عده ای با استفاده از متد آموزشی ارف در ایران مخالف بوده و آن را از جمله راههای آموزش موسیقی کلاسیک غربی به کودک می دانند و برخی دیگر ارف را صرفا یکی از روش های مفید برای آموزش الفبای موسیقی قلمداد می کنند بدون اینکه گرایش خاصی به کودک تحمیل کند؛ کارشناسان نقطه نظرهای متفاوتی را در این مورد مطرح کرده اند ... .
استفاده از"ارف" به معنای تدریس موسیقی غربی نیست
مصطفی کمال پورتراب مدرس و پژوهشگر موسیقی معتقد است که همه متدهای آموزشی روشی برای یادگیری موسیقی به کودک است و به این معنا نیست که با این روش ها لزوما موسیقی کلاسیک به کودکان آموزش داده می شود.
این استاد دانشگاه در خصوص روش های آموزش موسیقی به کودکان گفت : متد "ارف" مثل دیگر متدهای رایج تنها یک روش آموزشی است و در واقع این روش ها پایه ای برای آموزش موسیقی است و کودک با این روش ها با جنبه های مختلف این هنر از جمله ریتم ،حرکت بدن ، صدای موسیقی و غیره آشنا می شود و همین امر باعث می شود تا در سنین بالاتر بهتر و راحت تر در این مسیر حرکت کنند.
نایب رئیس شورای عالی خانه موسیقی در ادامه به چگونگی ایرانی کردن متدهای آموزش موسیقی به کودکان اشاره کرد و گفت : همه مردم جهان از انواع و اقسام اختراعاتی که به کیفیت زندگی بشر کمک می کند استفاده می کنند و این مقوله هم یکی از همان ابداعاتی است که توسط دیگران پایه گذاری شده است بنابراین نه تنها از ارف بلکه از دیگر روش ها نیز باید در جهت رشد و اعتلای موسیقی ایرانی در کودکان بهره جست و خوشبختانه این امکان به خصوص درموسیقی ایرانی برای کودکان وجود دارد.
متد ارف برآموزش نوع خاصی از موسیقی تاکید ندارد
سودابه سالم مدرس آموزش موسیقی به کودکان معتقد است که متد آموزشی ارف تاکیدی بر این موضوع ندارد که کودک موسیقی کلاسیک و یا نوع خاصی از موسیقی را یاد بگیرد، هدف از کلاس های ارف معنا یافتن موسیقی برای کودک در جهت رشد خلاقیت و اعتماد به نفس او است.
سودابه سالم سرپرست گروه موسیقی "کودکان ایران زمین" درخصوص دیدگاه کارل ارف(آهنگساز آلمانی) در آموزش موسیقی به کودک گفت : ارف معتقد است که کودک را باید با سرچشمه های فرهنگ بشری آشنا کرد و موسیقی را بخش مهمی از تعلیم و تربیت کودک می داند ؛ بنابراین در کارگاه موسیقی ارف معلم و مربی نقش خیلی کم رنگی در آن دارد و درعین حال فضایی برای کودک فراهم می شود که بتواند با استناد به تجارب و کنش هایی که خاص دوران کودکی است موسیقی را درک کند که از این طریق توانایی های زیادی درعرصه های متفاوت پیش روی کودک باز می شود .
وی در ادامه به کم و کیف برگزاری کلاس های ارف در ایران اشاره کرد و گفت : کارگاههای آموزش موسیقی به کودک در ایران درست مانند سایر فرآورده هایی که از غرب می آید تنها تقلیدی ظاهری از این نوع موسیقی است و به معنا و مفهوم که در متد وجود دارد توجهی نمی شود در واقع آن تفکری که موسیقی باید برای کودک معنا پیدا کند در اغلب آموزش های ما وجود ندارد درنتیجه من قبول نمی کنم که کلاس ارف در ایران وجود دارد چراکه اصولا چنین کلاسی در ایران قابل اجرا نیست چون هم فضای باز و هم مربیان تعلیم دیده در این حوزه می خواهد.
ارف کلمه ای سمبلیک است
ناصرنظر سرپرست گروه موسیقی کودکان "پارس" معتقد است که ارف به مرور زمان به کلمه ای سمبلیک تبدیل شده است و در استفاده از آن برای آموزش موسیقی به کودک ایرانی ردپایی از موسیقی کلاسیک غرب موجود نیست.
وی درانتقاد به اظهارنظر برخی کارشناسان مبنی بر آموزش موسیقی کلاسیک توسط متد ارف به کودکان گفت : اکثرمنتقدان که برخی از آنها کوچکترین تخصصی در حوزه آموزش موسیقی به کودک را ندارند طی اظهارنظرهایی نادرست اشاره ای به علاقمندی هنرجویان تحت این آموزش به موسیقی غرب می کنند که این نوع نگاه از اساس غلط است .
نظر به پتانسیل های موجود برای آموزش موسیقی ایرانی به کودکان اشاره کرد و گفت : موسیقی ایران به دلیل داشتن سازهای ضربی مانند تنبک ، دف، سنتور و یا حتی قانون پتانسیل بسیاری بالایی برای آموزش موسیقی وطنی به کودک دارد که با تلفیق درست با متد آموزشی ارف می توان به نتیجه مطلوبی دست یافت و درحال حاضر برخی از آموزشگاههای موسیقی کودک چنین تلفیقی را انجام می دهند و کودک را از همان ابتدا با موسیقی ایرانی آشنا می کنند ما کودکانی داریم که سازی مثل قانون را با مهارت تمام اجرا می کنند اما سازهای مثل کمانچه و یا تار به دلیل اندازه آنها مناسب کودک نیست مگر اینکه سازهایی ویژه با متد خاص برای آموزش به کودک طراحی و ساخته شود.
ارف ؛ متدی کارساز و مفید
مهدی آذرسینا نوازنده کمانچه که از نخستین شاگردان دکتر خدیری بنیانگذار موسیقی ارف در ایران است خصوص در چگونگی طراحی متد ارف گفت : متد ارف به دو مقوله مهم ،استفاده از موسیقی درتعلیم و تربیت افراد برای زندگی در جوامع پیشرفته و پیچیده امروز و آشنایی با موسیقی و نکات فنی لازم در باره شناخت آن پرداخته شده است؛ در این متد منظور اصلی پرورش موسیقیدان یا نوازنده و خواننده نیست ، بلکه هدف اصلی ساختن ذهن و جسم و روان کودکان است که در نهایت مردان و زنان زمان خود خواهند بود.
این نوازنده کمانچه در ادامه به ضرورت تربیت معلملان متخصص در حوزه آموزش موسیقی به کودک اشاره کرد و گفت : معمولا افرادی که کمترین تخصص را در این زمینه ندارند مربیگری این کلاسها را به عهده می گیرند مربیانی که نه از هنر موسیقی و نه از موسیقی ایرانی و نه از تعلیم و تربیت بهره ای دارند ؛ از این رو مدیران و متولیان این مرا کز به اصطلاح تربیتی صرفا از کم اطلاعی مردم در باره آموزش موسیقی سوء استفاده کرده و اقدام به دایر کردن چنین کلاسهائی می کنند .
ارف آغازی برای درک صدا به واسطه موسیقی است
ارفع اطرایی درخصوص چگونگی حضور تدریس ارف در آموزش موسیقی به کودک گفت : چگونگی تدریس متد ارف برای آموزش موسیقی به کودک از جمله مباحثی است که با جنبه های مخالف و موافق بسیاری روبرو بوده است اما آنچه مسلم است این کارگاه به عنوان پایه ای برای آموزش موسیقی به کودک مورد استفاده قرارمی گیرد و بحث آموزش موسیقی ایرانی و یا کلاسیک خیلی مطرح نیست چراکه آنچه اهمیت دارد توجه به این نکته است که وقتی از این کارگاه ها بیرون می آیند تمایل به چه نوع موسیقی دارند .
این آهنگساز در ادامه افزود : تمایل به موسیقی غربی ریشه در جای دیگری دارد، با وجود انواع و اقسام وسایل ارتباط جمعی ، تنوع و تعدد شبکه های ماهواره ای که در حال حاضر وجود دارد کودک ایرانی ویلون و پیانو را بیشتر از ساز ایرانی می بیند و این درحالی است که تلویزیون به عنوان رسانه ملی هنوز با نشان دادن ساز مشکل دارد؛ خوب با این اوصاف معلوم است که کودک نمی خواهد سنتور و یا تار بزند و به جرات می گویم که اصلا نمی داند سازهای ایرانی چه شکلی دارند.
ارف روحیه دموکراسی را در کودک پرورش می دهد
سرپرست گروه موسیقی "سل" متد آموزشی کارل ارف علاوه بر آشنایی کودک با ساز و ریتم به نوعی روحیه همکاری جمعی و دموکراسی را در او پرورش می دهد .
بهمن مه آبادی درخصوص اندیشه ارف از آموزش موسیقی به کودکان گفت : متد آموزشی کارل ارف هیچگاه براین اساس نبوده که کودکان تحت این آموزش را موسیقیدان بار آورد بلکه هدف توجه به این اصل بوده که بسیاری از نیروهای نا شناخته که در کودک وجود دارد را به واسطه این آموزش به کودک و همچنین به والدین او بشناساند تا با به کار گیری آن راه پیشرفت و کمال گرایی را از همان کودکی در انسان نهادینه کند.
این نوازنده ویولن درادامه خاطرنشان کرد : به عقیده من کارل ارف درکنار آموزش موسیقی به کودکان اصولی را بنیان گذاشت که برپایه این اصول زمینه تربیت اجتماعی کودکان فراهم شد و حالا اگر بگوییم که چون ارف کودک را با موسیقی کلاسیک آشنا می کند و در نتیجه از آموزش موسیقی ایرانی به کودکان غافل شدیم حرف بیهوده ای است و از تفکر اصلی ارف دور است .
آموزش موسیقی به یک روش محدود نمی شود
محمدسریر آهنگساز معتقد است آنچه در آموزش موسیقی به کودک اهمیت دارد شکل گیری هویت فرهنگی است.
وی در ادامه افزود : به دلیل اینکه متد ارف به عنوان یک روش شناخته شده برای اولین بار در ایران مطرح و در آموزشگاهها تدریس شد آن را تنها راه آموزش تلقی کردند که برداشت اشتباهی است و باید روشی اتخاذ کنیم که دربرگیرنده بهترین های هر متد آموزشی باشد مثلا یک روش استفاده از حرکاتی مثل دست زدن و یا پا کوبیدن است که تحرک و شادی را به کودک می آموزد و یا استفاده از ملودی هایی که کودک را از نظر ذهنی و فرهنگی جلو ببرد و درعین حال هم یادگیری آن آسان باشد.
رییس هیئت مدیره خانه موسیقی در ادامه به ترکیب انواع روش ها با یکدیگر اشاره کرد و گفت : در آموزش موسیقی به کودک، مهم توجه به این مطلب است که کدام روش آموزشی مناسب با فرهنگ ،دانش عمومی و زیرساخت های تاریخی موثرتر و کاراتر است و این مسئله بحثی بود که طی جلسات متعدد در خانه موسیقی هم مطرح شد و بعد به این نتیجه رسیدیم که می توان از هر روش آنچه را که به فرهنگ موسیقایی ایران نزدیک تر است را دریافت و با ترکیبی جدید سرفصل های تدریس موسیقی به کودک را نوشت و در اختیار آموزشگاهها قرار داد.
متد آموزش ارف الفبای موسیقی است
متد آموزش ارف روشی آزمایش شده است که به عنوان الفبای موسیقی در همه جا مطرح است و هیچ ربطی به یادگیری موسیقی کلاسیک و یا ایرانی ندارد.
شاهین فرهت آهنگساز درخصوص کم و کیف آموزش متد ارف به کودکان گفت : سیستم آموزش موسیقی از طریق متد ارف هیچ ارتباطی به غربی ، شرقی ، شمالی و یا جنوبی بودن این هنر ندارد ، ارف روشی است که علاوه بر یادگیری هنر موسیقی موجب شکوفا شدن استعدادهای موجود در کودکان می شود.
وی در ادامه افزود : متد ارف به کودک این فرصت را می دهد تا ساز مورد علاقه اش را در آموزش های مختلفی که با انواع سازها می بینند انتخاب کند و همان ساز بخصوص را ادامه دهد بنابراین این متد نه ضرری به موسیقی ایران می رساند و نه موسیقی کلاسیک را زیر سئوال می برد؛ طرح این مسئله درست مثل این است که بگوییم کودک ژاپنی و یا هندی با یادگیری این متد از موسیقی بومی خود باز می ماند ؛ در نتیجه این تفکر از اساس اشتباه و دچار نوعی خام اندیشی است.
برای آموزش موسیقی ایرانی به کودک روش مناسبی وجود ندارد
به دلیل پیچیدگی هایی که در ماهیت موسیقی ردیف دستگاهی وجود دارد متد مناسبی برای آموزش این نوع موسیقی به کودک در دست نیست .
حسین دهلوی، موسیقیدان درخصوص چگونگی تدریس موسیقی به کودک گفت : کودک در ابتدا باید صدای موسیقی را به وسیله متدهایی مانند ارف ، سوزوکی و غیره یاد بگیرد و زمانی که به شناخت کافی رسید سراغ موسیقی ایرانی برود.
وی افزود : کارگاه آموزش ارف شروع خوبی برای آموزش موسیقی به کودکان است و کودک به مرور زمان برحسب آموخته و علاقه خود نوع موسیقی کلاسیک و یا ایرانی را انتخاب می کند بنابراین کم و کیف آموزش ارف در کشور ما مطابق با استاندارهای این متد نیست و اغلب مربیان و صاحبان مهد کودک ها با استفاده از نام این متد در جهت جذب مخاطب هستند و جز در موارد انگشت شماری هیچ یک از آنها با ارف آشنا نیستند.
موسیقی ایرانی را می توان براساس روش ارف آموزش داد
کیوان ساکت نوازنده معتقد است متد ارف یکی از راههای متداول آموزش موسیقی است و می توان براساس این متد موسیقی ایرانی را به هنرجو آموزش داد.
سرپرست گروه موسیقی وزیری درباره تاثیرات آموزش موسیقی به کودکان گفت : آموزش هنر موسیقی از سنین کودکی موجب رشد مغز کودک و تیزهوشی او در آموزش می شود و درعین حال زمینه انجام فعالیت های گروهی برای ورود او به زندگی اجتماعی را فراهم می کند بنابراین استفاده کردن یا نکردن از یک متد خاص برای آموزش بستگی به مربی کودک دارد و در کل ماجرا تاثیرگذار نیست.
وی در ادامه افزود : آنچه در یادگیری موسیقی به کودک اهمیت دارد و باید هدف نهایی از آموزش موسیقی به کودکان قرار گیرد ایجاد فرصتی برای نهادینه کردن این هنر در وجود او است تا در آینده میراث دار موسیقی غنی ردیف دستگاهی ایران باشد و بتواند در سایه این گنجینه به هنرمندی تاثیرگذار در موسیقی ایرانی تبدیل شود؛ اما نکته قابل توجه این است که دست گرفتن سازهای ایرانی برای کودکان دشوار است و مثلا نمی توان تار، کمانچه، سه تار و غیره را دست کودک داد و از او خواست که با این سازها بزند ؛ بنابراین از سازهای ارف که برای کودک طراحی شده در آموزش استفاده می کنند تا هم نواختن آنها آسان باشد و هم کودک بتوانند با این سازها ارتباط برقرار کند.
موسیقی کودک بسیار آسیب پذیر است
آذرهاشمی نوازنده سنتور به وجود تخصص در آموزش موسیقی به کودک اشاره کرد و گفت : موسیقی کودک حوزه ای تخصصی ، حساس و آسیب پذیر است و کسانی باید در خصوص آموزش این هنر به کودکان اظهارنظر کنند که صاحب تخصص باشند .
وی در پاسخ به این سئوال که آیا می توان از رپرتوار موسیقی ایران برای آموزش به کودک استفاده کرد گفت : موسیقی ایران منبعی غنی برای آموزش موسیقی به کودک است و رپرتوارهایی هم در این زمینه وجود دارد اما من از اینکه بخواهند گوش کودک را با فواصل موسیقی ایرانی و یا سنتی پرورش دهند مخالف هستم چراکه کودک در سنین بین 5 تا 7 سال باید صدای موسیقایی را بیاموزد.
این نوازنده سنتوردر پاسخ به این سؤال که آیا با این نظر موافق است که با آموزش موسیقی ارف ، موسیقی کلاسیک به کودک آموزش داده می شود گفت : بحث بر سر این موضوع که کودک با موسیقی ارف موسیقی کلاسیک را یاد می گیرد و از موسیقی ایرانی غافل می شود بیهوده است آنچه در آموزش موسیقی برای کودکان اهمیت دارد تقویت گوش کودک و آشنایی با ریتم است ولی متاسفانه شاهد هستیم که در تبلیغات بسیاری از مهدکودک ها و یا مدارس غیر انتفاعی بیان می شود که موسیقی ارف آموزش می دهند درحالی که آنچه درس می دهند غلط است و اصلا نمی دانند که چه درس می دهند.
نظر شما