معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای دراول جولای سال 1968 مطرح و از 5 مارس همان سال به اجرا گذاشته شد.
این معاهده با هدف متوقف کردن رقابت تسلیحات هسته ای و خلع سلاح هسته ای میان پنج کشور چین، فرانسه، روسیه، آمریکا و انگلیس که در آن زمان به عنوان قدرتهای هسته ای جهان شناخته می شدند، به امضا رسید تا از دستیابی به سلاحهای هسته ای منع شود.
به گزارش مهر، هر چند ممکن است این معاهده از دست یافتن برخی از کشورها به سلاحهای هسته ای جلوگیری کرده و در این راه موفق بوده باشد، اما با توجه به آنکه این معاهده در دوران جنگ سرد مطرح شد و هم اکنون ما با ورود کشورهایی همچون هند، پاکستان و کره شمالی به مسابقات تسلیحات هسته ای روبرو هستیم؛ لزوم بازنگری در آن امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
در این جا می توان دو ایراد اصلی را بر NPT وارد کرد :
ا- نبود تاریخی معین برای خلع سلاح کامل هسته ای؛
2- نبود بندی در معاهده برای تنبیه کشورهایی که این معاهده را زیر پا می گذارند.
علاوه بر این مسئله، وجود تسلیحات هسته ای در نزد رژیم صهیونیستی که به اعتقاد اغلب کارشنایان امنیت خاورمیانه و حتی کل جهان را تهدید می کند و متاسفانه مورد حمایت گسترده آمریکا و مدعیان مقابله با سلاحهای هسته ای قرار دارد؛ از دیگر مواردی است که لزوم بازنگری در ان پی تی را ضروری می نماید.
به گفته کارشناسان یکی از مهمترین ایراداتی که می توان بر ان پی تی گرفت این مسئله است که هیچ تاریخی را برای خلع سلاح کامل هسته ای مشخص نکرده و با توجه به این مسئله کشورهای دارنده سلاحهای هسته ای تمایل کمی از خود برای خلع سلاح هسته ای نشان می دهند؛ کشورهای غیر هسته ای انگیزه ای برای حضور در این معاهده ندارند.
در همین رابطه، "داری کیمبال" مدیر اجرایی موسسه کنترل سلاح در واشنگتن می گوید : سلاحهای هسته ای خطرناک هستند و این مسئله اصلا مهم نیست که چه کشوری این سلاحها را در دست دارد، زیرا خود تسلیحات هسته ای به نوبه خود خطرات زیادی را متوجه جهان می کنند.
در همین رابطه می توان گفت : در حالی که برای برخی کشورها دستیابی به سلاح هسته ای امری عادی است نمی توان این موضوع را برای کشورهای دیگر ممنوع کرد و کشوری که پیرو این بی عدالتی باشد؛ نمی تواند این انتظار را داشته باشد که در برابر قوانین منع تکثیری که در آینده شکل می گیرند، ایمن باقی بماند.
کشورهای جهان اقدامات بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را با دقت زیر نظر دارند و این در حالی است که این اقدام مناسبی در برخورد با نهادی که وظیفه نظارت بر فعالیتهای هسته ای کشورهای جهان را دارد نیست. علاوه بر این هیچ تنبیهی برای دولتهایی که NPT را نقض کنند وجود ندارد .
اما در این میان برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که NPT موفق عمل کرده و دلیل آن محدود بودن کشورهای دارنده تسلیحات هسته ای در جهان است.
به گفته این کارشناسان، در دهه 1960، پنج کشور دارای تسلیحات هسته ای بودند و در آن دوره پیش بینی می شد که در طی 10 سال، تعداد کشورهای دارای تسلیحات هسته ای به 20 کشور برسد، اما در حال حاضر فقط هشت کشور به اضافه رژیم صهیونیستی هستند که تسلیحات هسته ای در اختیار دارند و دلیل این امر کارایی NPT در عرصه جهانی است.
در این میان برخی از کارشناسان مسائل هسته ای معتقدند که آمریکا در قوانین NPT کارشکنی می کند؛ این کشور به تعهدات خود در چارچوب این معاهده پایبند نیست و همواره در تلاش است تا استثناهایی را در این معاهده پیدا کند.
برای مثال می توان به توافق همکاریهای هسته ای این کشور با هند که تسلیحات هسته ای در اختیار دارد و NPT را نیز امضا نکرده، اشاره کرد. بنابراین اگر آمریکا خواهان ادامه کارآیی این معاهده است باید سیاست خود را در برخورد با آن تغییر دهد.
در این جا می توان این جمله را عنوان کرد که : 183 کشور امضا کننده معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای معتقدند که هیچ کشوری نباید سلاح هسته ای در دست داشته باشد پس حالا نوبت آمریکاست تا این جمله را برای خود معنا کند.
نظر شما