۵/۳۷) میلیون لیتر نفت گاز برآورد شد.
همچنین سهمیه هر خانوار مرزنشین مشمول این تصویب نامه، در سال حداکثر ۱۵۰۰ لیتر نفت گاز (مجموعاً در سقف مذکور) تعیین گردید.
بنا به گفته مرزنشینان متأسفانه از حدود یک سال پیش، استانداری و سازمان دهیاری‌ها در بحث اختصاص سهمیه سوخت به مرزنشینان ورود کرده و این امر را به دست گرفتند که این حرکت موجب نارضایتی در مناطق مرزی شده است.
چراکه حالا تعاونی‌ها مانده‌اند و هزار و یک مشکل اقتصادی دیگر….تعاونی‌هایی که قادر به پاسخگویی به اعضای خود هم نیستند و زیر فشارهای مالیاتی کمر خم کرده‌اند.
از سویی دیگر سهمیه سوخت برخی از مرزنشینان بنا به دلایلی از لیست حذف شده و منبع درآمد شأن را از بین برده است.
حذف این سهمیه‌ها از یک سو و خشکسالی‌های پیش رو از یک سو باعث شده تا مرزنشینان راه مهاجرت را پیش بگیرند و به طرف شهرها کوچ کنند.
سوخت از دست مرزنشینان خارج شد
یکی از مرزنشینان در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به مشکلات سهمیه سوخت مرزنشینان بیان کرد: سهمیه مرزنشینان از چندی پیش از این قشر گرفته شده و به دست استانداری افتاده است.
علیرضا رحیم آبادی با بیان اینکه فروش سوخت از دست مرزنشینان خارج شده است، اظهار کرد: در گذشته سود حاصل از فروش سوخت به جیب مرزنشینان می‌رفت اما الان این امر انجام نمی‌شود.
وی با بیان اینکه گذشته از این امر، مالیات‌های سنگینی پیرامون سوخت برای تعاونی‌ها وضع شده است، اظهار کرد: این امر مشکلات زیادی برای اتحادیه و تعاونی‌ها ایجاد کرده که پیگیری‌های انجام شده مشکلی را حل نکرده است.
رحیم آبادی ادامه داد: مالیات سوخت سال ۹۶ بخشیده شده اما برای سال ۹۵ بیش از پنج میلیارد تومان مالیات تعلق گرفته که می‌طلبد مورد توجه قرار گیرد.
مالیات بر مرزنشینان
این مرزنشین با بیان اینکه ماده ۲۵۱، بررسی می‌کند که آیا مالیات سال ۹۵ بر سوخت تعلق می‌گیرد، گفت: اگرچه در حال حاضر منتظر جواب این مصوبه هستیم اما اداره مالیات منتظر نمی‌ماند و در صدد مزایده و فروش ساختمان اتحادیه است.
وی با اشاره به مشکلات خشکسالی در مناطق مرزی بیان کرد: کمبود باران و خشکسالی‌ها راه درآمدی برای مرزنشینان باقی نگذاشته و دام‌هایشان را با قیمت ارزان به فروش می‌گذارند.
رحیم آبادی با بیان اینکه تاکنون استانداری به صورت ماهانه مبلغی را از محل فروش سوخت به حساب مرزنشینان واریز می‌کرد که منبع درآمد خوبی بود، افزود: اکنون نه تنها پولی واریز نمی‌شود بلکه سهمیه بسیاری از خانوارها هم حذف شده است.
وی با بیان اینکه یکی از شرایط تعلق گرفتن سهمیه سوخت، قرار گرفتن مرزنشین در شعاع ۲۵ کیلومتر است، اظهار کرد: این در حالی است که خراسان جنوبی استانی کویری بوده و باید حاشیه مرزنشینی با دیگر استانها متفاوت باشد.
رحیم آبادی با بیان اینکه گندم و جو یارانه دار تاکنون به ما تعلق نگرفته است، گفت: همچنین هنوز در زمینه خرید دام تضمینی اتفاق مطلوبی نیفتاده و دام را با قیمت پایین به دلال می‌فروشند.
وی بیان کرد: در حال حاضر مرزنشینان این منطقه از کارگری در بازارچه ماهیرود اندکی درآمد خود را تأمین می‌کنند و اگر همین بازارچه هم نباشد، به ناچار کوچ می‌کنیم.
هیچ منبع درآمدی نداریم
یکی دیگر از مرزنشینان در گفت و گو با مهر با اشاره به مشکلات سوخت مرزنشینان بیان کرد: زمانی که مرزنشینان هیچ منبع درآمدی ندارند، چرا مسئولان کشوری سوخت این قشر را قطع می‌کند.
غلامرضا سعادتی با بیان اینکه در چنین شرایطی باید سوخت مرزنشینان دو برابر شود، اظهار کرد: در حال حاضر مشکلات زیادی اعم از کمبود آب و علوفه دام گریبان گیر مرزنشینان است.
وی ادامه داد: با ادامه روند فعلی کوچ مرزنشینان آغاز و روستاها تخلیه می‌شود و مشکلات عدیده ای گریبانگیر دولت خواهد شد.
این مرزنشین خراسان جنوبی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا الان هیچ سهمیه‌ای به مرزنشینان تعلق نمی‌گیرد، گفت: از سال گذشته سوخت تعلق نمی‌گیرد و در دست شرکت نفت است.
سعادتی با بیان اینکه از مهر ماه سال گذشته سوخت در دست استانداری بود و ۲۰ درصد سود فروش طی دو مرتبه به حساب مرزنشینان واریز شد، گفت: در حال حاضر شرکت نفت، فروش سوخت مرزنشینان را بر عهده گرفته تا عوائد حاصل را در نواحی مرزی اشتغال زایی کند.
کوچ مرزنشینان
وی با اشاره به کویری بودن خراسان جنوبی اظهار کرد: در حال حاضر کوچ از بندان تا زیرکوه به طرف شهر شروع شده چراکه راه و چاره‌ای برایشان باقی نمانده است.
سعادتی با بیان اینکه قیمت گوسفند کاهش یافته است، افزود: در کنار کاهش قیمت گوسفند، نهاده‌های دامی افزایش یافته است.
وی ادامه داد: در حال حاضر هر کیلو جو بیش از هشت هزار تومان، هر کیلو کاه چهار هزار تومان به فروش می‌رسد.
سعادتی افزود: دولت به ازای هر گوسفند سه کیلوگرم جو یارانه‌ای می‌دهد که کفاف چهار روز خوراک گوسفند را نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه تاکنون ۹۰ درصد چرای دام در بیابان و ۱۰ درصد در خانه بوده است، گفت: با خشکسالی‌های پیش رو ۱۰ درصد چرا در بیابان بوده و ۹۰ درصد خوراک گوسفند در خانه است.
لیست دریافت سوخت آب می‌رود
رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی در گفت و گو با مهر با اشاره به وضعیت سوخت مرزنشینان بیان کرد: از ابتدای سال ۹۸ امر جذب، فروش سهمیه سوخت و توزیع سود حاصله بین مرزنشینان توسط استانداری انجام می‌شود.
الله نظر اسعد زاده ادامه داد: در حال حاضر اتحادیه و تعاونی‌های مرزنشینان هیچ‌گونه اطلاعی از کمیت و کیفیت سوخت مرزنشینان ندارند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر علت قطع سهمیه سوخت برخی از مرزنشینان بیان کرد: سهمیه به طور کامل قطع نشده اما مشمولین دریافت سهمیه، به طور مرتب در حال تغییر هستند به گونه‌ای که گاهاً افرادی اضافه و یا افرادی حذف می‌شوند.
اسعد زاده اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۴۲ هزار و ۴۹۳ خانوار با جمعیتی بالغ بر ۱۴۲ هزار و ۱۵۴ نفر در خراسان جنوبی دارای کارت مرزنشینی معتبر هستند.
وی با بیان اینکه قریب به ۳۰ هزار نفر از مرزنشینان فاقد کارت هستند، افزود: همچنین کارت مرزنشینی برخی از افراد دارای نواقص و ایراداتی مانند نادرستی مشخصات، اتمام مهلت اعتبار و غیره است.
درد سرهای خشکسالی برای مرزنشینان
رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی با اشاره به مشکلات پیش روی مرزنشینان بیان کرد: محرومیت خراسان جنوبی، استضعاف عمومی مردم و معضلات ناشی از کمبود باران از جمله مشکلات پیش روی این قشر است.
وی ادامه داد: متأسفانه خشکسالی‌های متعدد و مستمر صدمه و لطمات بسیار سنگین به قشر کشاورز، دامدار و عشایر منطقه که اعضا تحت پوشش تعاونی‌های مرزنشین هستند، وارد کرده است.
وی ادامه داد: این مسئله باعث شده تا اعضای تعاونی‌های مرزنشین در امر تقویت بنیه مالی تعاونی‌ها ناتوان شده و تعاونی‌های آنها با مشکل شدید کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش قرار گیرد.
اسعد زاده ضربه‌های کاری، شغلی و اقتصادی ناشی از کرونا را از دیگر مشکلات این قشر دانست و افزود: افزایش هزینه‌های زندگی، بالا رفتن سقف مخارج عمومی، گرانی‌های پیش رو و از بین رفتن درآمدهای کشاورزی از دیگر مشکلات این جامعه است.
وی بیان کرد: افزایش هزینه‌های مربوط به امور کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، عدم تعادل بین هزینه‌ها با قیمت تمام شده، متضرر شدن و ترک حرفه کشاورزی هم از جمله مشکلات مرزنشینان است.
اسعدزاده بی ثباتی قیمت محصولات مرزنشینان و کشاورزان، پایین بودن قیمت این تولیدات و عدم تناسب هزینه‌ها با قیمت روز را از دیگر مشکلات پیش رو دانست.
بانک‌ها در پرداخت تسهیلات همکاری نمی‌کنند
رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی عدم وجود تسهیلات کافی و مناسب یکی از مشکلات مهم مرزنشینان دانست و گفت: بانک‌ها در پرداخت تسهیلات همکاری نمی‌کنند و شرایط اخذ وام بسیار سنگین است.
وی با اشاره به ضربه خشکسالی به مرزنشینان بیان کرد: متأسفانه خشکسالی سال جاری در طول حداقل صد سال اخیر بی سابقه بوده و دامداران که متکی بر نزولات جوی و تکیه بر علوفه صحرایی هستند، بیشترین ضربه را متحمل شدند.
اسعد زاده ادامه داد: در کنار نبود آب کافی، کمبود، گرانی و نامرغوب بودن علوفه اعم از جو، کنسانتره، سبوس، یونجه و کاه بر مشکلات این قشر می‌افزاید.
وی با بیان اینکه تعداد زیادی از دام عشایر به دلیل نبود خوراک دام، کمبود دارو و بیماری‌های مختلف تلف شده‌اند، افزود: ضعف، لاغری و نبود مشتری برای خرید دام‌های باقیمانده دغدغه بزرگ مرزنشینان است.
رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی ادامه داد: علی رغم اینکه قیمت فعلی دام یک سوم قیمت قبلی کاهش یافته اما باز هم کسی مایل به خرید نیست.
رئیس اتحادیه مرز نشینان خراسان جنوبی خواستار بخشودگی مالیات‌های معوقه شد و گفت: همچنین خواستار معافیت مالیاتی در ماده ۱۳۳ قانون مالیات‌های مستقیم هستیم.
صادرات اجباری حذف شود
اسعد زاده ادامه داد: حذف صادرات اجباری، اصلاح فهرست اقلام سهمیه‌ای با درخواست استان و اجازه واردات محصولات و تولیدات از افغانستان از دیگر راهکارهای پیش رو برای رفع مشکلات مرز نشینان است.
وی خواستار رفع مشکلات کارت‌های الکترونیک مرز نشینان شد و گفت قانون ساماندهی مبادلات مرزی نیازمند اصلاح است که می‌طلبد مورد توجه قرار گیرد.
اسعد زاده با بیان اینکه برخی آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها موجب اخلال در امور مرز نشینان شده است که باید باز نگری شود، گفت: حذف کلی طرح ساماندهی مبادلات مرزی و جایگزینی طرحی ساده و روان و باکارشناسی دقیق و پایدار در رفع مشکلات مرز نشینان بسیار مؤثر است.
رئیس اتحادیه مرز نشینان خراسان جنوبی خواستار رفع محدودیت الزام به برگشت ارز شد و گفت: تأمین سرمایه در گردش و نقدینگی، تعاملات و جلب موافقت با بانک‌ها درخصوص همکاری با تعاونی‌های مرزنشینان در پرداخت تسهیلات و توجه به ثبات قوانین و مقررات از جمله پیشنهادات پیش رو برای رفع مشکلات مرز نشینان است.
چند درخواست
وی با بیان اینکه خواستاریم محدودیت سقف مشمولین برخوردار از طرح ساماندهی و امتیازات مرز نشینی اضافه بر چهار نفر رفع شود، گفت: مرز نشینان باید از امتیازات بازارچه‌های مرزی بیشتر برخوردار شوند.
اسعد زاده افزود: مرزنشینان خواستار اجازه واردات چند قلم کالای مناسب و سودآور موجود در افغانستان و دیگر کشورهای همجوار هستند.
وی بیان کرد: همچنین خواستار عزم جدی و مشارکت همه دستگاه‌ها در خصوص رفع مشکلات موجود و ایجاد بستر مناسب برای شروع مجدد فعالیت تعاونی‌ها و برون رفت از زمین گیر شدن فعلی هستیم.
آنچه مسلم است محروم کردن مرزنشینان از سهمیه سوخت و واگذار کردن آن به سازمانی شبه دولتی نه تنها گلایه‌های زیادی را به دنبال دارد بلکه منبع درآمد این قشر را از بین برده که می‌طلبد مورد توجه ویژه قرار گیرد در غیر این صورت راه مهاجرت برای خانوارهای مرزنشین هموار شده و خالی شدن مرز شرقی عواقب بدی را به دنبال خواهد داشت.
نظر شما