به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر محمد علی کی نژاد با اشاره به اینکه از ابتدای انقلاب تا کنون هر زمان بحث تحول نظام آموزشی مطرح شده است ما ابتدا به سراغ آموزش عالی رفته ایم گفت: در حالی که آموزش و پرورش زیر بنایی تر و اساسی تر است و پایه هر گونه تحولی در آموزش و پرورش است و تحول در این بخش تاثیرش را بر آموزش عالی هم خواهد گذاشت. به همین دلیل ما بعد از تعیین اولویت های شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط مقام معظم رهبری در اردیبهشت امسال و تشکیل شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، ابتدا بحث تحول و نوسازی آموزش و پرورش را در صدر فعالیت این شورا قرار دادیم.
دکتر کی نژاد با بیان اینکه سند ملی آموزش و پرورش مبنای هر گونه تحولی در آموزش و پرورش است گفت: سند ملی آموزش و پرورش مجموعه‌ای است که در بردارنده مؤلفه‌ها مهمی همچون مبانی نظری آموزش و پرورش، اهداف و مأموریت ها، چشم اندازها و راهبردها است و تلاش ما این است که در مجموع به سندی دست پیدا بکنیم که ملاک و راهنمای تصمیم‌گیری های اساسی برای هدایت، راهبری، نظارت و تحول آموزش و پرورش در سطح ملی باشد و به منظور تحقق تحولات محتوایی و ساختاری مورد استفاده قرار گیرد و ما را به آن تحولی که مد نظر مقام معظم رهبری است برساند.
وی با تاکید بر تدوین فلسفه آموزش و پرورش در نظام جمهوری اسلامی ایران قبل از تصویب هر گونه سندی در این حوزه گفت: تا زمانی که ما فلسفه آموزش و پرورش در کشور را به صورت مکتوب نداشته باشیم مسیر برای حرکت و تصمیم گیری مشخص نخواهد شد و ما پس از تدوین فلسفه آموزش و پرورش کشور سند ملی آن را بنویسیم.
دکتر کی نژاد در مورد هدف از تنظیم سند ملی آموزش و پرورش نیز گفت: این سند کوشش می کند زمینه‌ای را فراهم کند تا آموزش و پرورش از روزمرگی نجات پیدا کند و با یک نگاه بلند مدت و با تأسی به یک آرمان و چشم انداز، حرکت آینده را ترسیم کند و سیاست های لازم را برای ایجاد تحول پیش بگیرد. این سند که مقدمات آن چند سال پیش آغاز شده و سال گذشته در کمیسیون علمی و پژوهشی تولید علم شورای عالی بررسی شد و مقرر شد به منظور بررسی جامع تر، بعد از نهایی شدن در آموزش و پرورش جهت بررسی به شورای تخصصی نوسازی نظام آموزشی ارسال شود و بعد از آن برای تصویب نهایی در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار می گیرد.
دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر ضرورت حل مشکلات کلان آموزش و پرورش تاکید کرد: با توجه به آسیب‌هایی که در فرآیند تعلیم و تربیت وجود دارد شاید یکی از اصلی‌ترین بحث ها این باشد که از منظر یک تقسیم کار ملی به این موضوع نگاه کنیم؛ بدین معنا که ما چشم انداز 20ساله را مبنا قرار دهیم و این سؤال را مطرح کنیم که کدام آموزش و پرورش با چه ویژگی‌هایی می‌تواند زمینه ساز تحقق چشم انداز 20ساله باشد. قطعاً آموزش و پرورش فعلی ما وقتی زمینه ساز تحقق آن اهداف خواهد بود که ساختار، اهداف و برنامه، نقش آن را تضمین بکند.
دکتر کی نژاد افزود: اگر قرار است چشم انداز عملیاتی بشود و تحقق عینی پیدا کند، که باید تحقق پیدا بکند، یک نظامی را می‌طلبد که بتواند در آموزش کشور تحول آفرینی کند و زمینه ساز توسعه پایدار کشور باشد و ما باید نقش و تاثیر عوامل برون سیستمی بر مناسبات نظام آموزشی را به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم و در این راه از امکانات و از تحقیقات موجود حداکثر بهره برداری را به عمل بیاوریم و به عنوان یک فرا تحلیل اینها را به خدمت بگیریم و مبتنی بر دانش موجود بتوانیم نظام آموزشی را سامان بدهیم و قطعا این کار مشارکت حداکثری صاحب‌نظران و اساتید؛ چه اساتید دانشگاه، چه اساتید حوزوی، چه معلمین مجرب آموزش و پرورش را می طلبد و هر گونه تغییری در نظام آموزشی بر اساس دریافت اطلاعات و نظرات از پایین ترین سطوح تا بالاترین سطوح می باشد و در این راستا به زودی کمیته ای مرکب از وزرای آموزش و پرورش بعد از انقلاب در شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی تشکیل می گردد.
عضو هیات امنای بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه اگر ما آموزش و پرورش را درست نمائیم خیلی چیزهای دیگر درست خواهد شد افزود: سند ملی آموزش و پرورش شاید مهمترین سند توسعه باشد. ما با استفاده از این زمینه ای که برای تدوین سند ملی آموزش و پرورش فراهم شده می‌توانیم در مورد بدفهمی مهم تاریخی مربوط به نقش و جایگاه آموزش و پرورش بیشتر بیندیشیم؛ در نظام تصمیم گیری کشور ما به آموزش و پرورش به عنوان یک دستگاه مولد و یک دستگاه سرمایه‌ای به طور جدی واقعاً نگاه نشده است . همواره به عنوان دستگاهی سربار و هزینه‌ای نگاه می شود و نه سرمایه‌ای و این کاملاً در توزیع و تقسیم منابع کشور مشهود است.
هیچ وقت به آموزش و پرورش به عنوان موتور محرک توسعه نگریسته نشده است. فکر می‌کنم تدوین سند ملی آموزش و پرورش یک فرصتی است که این اجازه را می‌دهد وضعیت آرمانی در کشور وابسته به این است که در آموزش و پرورش تحولی به وجود بیاید و خروجی‌های آموزش و پرورش از کیفیت‌ها و قابلیت‌هایی برخوردار باشند که به عنوان عاملان تحقق توسعه در تراز توسعه مورد نظر کشور بتوانند عمل کنند.
همیشه هر مسأله و مشکل فرهنگی و تربیتی در جامعة ما وجود دارد، انگشت ملامت و مذمت به سمت دستگاه تعلیم و تربیت کشور نشانه می رود؛ یعنی آموزش و پرورش کشور را خیلی‌ها فکر می‌کنند در نیل جامعه به استاندارهای تربیتی فعال ما یشاء است این یک بدفهمی است. آموزش و پرورش درست است که در نیل به استانداردهای تربیتی و فرهنگی در جامعه محوریت دارد و باید در قبال نارسایی‌هایی که از این حیث وجود دارد پاسخگو باشد اما فعال ما یشاء نیست.
آموزش و پرورش زمانی می‌تواند موفق عمل کند که ما در یک منظومه به تمام نقش آفرینان حوزه تربیت نظر بیندازیم و برای همة آنها تکلیف تعیین کنیم؛ یعنی به عبارت دیگر اگر از منظر ملی به آموزش و پرورش نگاه کنیم و اگر فقط نقصان‌های تربیتی و عدم میل به استانداردهای تربیتی را به دلیل کارکردهای درونی دستگاههای آموزشی و پرورشی ببینیم خیلی خطا کردیم واگر نرویم سراغ دستگاههای دیگری که هر کدام وظایفی دارند و وظایف آنها اگر به درستی انجام نشود، آموزش و پرورش هم نمی‌تواند پاسخگوی جامعه در کلان باشد این اشتباهی است که مرتکب شدیم. لذا برای تحول در نظام آموزشی در کنار توجه به عوامل درونی سیستم آموزش و پرورش به جد به عوامل بیرونی و محیط‌های اثر گذار بر تربیت هم می پردازیم و تلاش می کنیم موانع تحول در نظام آموزشی را رفع شود.
رئیس شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر جامعه ما قرار است به مرتبه‌ای از تربیت، آموزش، ابعاد فرهنگی و توسعه فرهنگی دست پیدا کند، لازمه رسیدنش این است که همه مشارکت کنند و این مشارکت را در این جا تعریف خواهیم کرد و این تقسیم کار ملی و طبیعاً یک بستر کلی و منطقی برای سیاست گذاری در آموزش و پرورش باید وجود داشته باشد که کمترشاهد شوک های مقطعی باشد.
دکتر کی نژاد با تاکید بر ضرورت تحول در آموزش و پرورش گفت: آموزش و پرورشی که پاسخگو به نیازها و تغییرات نباشد، طبیعاً آموزش و پرورش مطلوبی نیست اگر نگاه جهانی به آموزش و پرورش داشته باشیم در مقطعی که ما به سر می‌بریم با این تحولاتی که در حوزه فناوری خصوصاً اتفاق افتاده، وارد شدن به عصر فن آوری اطلاعات، بحث جهانی شدن، بحث دانش محوری و امثال اینها به طور جدی روی آموزش و پرورش و کارکردهای آن اثر می‌گذارد و واقعاً همة کشورهای دنیا را وادار می کند که در کارکردهای نظام آموزش و پرورش خود باز نگری بکنند و تعریف مجددی داشته باشند. اگر قرار باشد که آموزش و پرورش همان کارکردهای سنتی که متعلق به زمان قبل از تحولات تکنولوژیک است را ـ‌خصوصاً تحولات در حوزة فن آوری اطلاعات و ارتباطات- دنبال کند، دیر یا زود از صحنه و پهنة جامعه حذف می‌شود؛ یعنی اساساً دیگر ضرورتی برای ادامة حیات آموزش و پرورش دیده نمی‌شود. همان کارکردهای سنتی باعث منسوخ شدن آموزش و پرورش و پدیده مدرسه از صحنه و پهنة جامعه می‌شود.
رئیس شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: یکی از معضلات آموزش و پرورش احساس یأس و ناامیدی است که در پیکرة آموزش و پرورش همواره وجود داشته و پرسنل آموزش و پرورش، مجموعة مدیران آموزش و پرورش واقعاً از اینکه آموزش و پرورش هیچ وقت نتوانسته به آن وضعیت مطلوب دست پیدا کند کلاً در ابعاد مختلف، واقعاً مایوس هستند . چه جوری می‌شود امید آفرینی کرد؟ ما فکر می‌کنیم یکی از نتایج تحول در نظام آموزشی به دلیل داشتن چشم انداز بلند مدت این است که می تواند وضع موجودی که انواع و اقسام محدودیتها و نارسایی‌ها در آن هست و احساس می‌شودرا به یک وضع مطلوبی تبدیل کند که به تدریج قرار است در یک پروسه طولانی و در گام های مختلف به آن رسیده شود. این در حقیقت می‌تواند امید آفرینی بکند.
دکتر کی نژاد در مورد ویژگی های نظام آموزشی متحول شده گفت: نظام آموزشی متحول شده نظامی است که دانش آموز و دانشجو را با سواد معنوی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری، علمی، میان فرهنگی یا جهانی، اقتصادی، حرفه‌ای، فن آوری، بهداشتی و زیست محیطی آشنا کند و چنین نظامی ارائه دهنده و آموزش دهنده انسان شناسی، جهان بینی و معرفت شناسی اسلامی و تقویت کننده آن است و ضمن انتقال ارزش ها و معیارهای جامعه و باید و نباید های آن، فلسفه آن را نیز تحلیل و تبیین می کند.
وی ادامه داد: در تحول نظام آموزشی تلاش می کنیم تا گرایش کلی نظام آموزشی که به علوم انتزاعی است و در آن دروس عملی مانند شیمی و زیست هم به شکل انتزاعی تدریس می شود را تغییر دهیم تا با برانگیختن حس کنجکاوی دانش آموز و دانشجو زمینه رشد خلاقیت و تحلیل گری را فراهم کنیم.
دکتر کی نژاد توجه ویژه به علوم انسانی و متناسب سازی ظرفیت های دانشگاهها، توجه به بازار کار و نیازهای کشور، توجه به شیوه های آموزشی، باز نویسی محتوای برخی دروس متناسب با نیازهای جدید و تاسیس رشته های میان رشته ای را از مباحث مطرح در بخش تحول و نوسازی نظام آموزش عالی ذکر کرد و افزود: برای طراحی برنامه مناسب از شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و وزارتین علوم و بهداشت خواستیم برنامه های خود را در زمینه تحول نظام آموزش عالی بر اساس قانون اساسی و سند چشم انداز و جایگاه و مسئولیت جمهوری اسلامی در منطقه و در بین کشورهای اسلامی به شورای تخصصی تحول و نوسازی نظام آموزشی بدهند تا پس از بررسی و تصویب برای تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شود.
وی در پایان تاکید کرد: ما بعد از 28 سال نمی توانیم به یک باره کل نظام آموزشی را از بنیان متحول کنیم و نظام جدیدی را جایگزین کنیم. هر گونه تغییر و تحولی در نظام آموزشی کشور، تدریجی و متناسب با واقیات و نیازهای کشور می باشد و در این راه از ابزارهای جدید آموزشی نهایت استفاده را می بریم.
نظر شما