سید عرب: کتاب "تفسیر منسوب به امام جعفر صادق(ع)" تأویل معانی قرآن است

به گزارش خبرنگار مهر، در این جلسه که بعد از ظهر سه شنبه برگزار شد اکبر ثبوت گفت: در طول تاریخ اولین کسی که تفسیر عرفانی کرد سهل ابن عبدالله شوشتری است که تفسیر او در مصر و لبنان چاپ شده است. سپس ابوبکر واسطی که از خدمای صوفیه خراسان است به این کار اقدام کرد که متأسفانه تفسیر او موجود نیست.

او افزود: در کتاب "حقایق التفسیر ابورحمان سلمی" مطالب زیادی مطرح کرده است که طی آن قال صادق و قال جعفرهای بسیاری را مطرح می‌کند. در اوایل قرن بیستم  در کتاب "مبانی و اصطلاحات تصوف اسلامی" درباره "حقایق التفسیر" مسائلی نادرست مطرح می‌شود.

اکبر ثبوت افزود: کسانی که روایت تفسیر امام صادق را نقل کردند غالباً از اهل سنت بودند. کمتر می‌بینیم که این روایات در متون شیعی تأثیر گذاشته و منعکس شده باشد.

نخستین بار سید ابن طاووس برخی از روایات تفسیری سلمی را نقل می‌کند. بعد از او الفت الله کاشانی و همچنین مرحوم مجلسی روایات سلمی را می‌آورد. جای تعجب است که سلفی مذهبی که کتاب سلمی را تفسیر و چاپ کرده ادعا کرده که این روایات که به امام صادق منسوب است شیعیان درست کرده‌اند و به نام تصحیح کتاب اقدامات مخربی انجام داده است.

وی با اشاره به اینکه روایات تفسیری ما خبر واحد است و خبر واحد در تفسیر فقط برای تأمل در معنا است نه فصل الخطاب اظهار داشت: اما در این مورد، اخبار مجعوله نیز وجود دارد که حتی معتبرترین کتابهای تفسیر خالی از این روایات نیستند.

حسن سید عرب نیز در این نشست با اشاره به اینکه سنت تفسیر در طول قرون اسلامی وجود داشته است گفت: تفسیر و تأویل قرآن از ابتدای رسالت پیامبر وجود داشت و نخستین منابع تفسیر که با آن سروکار داریم تأویل بوده و کمتر متنی را به نام تفسیر نام نهاده‌اند.

او گفت: اگر ما ملاکی را برای تمییز تفسیر و تأویل قائل شویم این کتاب تفسیر نیست کتابی تأویلی است. چرا که تفسیر نزدیک به علم است اما تأویل بیان وجوهات و معانی باطنی قرآن است.

صدوقی سها مؤلف این کتاب هم اظهار داشت: نام این کتاب تفسیر امام صادق بوده و من به آن کلمه منسوب را به چند دلیل اضافه کردم. اولاً منسوب به یکی از ائمه ماست. سپس اینکه دومین کتاب تفسیری پس از تفسیر منسوب به امام حسن عسگری به شمار می‌رود. آخر آنکه مانع استفاده مستشرقین علیه شیعیان شود.

وی افزود: زبان ائمه ذومراتب است و آنها دارای زبان واحدی نیستند و حتی در قرآن و احادیث یک زبان واحد به کار نرفته است.

کتاب "تفسیر منسوب به امام جعفر صادق(ع)" توسط دکتر منوچهر صدوقی سها تألیف و توسط انتشارات حکمت منتشر شده است.

جلسه امروز با حضور اکبر ثبوت ، حسن سیدعرب و منوچهر صدوقی سها در شهر کتاب برگزار شد.