نقش آفرینی ایران در آینده بازار نفت

محمد علی خطیبی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: در شرایط کنونی فشار بر روی سازمان کشورهای صادر کننده نفت باعث شده برخی از اعضا بیش از سهمیه تعیین شده تولید کنند که این تولید مازاد به دلیل نوسانات بازار است.

خطیبی اظهار داشت: در حال حاضر سیستمی وجود ندارد که میزان تولید و فروش نفت کشورهای  عضو را اعلام کند و تمامی آمار و ارقام سازمان بر اساس حدس و گمان و منابع چند نشریه است.

به گفته وی کشورهای عضو سازمان اوپک به دلیل همکاری های بلند مدت از مشکلات و طرحهای اوپک را آگاه هستند و میزان تولید یکدیگر را تخمین می زنند؛ به همین علت برخی مواقع بیش از سهمیه نفت تولید می کنند.

وی تولید 50 هزار بشکه نفت مازاد را جز تخلف اعضا در افزایش سطح تولید ندانست و تصریح کرد: سازمان کشورهای صادر کننده نفت سیستم بازرسی دقیقی ندارد و در واقع بیشتر از آمار کشتی های نفتکش می توان حدس زد صادرات هر کشوری چقدر بوده است که این هم نمی تواند دقیق باشد.

به گفته خطیبی زمانی می توان در مورد تخلف اعضا سخن گفت که سازمان اوپک بتواند تولید و صادرات را کنترل کند.

کارشناس مسائل اوپک در بخش دیگری از گفتگوی خود با مهر به دهه های 80 و 90 میلادی اشاره کرد و افزود: در آن زمان ظرفیت مازاد تولید اوپک بسیار زیاد و بیش از 10 میلیون بشکه در روز بود که این موضوع سازمان کشورهای صادر کننده نفت را بسیار متضرر کرد.

خطیبی ادامه داد: برای مقابله با این بحران، اوپک حسابرس داخلی استخدام کرد اما باز هم موفق نبود و حتی کارشناسان این سازمان هم نتوانستند این معضل را حل کنند.

وی خاطرنشان کرد: به غیر از چند کشور که بیش از سهمیه تولید می کنند بقیه اعضا شاید حدود 50 هزار بشکه تولید مازاد داشته باشند که رقم ناچیزی است.

کارشناس موسسه مطالعات انرژی در مورد عربستان سعودی هم یاد آور شد: این کشور برنامه های توسعه ای جامعی برای افزایش تولید نفت داشته که در حال وارد شدن به مدار توسعه هستند و تولید جدید عربستان در سال 2008 وارد بازار می شود.

خطیبی در پاسخ به این سئوال که با توجه به اینکه در آینده نزدیک برخی از اعضای صادر کننده نفت عضو اوپک مانند اندونزی به وارد کننده تبدیل می شوند، آیا دیگر اعضا این سازمان مانند ایران و عربستان برای این موضوع چاره ای اندیشیده اند که به میزان تولید اوپک لطمه ای وارد نشود؟ گفت: در حال حاضر کشورهای عضو اوپک نظیر ایران ، عراق ، کویت و امارات در حال سرمایه گذاری برای افزایش میزان تولید نفت خود هستند. از سوی دیگر، تولید کنندگانی نظیر آنگولا ، قزاقستان و سودان نیز تولید کنندگان جدید بازار جهانی نفت هستند که می توانند خلاهای آینده بازار نفت را جبران کنند.

وی ادامه داد: آنگولا و اکوادور نیز به سازمان کشورهای صادر کننده نفت اوپک پیوستند، ضمن اینکه چندین کشور نیز در حال مذاکره برای ورود به این سازمان هستند. بنابراین با خروج چند عضو اوپک مشکلی برای این سازمان پیش نخواهد آمد.

خطیبی با بیان اینکه بالاخره روزی تولید نفت کشورهای نفتی افت خواهد کرد، افت تولید در دریای شمال و کشور مکزیک را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: اگر تولید نفت دنیا به 100 میلیون بشکه در روز برسد اوج تولید نفت یا ( پیک اویل ) محسوب می شود. کارشناسان معتقدند که بعد از رسیدن به "پیک اویل"، تولید نفت مدتی در همین سطح باقی می ماند و بعد سقوط خواهد کرد.

به گفته وی تولید جهانی نفت در حال حاضر 88 میلیون بشکه در روز است و به عبارتی تا افول منابع نفتی زمان زیادی باقی نمانده است.

خطیبی موضوع نشست آینده اوپک را که پنجم مارس ( 15 اسفند ماه) در وین برگزار خواهد شد، بحث بر سر کاهش تولید ذکر کرد و گفت: با سپری شدن فصل زمستان دیگر بحث افزایش تولید مطرح نیست، بنابراین اگر اوپک بخواهد خودش را با شرایط بازار تطبیق دهد باید سطح تولید خود را به همین میزان کاهش دهد.