محمد بن احمد بن رشد اندلسی بربری معروف به ابن رشد در سال 1126 میلادی در کوردوبای اسپانیا متولد شد و 10 دسامبر سال 1198 میلادی در مراکش درگذشت. او از مسلمانان سنی و از مذهب مالکی بود، اما در زمان زندگی خود مورد طعن و نفرین علمای اسلام قرار گرفت و از طرف کلیسا نیز آثار او محکوم شد.
ابن رشد از مهمترین فلاسفه مسلمان بود که از اندیشه های ابن سینا و فارابی و همچنین افلاطون و ارسطو دفاع کرد. او در رشته هایی چون کلام، فقه، حقوق، طب، ریاضیات، نجوم و فلسفه تحصیل کرد. به طوری که در سال 1182 بعنوان طبیب و سپس به عنوان قاضی در کوردوبا مشغول شد.
وی به تفسیر آثار ارسطو پرداخت . اما در سال 1184 خلیفه جدید ابویوسف یعقوب منصور سیاست را تغییر داد و کینه ورزان ابن رشد را که قاضی القضات و پزشک متخصوص بود، به کفر متهم کردند تا اینکه او را از کوردوبا به شهر " السیانه" ( در 50 کیلومتری جنوب شرقی قرطبه و منطقه ای یهودی نشین) تبعید کرده و بیشتر آثار فلسفی او را آتش زدند.
از تألیفات او می توان به شرح ارسطو، شرح کتاب ما بعدالطبیعه، شرح کتاب برهان، کتاب اخلاق، کتاب قیاس، کتاب نفس و مقالاتی چون مقالاتی در باب عقل، قیاس، حرکت ستارگان اشاره کرد . اما مشهورترین کتابهای او مناهج الادله ، تهافت التهافت، التحصیل، المسائل ، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد هستند.
وی در بیشتر زبانهای غربی به " اورئوس " که همان تلفظ ابن رشد است، معروف می باشد. فلسفه او را در غرب "اوروئسیسم" می نامند که می تواند به "ابن رشدیسم" ترجمه شود. او تلاش داشت فلسفه ارسطویی را با اسلام تطبیق دهد.
او به بقای ماده و وجود یک حقیقت ابدی با خدا معتقد بود و متذکر شد گاهی فلسفه با دین ناسازگاری تام دارد و از این جهت دیدگاه‌های دوگانه ای ارائه کرد.
با توجه به تسلطی که وی بر شریعت و فلسفه داشت، هم در شریعت دارای فتوا است و هم در فلسفه دارای مبانی فلسفی و برهان قیاسی و استدلالی. اما وی با ارزشی که برای شریعت قائل است، با آمیختن اندیشه ارسطو و افلاطون در مسائل علم الهی مخالفت می کند و دین را برای نظام و حفظ نظام اجتماعی ضروری می داند . از این رو در تبیین مفاهیم در تلفیق فلسفه و دین کارهای اساسی انجام داد .
ابن رشد معتقد بود که زبان دین زبان متعارف نیست، بلکه نیاز به فهم دارد که با تأمل توأم باشد که این امکان ندارد، مگر آنکه از فلسفه در فهم گذاره های دینی کمک گرفت و توانست در آشتی میان عقل و دین نقش اصلی خود را ایفا کند.
نظر شما