مرتضی شعبانی فیلمبردار، مستندساز و تهیه کننده سینمای مستند در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در مقطع زمانی سال ۵۸ و ۵۹ همزمان با آغاز فعالیت شهید آوینی دبیرستانی بوده و هنوز وارد گروه شهید آوینی نشده بود، عنوان کرد: مرتضی آوینی کار را با تعهد آغاز کرد، خود او می‌گوید «ما به جهاد سازندگی رفته بودیم تا درو کنیم و بیل بزنیم و به مردم و کشاورزان کمک کنیم و متوجه شدیم مردم با چه اخلاصی فعالیت می‌کنند». از همین رو آقا مرتضی احساس کرد نیاز است مردم با این فعالیت‌های مخلصانه آشنا شوند پس دوربین را به عنوان رسانه برای تولید فیلم و مستند و برنامه تلویزیونی برای فرهنگ سازی و پیوستن به جهاد سازندگی انتخاب کرد.
شعبانی با تاکید بر این که کار با چنین تعهدی آغاز شد و انگیزه شروع مادی و مالی نبود، افزود: آقا مرتضی با همین نگاه اقدام به کار رسانه‌ای مستند می‌کرد. شهید آوینی شهریور سال ۵۸ اولین مستند خود را با عنوان «دهکده برزان» کارگردانی کرد، در ادامه نیز همین مشی دنبال و در مراحل بعدی، حضور شهید در مستندسازی پررنگ‌تر شد.وی در رابطه با سیل خوزستان مستند ساخت و بعد از آن مجموعه شش قسمتی «خان گزیده ها» را در منطقه فیروز آباد فارس درباره مردمی که از خان‌های منطقه آسیب دیده بودند، کار کرد که خیلی مورد توجه واقع شد.
به دلیل بی مهری و عدم پشتیبانی رسانه ملی برنامه‌های «روایت فتح» تعطیل شد و به درخواست حضرت آقا مبنی بر اینکه چرا برنامه‌های «روایت فتح» قطع شده است، این مجموعه مجدداً احیا شد و این احیا منجر به سفر فکه و در نهایت شهادت آوینی شد وی در ادامه، عنوان کرد: شهید آوینی در ادامه این مسیر به‌واسطه اهمیت جنگ و سال‌های دفاع مقدس در ۱۲ امین روز از جنگ در خرمشهر حضور پیدا کرد و مستند سه قسمتی «فتح خون» و پس از آن اثر ۱۱ قسمتی «حقیقت» را درباره وقایع سال‌های ابتدایی جنگ نظیر خرمشهر، آبادان، سوسنگرد و شهرهای جنوبی کشور تولید کرد که به نظرم جزو شاهکارهای حوزه مستند دفاع مقدس است. پس از این آوینی به‌واسطه آنکه باید کارگردانی می‌کرد، نریشن نوشته و می‌خواند، تیم‌های مستند ساز را مدیریت می‌کرد و افرادی نظیر مصطفی دالایی، قاسم بخشی، محمد یوسف زاده، آقای منزوی فیلم می‌گرفتند که در اوج دفاع مقدس و عملیات کربلای ۵ خود شهید آوینی هم در منطقه فکه حضور داشت و همین تفکر و مسیر ادامه پیدا کرد و منجر به شهادت آوینی شد.
این کارگردان با اشاره به دوران پس از جنگ و بی مهری رسانه ملی وقت به برنامه‌های گروه جهاد، مطرح کرد: به دلیل بی مهری و عدم پشتیبانی رسانه ملی برنامه‌های «روایت فتح» تعطیل شد و به درخواست حضرت آقا مبنی بر اینکه چرا برنامه‌های «روایت فتح» قطع شده است، این مجموعه مجدداً احیا شد و این احیا منجر به سفر فکه و در نهایت شهادت آوینی شد.
این تهیه کننده فیلم و مستند با بیان این که علاقه مندان به فکر و شیوه مستندسازی شهید آوینی قطعاً آثار وی را مطالعه کرده و از آن بهره گرفته اند، گفت: کاش راهی پیدا می‌شد تجربه فیلمسازی و مستند سازی شهید آوینی که در قالب کتاب‌های «تجربه ماندگا» ر یا «آئینه جادو» موجود است به دانشگاه‌ها می‌رفت و درکنار تاریخ سینما تدریس می‌شد تا هنرجویان شهید آوینی را هم می‌خواندند و با تفکرات او آشنا می‌شدند.
مستندسازهای حوزه دفاع مقدس و مقاومت کمتر تحت تأثیر محتوا و مضمون آوینی قرار گرفته اند و بیشتر شکل کار را دریافت کرده اند. زمانی که از «روایت فتح» سخن گفته می‌شود، فکر می‌کنند باید دوربین روی دست باشد، تکان خوردن آن مشکل نداشته باشد و گفتار متن مشابه «روایت فتح» باشد از این رو معتقدم آموزش عالی می‌تواند به بهتر دیده شدن محتوا و بینش شهید آوینی کمک کند
وی افزود: مستندسازهای حوزه دفاع مقدس و مقاومت کمتر تحت تأثیر محتوا و مضمون آوینی قرار گرفته اند و بیشتر شکل کار را دریافت کرده اند. زمانی که از «روایت فتح» سخن گفته می‌شود، فکر می‌کنند باید دوربین روی دست باشد، تکان خوردن آن مشکل نداشته باشد و گفتار متن مشابه «روایت فتح» باشد از این رو معتقدم آموزش عالی می‌تواند به بهتر دیده شدن محتوا و بینش شهید آوینی کمک کند ولی به نظر می‌رسد این مساله مغفول واقع شده است.
شعبانی با اشاره به اینکه مستندسازی در روزگار فعلی با گذشته خیلی تفاوت دارد، گفت: امروزه دسترسی مستندسازان به ابزار، تجهیزات و تکنولوژی بسیار ساده شده و تجربه مستندسازی خیلی راحت تر شده است حال آنکه در گذشته این امکان برای هر کسی وجود نداشت، به عنوان مثال دوربین فیلمبرداری ۱۶ با نگاتیوهای نسبتاً گران و یک حلقه فیلم ۱۰ دقیقه‌ای در انتخاب پلان‌ها و فعالیت‌های نظیر آن محدودیت ایجاد می‌کرد.
وی در پایان صحبت‌هایش یادآور شد: امروزه تلفن‌های همراه می‌توانند با کیفیت 4k تصویربرداری کنند و با این دسترسی می‌توان به راحتی فیلم ساخت و دسترسی‌ها خیلی راحت تر شده است. به نظر می‌رسد به‌واسطه در دسترس بودن ابزار و تجهیزات، مستندسازی‌های امروز تا اندازه‌ای سهل انگارانه شده است به عنوان مثال از یک سوژه ۱۰ ها بار فیلم و عکس گرفته می‌شود و پاک می‌شود در حالی که قبلاً باید دو هفته، سه هفته، یک ماه صبر می‌کردید تا خروجی تصویربرداری را ببینید ولی امروزه این موارد کار را ساده کرده است که از طرفی آسیب‌های خودش را دارد، شاید مستندسازان به‌واسطه کثرت متریالی که در اختیار آنها هست کمتر به موضوع فکر کنند در حالی که در گذشته بیشتر فکر می‌شد که چه چیزی و برای چه هدفی تصویربرداری می‌شود اما امروزه تصویر می‌گیریم و بعد از میان آن انتخاب می‌کنیم.
مرتضی شعبانی فیلمبردار، مستندساز و تهیه کننده فعال در عرصه سینمای مستند است که از سال ۶۵ با کار دستیاری فیلمبردار در گروه «روایت فتح» مشغول به کار شد و بیشتر برای تهیه و تولید مستندهای «پل»، «زنانی با گوشواره‌های باروتی»، «قلب عقیق»، «دروازه شرق»، «خط تماس»، «کویرس وطن کوچک من»، «صبحی دیگر»، «ابوزینب» و «موج مرده» شناخته می‌شود.
نظر شما