نیایش؛ طنین ارتباط میان عاشق و معشوق

در فرهنگ اصطلاحات و تعریفات نفایس الفنون چنین آمده است که "دعا طلب کردن حاجت است از باریتعالى به تضرع و اخلاص و گاه غرض از دعا مدح و ثنا است" .

نیایش کشش روح به سوى کانون غیر مادى جهان است. به طور معمول نیایش عبارت است از تضرع و ناله مضطربانه و طلب یارى و استعانت و گاهى یک حالت کشف و شهود روشن و آرام درونى و مستمر و دورتر از اقلیم همه محسوسات است.

مى‏توان گفت که نیایش پرواز روح به سوى خداست و یا حالت پرستش عاشقانه‏اى نسبت‏ به آن مبدائى است که معجزه حیات از او سر زده است و بالاخره نیایش نمودار کوشش انسان است ‏براى ارتباط با آن وجود نامریى آفریدگار، همه هستى، قدرت مطلق، خیر مطلق‏.

عرفا نیایش را تنها راهی که می توان بدون واسطه با خداوند به گفتگو نشست می دانند و از آن به گفتگو با محبوب یاد می کنند.  

واژه دعا در لغت و در آیات قرآن  به معنای خواندن (اجیب الدعوة الداع اذا دعان) کمک خواستن (ادعوا شهدائکم من دون الله ) دعوت کردن ( والله یدعوا الی دار السلام ) و پرسش کردن ( قالو ا ادع لنا یبین لنا ما لونها ) به کار رفته است و نیز بر طبق روایات اسلامی و احادیث اهل بیت (ع)  دعا مغز عبادت و وسیله ای برای تقرب به خداوند است .

خداوند با انسان در قالب آیات قرآن سخن می گوید  و انسان با راز و نیاز و ذکر خداوند با پروردگار گفتگو می کند .این راز و نیاز گاه به سبب مشکلاتی است که انسان در زندگی با آنها روبه رو می شود .اما گاه  دعا ذکر و یادکردن محبوب است ، انسان با محبوب و معشوق خود سخن می گوید و ذکر خداوند را ذکر معشوقش می داند.

بنابراین انسانی که دلش به نور ایمان منور گردیده همواره به یاد خداوند است و او را در آشکار و پنهان در نظر دارد. به همین سبب است که حضرت علی (ع) در فرازی از دعای ارزشمند کمیل می فرماید: اسئلک بحقک و قدسک و اعظم صفاتک و اسمائک ان تجعل اوقاتی من الیل و النهار بذکرک معموره : خداوندا اوقاتی از روز و شب مرا به ذکر خودت آباد گردان .

وقتی  که انسان به چیزی و یا کسی علاقمند باشد همواره از او یاد می کند، بنابر این طبیعی است، همواره انسانی که عاشق خداوند است نیز از او یاد می کند. بنابراین نیایش گفتگو با محبوب است. به همین سبب دوری از محبوب و فراق او برای عاشق توانفرسا و رنج آور است .

دعا آرامش روح و فکر را برای انسان به دنبال خواهد داشت ،  تقویت روح انسان یکی دیگر از آثار و برکات دعاست که به زندگی انسان غنا بخشیده و امیدواری به آینده را در وی تقویت می کند .

خداوند متعال در قرآن می فرماید" ادعونی استجب لکم ، بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را" ، این جمله به خوبی مؤید اهمیت دعا در سازندگی مطلوب زندگی انسان و برقراری ارتباط نزدیک با خالق یگانه است .

کسانی که با دعا مأنوس هستند به زندگی امیدوارتر بوده و روحیه ای قوی برای مواجه با فرازونشیبهای زندگی دارند ، به طوری که با اعتماد به نفس کامل و اتکاء به خداوند متعال ، مشکلات را پشت سر گذاشته ، سختیهای زندگی آنها را خسته و ناامید نمی کند .

دعا سرمایه ای الهی است، انسان باید بداند که همه گنجینه ها در دست خداوند متعال است و البته کلید همه گنجینه ها دعاست .

دعا و نیایش علاوه بر آن که عاملی برای دستیابی انسان به آرامش و اطمینان خاطر است ، انسان را در راه رسیدن به کمال نیز یاری می کند .

سلامت روانی نیز از دیگر دستاوردهای دعا برای انسانهای خداجوی است . دعا اعتماد به نفس را در افراد تقویت کرده، انگیزه را نیز ارتقاء می بخشد و در این میان نقش دعا به عنوان نردبان و وسیله ای که موجب ترقی و تعالی انسان و جامعه می شود ، بر کسی پوشیده نیست .