خبرگزاری مهر، گروه استانها – مسعود طوفان*: عدم تعادل جمعیت، اشتغال و خدمات بین دو نیمه شمالی - جنوبی و شرقی – غربی کشور مدت‌ها است در برنامه‌های ریزی‌های کلان توسعه مورد توجه قرار دارد.
دولت می کوشد تا با بارور کردن ظرفیت‌ها در این منطقه و جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی ضمن تعادل بخشی به پهنه توسعه‌ای کشور و سوق دادن جمعیت، فرصت‌های تازه شغلی و زمینه‌های کسب و کارهای جدید را در این منطقه فراهم کند و این تغییر در نگرش ملی فرصت‌های تازه ای را برای استان یزد فراهم کرده است.
استفاده از ظرفیت‌های این منطقه به ویژه استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان آنچنان که باید و شاید مورد توجه اندیشکده ها و اتاق‌های فکر توسعه‌ای استان یزد قرار نگرفته از این رو نگاه مجدد به ظرفیت‌های این منطقه و برنامه ریزی برای بهره برداری از آن، می‌تواند گزینه معنادار و مناسبی برای جهت گیری آتی استان باشد. به طور خلاصه اینکه اگر لازم است چرخشی در نگاه توسعه‌ای استان باشد قاعدتاً باید نگاهی هم به منابع و فرصت‌های جدید در جنوب شرق کشور انداخته شود.
ظرفیت‌های طبیعی و انسانی یزد، این استان را به یکی از قطب‌های اقتصادی و خدماتی مبدل کرده است، در حوزه ترانزیتی نیز موقعیت این استان به عنوان چهار راه ریلی و جاده‌ای و نیز احداث بندر خشک به عنوان بارانداز مرکزی کشور حائز اهمیت است، تاریخچه منطقه گرایی و پیوندهای یزد با جنوب شرق کشور بیشتر از آن چیزی است که در ابتدا تصور می‌شود و به نظر می‌رسد از دیرباز اعتماد و خوشنامی یزدی‌ها همراه با حضور کشاورزان و بازرگانان یزدی در استان کرمان و نیز حضور یزدی‌ها در بخش تجارت و بازرگانی در هرمزگان و سیستان و بلوچستان از پس زمینه‌های این حضور تاریخی محسوب می‌شود.
یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بخشی از خراسان جنوبی جدای از اینکه از دیرباز روابط پایدار اجتماعی و اقتصادی را دنبال کرده‌اند در ارتباط تاریخی از همدیگر منتفع شده‌اند. از سوی دیگر کاملاً مشخص است که در افق آینده‌ای نه چندان دور و با انتقال آب از دریای عمان (خلیج فارس) در مسیری که امن و فارغ از تنش‌های منطقه‌ای و معضلات اجتماعی و سیاسی باشد؛ همین مسیر خواهد بود.
صنایع آب بر استان می‌تواند به این منطقه منتقل شود، کمااینکه تحرکاتی هم در این زمینه به ویژه در حوزه فولاد و پتروشیمی صورت گرفته است. با توجه به افزایش اهمیت توسعه دریا محور، همین منطقه هست که زمینه تجارت و بازرگانی بین المللی استان را از طریق آب‌های آزاد تأمین می‌کند، علاوه بر این منطقه جنوب شرق قطب اصلی معدن کشور محسوب می‌شود و این منابع سرشار معدنی زمینه همگرایی بیشتر این استانها را برای ایجاد صنایع تکمیلی فراهم خواهد کرد.
ظرفیت‌های بندرگاهی در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان برای استان یزد زمینه مناسب صادرات و واردات را فراهم خواهد آورد، البته آنچه در این میان مهم است قرار گرفتن استان‌های کرمان و یزد در مسیر ترانزیتی شمال – جنوب کشور است که در همین رابطه یزد به واسطه مرکزیت لازم می‌تواند شریک خوبی به شمار رود.
تقویت جاده چوپانان – اردکان و نیز تحقق مسیر ریلی بافق به مرز اینچه برون در استان گلستان در همین راستا ارزیابی می‌شود، استفاده از هواپیماهای کوتاه برد برای اتصال فرودگاه‌های هرمزگان- کرمان – چابهار – زاهدان و یزد باعث ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اتصال هوایی این منطقه خواهد شد.
اتصال ریلی این مناطق بخصوص برای جابجایی مسافر و راه اندازی قطارهای محلی نیز حائز اهمیت خواهد بود. با توجه به اینکه در سالهای کنونی یزد به قطب درمان جنوب شرق کشور مبدل شده که این امر هرچند فرصت‌های محدودی را برای استان به همراه آورده اما با ساماندهی و بازنگری مناسب می‌تواند زمینه مناسب خدمات درمانی را بین این استانها فراهم کند. بافت تاریخی یزد به عنوان یک مجموعه ارزشمند ظرفیت مهمی در جذب گردشگر محسوب می‌شود که در منطقه شرق و جنوب شرق ایران بی نظیر است.
ثبت بافت تاریخی یزد در یونسکو، وزن یزد را در گردشگری افزایش داده و کسب یک امتیاز فوق العاده برای استان است. در همین رابطه یزد می‌تواند برنامه ریزی هایی را برای نقطه عزیمت گردشگری به منطقه جنوب شرق تدارک ببیند که کویر و جاذبه‌های آن ظرفیت راهبردی و مهمی در این زمینه محسوب می‌شود.
از سوی دیگر آب به عنوان یکی از استراتژیک ترین موضوعات استان در این زمینه مهم و سرنوشت ساز است که به نظر می‌رسد مسیر تأمین بلند مدت و پایدار آن نه از منابع موجود فعلی بلکه از جنوب و جنوب شرق کشور تأمین خواهد شد. فقط همین دلیل کافی است تا استان یزد دریچه‌های ارتباطات تازه ای را به جنوب کشور باز کند. یک نگرانی بزرگ دیگر پدیده تغییرات اقلیمی و تحت تأثیر قرار گرفتن نیمه جنوبی ایران بر اثر خشکسالی در دهه‌های پیش روست که می‌تواند تبعات سهمگین اقلیمی و اجتماعی بدنبال داشته باشد. باید اذعان کرد استان یزد و حتی کشور برای بحران تغییرات اقلیمی آماده نیست و نقشه‌های پیش بینی بارش در ۵۰ سال آینده حاکی از تشدید این بحران خواهد بود.
به طور کلی نگاه استان یزد به شرق و جنوب شرق کشور و استفاده از ظرفیت‌های این منطقه اقدام برد- برد محسوب می‌شود. تابحال نگاه راهبردی به جنوب شرق در استان وجود نداشته این در حالی است که اتاق‌های فکر توسعه اقتصادی در استان‌های مجاور در این زمینه فعال شده‌اند از این رو ایجاد زمینه لازم برای سوق دادن بخش خصوصی برای سرمایه گذاری، ایجاد مشوق‌ها و انگیزه‌های مالی و در دست گرفتن ابتکار میان مدت در این زمینه حائز اهمیت است. حساس کردن و توجه دادن نهادهای متولی بخش خصوصی مثل اتاق بازرگانی استان، خانه صنعت و معدن، شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی و نیز شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی هم بسیار اساسی است.
نکته آخر اینکه در حال حاضر عمده تمرکزها به درون استان وجود دارد شاید وقت ان است که نگاه منطقه گرایی را در خود تقویت کنیم.
*فعال رسانه
نظر شما