به گزارش خبرنگار مهر، در نشست اسطوره شناسی و قابلیت های داستانی در شاهنامه که عصر دیروز در حوزه هنری استان تهران برگزار شد، دکتر میرجلال الدین کزازی گفت: برخی بر این باورند که نمایشنامه و داستان آن چنان که می سزد در ادب ایران زمین مایه ور نیست و از دیگر سوی پیشینه کهن ندارد اما در ادب باخترینه این هنر هم بسیار دیرینه است و هم بسیار مایه ور. من با این دید و داوری هم داستان نیستم. چرا ما باید در سنجش و داوری همواره پایه را بر ادب اروپایی بنهیم و اگر چیزی در ادب ایران کارکرد نداشت آن را گونه ای کاستی و کمی برای ادب ایران بدانیم؟
وی افزود: سخن در این است که این کالبد ادبی با آنچه در باختر زمین روایی دارد یکسان نیست؛ مگر دیگر گونه های ادبی ما با ادب فرنگ هماهنگ است که می باید در ادب نمایش نیز این طور باشد؟ به راستی ما در قلمرو ادب سروده هایی داریم که نمونه های درخشان داستان و ادب نمایشی است و شما در هیچ کشور جهان نمی توانید این آثار را مشاهده کنید.
این پژوهشگر و شاهنامه شناس تصریح کرد: به هر روی ادب نمایشی و داستانی در فرهنگ اروپایی چیره ترین شیوه ادبی بوده است اما در ادب ایرانی این گونه بدان پایه کارکرد نداشته است چون ما مردمان درونگرایی هستیم و بیشتر در جهان درونی خود زیسته ایم تا در جهان بیرونی؛ هنر نمایشی از هنرهایی است که کارکرد برون گرایانه دارد.
کزازی اضافه کرد: با وجود این ادبیات نمایشی ما به صورت آیینی پیشینه بسیار کهن دارد و نمونه های سترگی در ادبیات فارسی بر جای گذاشته است. اگر شما هر کدام از آثار ادب فارسی را که ویژگی داستانی دارد در نظر بگیرید می توانید با نمونه هایی همانندش در ادب اروپایی بسنجید اما این را نباید از نظر دور بدارید که همواره در ایران زمین هنر برتر، شعر بوده است. پس اگر می خواهید کالبدهای داستانی در ادب اروپایی را به شیوه دانشورانه با نمونه های ایرانی آن بسنجید باید آن را در ادب سروده و پیوسته ببینید نه داستان نوشته.
وی در ادامه افزود: ما در زمینه داستان نویسی نه در چندی و نه در چونی همتراز اروپاییان نیستیم اما به گمانم در داستان های سروده از آنان برتریم. به عنوان مثال شاهنامه، شاهکاری بی همانند است که از دید داستان شناسی هم و هنر نمایشی به آیین است که اگر کسی بخواهد آن را به صحنه ببرد، می تواند به همان شیوه ای که استاد سروده آن را بکار گیرد.
میرجلال الدین کزازی در پایان گفت: این داستان ها همانند دانه های زنجیر به هم پیوسته است و بسیار استادانه سروده شده است. چنان که در داستان رستم و سهراب ما با یک غم سروده روبرو هستیم و همه داستان گرداگرد رخداد فاجعه آمیز مرگ سهراب شکل گرفته است. داستان از آغاز تا انجام یکپارچه است و ساختار داستان چنان استوار و هنری است که شما با هر دیدگاه و سنجش و داستان شناسی که در آن می نگرید شگفت زده می شوید.
در این مراسم جمعی از استادان دانشگاه بیرجند، مدیران گروه های ادبی دانشگاه ها و جمعی از مدرسان دانشگاه علامه طباطبایی نیز حضور داشتند.
نظر شما