به گزارش خبرنگار مهر، عصر دیروز در همایش «علوم انسانی و چالش اشتغال» که در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد، دکتر فرشاد مومنی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در مورد «جهانی شدن اقتصاد، علوم انسانی و مسئله اشتغال» سخنرانی کرد.
دکتر مومنی در آغاز به وضعیت جهان در سده بیست و یکم پرداخت و گفت: عصر کنونی را عصر شتاب تاریخ خوانده‌اند. به این معنا که سرعت و شتاب تحولات اقتصادی-اجتماعی در اثر انقلاب دانایی به بی‌سابقه‌ترین سطح خود در طول تاریخ بشر رسیده است.
وی تاکید کرد: برای درک این مسئله البته مثال‌های بی‌شماری می‌توان مطرح کرد اما روشن‌ترین آنها عبارت از توجه به این نکته است که در حالی که اولین اختراع بشر براساس شواهد موجود در سال 4000 قبل از میلاد مسیح رخ داده. دومین اختراع 2500 سال بعد یعنی در سال 1500 قبل از میلاد اتفاق افتاده است. زمان 2500 ساله فاصله میان دو اختراع پیاپی، طی دو دهه گذشته به یک ثانیه رسیده است. به عبارت دیگر، در حال حاضر در هر یک ثانیه حداقل یک اختراع مهم اتفاق می‌افتد.
دکتر مومنی گفت: روشن است که هم‌آوازی و دمسازی با این تغییرات پرسرعت امری خطیر و سرنوشت‌ساز است به گونه‌ای که در برخی از متون جدید مرتبط با دانش توسعه کل مسئله توسعه را عبارت از قدرت انعطاف کافی در نظام‌های اقتصادی - اجتماعی برای مواجهه به موقع و کارآمد با این تغییرات می‌دانند. در شرایط کنونی مسئله زمان آگاهی و درک درست و به موقع اقتضائات زمانه به این اعتبار به مثابه مهمترین چالش قابل تصور برای اندیشه‌ورزی و برنامه‌ریزی توسعه مطرح است.
وی در ادامه به وضعیت علوم انسانی در این شرایط پرداخت و گفت: علوم انسانی از دیرباز به مثابه علوم جریان‌ساز و سرنوشت‌آفرین مطرح بوده‌اند. اما واقعیت این است که به واسطه عدم درک منزلت در جایگاه علوم انسانی در کشورمان در موج‌های اول و دوم انقلاب صنعتی، نظام تصمیم‌گیری و تخصیص منابع ملی حتی در زمان‌هایی که آ‌هنگ تغییرات بسیار کندتر از شرایط موجود بوده، کارنامه‌ای که در این کشور رقم خورده چندان قابل دفاع و امیدوارکننده نبوده و این در حالی است که در شرایط کنونی در اثر انقلاب دانایی سهم انسان‌ها در خلق ارزش افزوده جدید به بی‌سابقه‌ترین سطح خود در طول تاریخ بشر رسیده و نقش انسان‌ها در همه امور و شئون حیات جمعی به عنوان یک متغیر اَبَرتعیین‌کننده مطرح می‌شود.
دکتر مومنی گفت: در این شرایط انسان‌ها در فرایند تولید به انسانی‌ترین جایگاه خود در طول تاریخ دست یافته‌اند و به جای استفاده از توانایی‌های فیزیکی و جسمانی آنها تکیه بر اندیشه‌ها و ایده‌ها و دانایی انسان‌ها کانون اصلی خلق ارزش افزوده شده است و به همین خاطر همه امور مربوط به انسان از یک اهمیت خارق‌العاده و استثنایی برخوردار شده و بنابراین جایگاه علوم انسانی جایگاهی بس رفیع‌تر و تعیین‌کننده‌تر از دورانی است که این عرصه از دانش بشری به عنوان علوم سرنوشت‌ساز و خلق‌کننده جهت حرکت جوامع در نظر گرفته می‌شدند.
وی گفت: از زمان شکل‌گیری موج اول انقلاب صنعتی تاکنون، مسئله اشتغال در قلب حساسیت‌ها و پیامدهای ناشی از تحولات علمی – فنی بوده است و شواهد موجود حکایت از آن دارد که این مسئله در آینده از پیچیدگی‌ها و ابعاد اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد و بنابراین علوم انسانی که هر کدام از موضع خاص خود باید در این راه چاره‌اندیشی کنند از این زاویه نیز اهمیت بیشتری پیدا خواهند نمود.
دکتر مومنی سپس به وضعیت علوم انسانی در ایران با توجه به فضای مورد اشاره پرداخت و گفت: در چنین شرایطی در کشور ما علوم انسانی همچنان فاقد جایگاهی هستند که با شرایط پیش‌گفته نسبتی معقول و منطقی برقرار کرده باشد برای نیل به چنان شرایطی با وجود همه پیچیدگی‌ها و ابعاد گوناگون اهمیتی که از آن برخوردار است ناگزیر می‌بایست با یک چشم روند تحولات پیش‌گفته را به صورت شایسته دنبال کنیم.
وی تاکید کرد: باید با چشمی دیگر وضع موجود و چالش‌ها و دشواری‌هایی که از ناحیه این غفلت خطرناک و پرهزینه یعنی دست دوم انگاشتن علوم انسانی و بی‌تفاوتی نسبت به ساخت کنونی نظام پاداش‌دهی اقتصادی اجتماعی کشور که کمترین بها را از هر نظر به علوم انسانی می‌دهد خوب بشناسیم تا بتوانیم هوشمندانه نسبت خود را با اقتضائات زمانه تعریف کنیم و برای نیل به شرایط مطلوب چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی کنیم.
نظر شما