طرح پیک کاغذی کودکان کار؛ نیازمند مدیریت اصولی

به گزارش خبرنگار مهر در کرمان، هر چند که در روزهای اخیر به دلایل مختلف در شهر کرمان کمتر شاهد وجود کودکان کار به خصوص در شغلهایی همچون دستفروشی در چهارراههای شهر کرمان هستیم، اما شنیدن اجرای طرح ساماندهی و توانمندی کودکان کار هر چند با هدف خیر خواهی ذهن جامعه را به یک نکته معطوف می کند و آن اینکه مگر مطابق ماده 79 قانون کار بکار گماری کودکان پایین 15 سال غیر قانونی نیست؟

بر اساس این قانون بکارگیری کودکان و نوجوانان پایین 15 سال اصولا غیر قانونی است و فقط می توان با استفاده از قانون استاد شاگردی و با هدف حرفه آموزی از این افراد استفاده کرد.

در قانون استاد شاگردی نیز که کمتر در بازار کار مورد توجه واقع شده است و فقط بخشی از جامعه برای پر کردن اوقات فراغت فرزندانشان در طول تابستان به آن توجه می کنند، کودکان و نوجوانان با توجه به علاقه و توانمندی های خود و تنها با هدف حرفه آموزی و آموختن حرفه ای برای کسب معیشت در آینده در کارگاههای مختلف به صورت یک نیروی آموزشی مشغول به کار می شوند.

در روزهای اخیر برای اولین بار در کشور شاهد عقد تفاهمنامه ای بین سازمان بهزیستی استان کرمان، شهرداری کرمان و خانه مطبوعات کرمان در خصوص ساماندهی کودکان کار بودیم که مطابق با ماده قانونی مذکور و با تاکید مدیر کل سازمان کار و تامین اجتماعی استان کرمان بر خلاف ماده 79 قانون کار درخصوص بکار گیری کودکان پایین 15 سال در هر کار و رشته ای است.

در این تفاهمنامه این کودکان در قالب یک برنامه خاص بکار گیری می شوند، این طرح در دو قسمت اجرا می شود در قسمت اول این طرح که با همکاری خانه مطبوعات کرمان و بهزیستی اجرا می شود کودکان در چهارراهها و معابر شهری به فروش روزنامه های سراسری و محلی می پردازند و طبق برنامه دیگر این طرح، کودکان با پوشیدن لباسهای متحد الشکل به صورت پیک کاغذی بین ادارات شهر نامه های اداری را جابجا می کنند.

در طرح دوم این تفاهمنامه بهزیستی استان کرمان با همکاری شهرداری با ایجاد کیوسکهای بازیافت در نقاط مختلف شهر به جمع آوری مواد مختلف بازیافتی به خصوص کاغذ های باطله می پردازند.

هر چند که اجرای این طرح می تواند وضعیت برخی از این کودکان را برای کار کردن و دور ماندن از آسیبهای اجتماعی سامان دهد، اما باید دید انجام این طرح با قانون کار نیز مطابق است.

طبق قانون کار هر گونه بکارگیری کودکان ممنوع است اما در این طرح کودکان در یک تفاهمنامه رسمی به انجام کارهایی مشغول می شوند که در این طرح در نظر گرفته شده است.

در طرح ساماندهی کار کودکان این سئوال مطرح می شود که آیا این تفاهمنامه با پیمان نامه جهانی حقوق کودک که ایران آن را در سال 73 پذیرفته است، منافات ندارد؟ در این پیمان نامه جهانی حقوق آموزشی، تغدیه ای، بهداشتی و ایجاد محیطی شاد برای بازی کودکان مورد تاکید قرار گرفته است.

هر چند که تا کنون تعریفی خاص از کودکان خیابانی و کودکان کار در کشور ارائه نشده است اما باید برای هرگونه طرح برای ساماندهی کودکان کار به حقوق آنها به عنوان یک کودک احترام قائل شویم.

مدیر کل سازمان کار و امور اجتماعی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص این طرح می گوید: به طور کلی بکار گماری افراد پایین 15 سال در هرکاری ممنوع است.

سید جواد منصوری تاکید کرد: استفاده از این نیرو ها فقط می تواند در قالب طرح استاد شاگردی انجام شود که این مسئله نیز در استان کرمان کم رنگ است که باید در این زمینه بیشتر کار کرد.

وی گفت: افرادی که در این طرح نیز مشغول به کار می شوند فقط با هدف آموزش و حرفه آموزی در مشاغلی است که زیان آور نیست.

منصوری تصریح کرد: افراد بین 15 تا 18 سال می توانند در قالب طرح استاد و شاگردی مشغول بکار شوند که آن هم باید تحت نظارت ویژه و شرایط خاص برای حرفه آموزی انجام شود.

منصوری افزود: متخلفان از ماده 79 قانون کار در خصوص ممنوعیت بکار گیری کودکان برحسب نوع تخلف و تعداد بکار گیری کودکان در کارهای مختلف جریمه و مورد پیگیری قانونی قرار خواهند شد.

منصوری خاطر نشان کرد: بسیاری از کودکان کار در کرمان که در واقع به دست فروشی در خیابان ها می پردازند، افغانی هستند که کار این افراد کلا غیر مجاز است.

وی با بیان اینکه هیچ مورد بکارگیری کودکان تحت عنوان رسمی کودکان کار در کرمان گزارش نشده است، گفت: در برخی موارد کودکان به فروش گل، پاک کردن شیشه خودرو ها و توزیع برگه های تبلیغاتی روی می آورند که این مسئله نیز در معابر پر رفت و آمد بعضا مشاهده می شود.

وی گفت: بکار گیری کودکان درکارهای مختلف اصولا غیر قانونی است و باید با بررسی بیشتر این طرح موارد قانونی را به دقت در آن اجرا کرد.

استان کرمان به دلیل قرار گرفتن در وضعیت جغرافیایی خاص و وجود فرصتهای شغلی متعدد همیشه مورد توجه مهاجرین داخلی و خارجی بوده است که به دلایل متفاوت محل زندگی خود را ترک کرده اند.

این اقشار به دلیل شرایط بد اقتصادی از کودکان خود به عنوان نیروی کار و برای کسب درآمد استفاده می کنند و به دلیل مسائلی مانند خشکسالی، فوت سرپرست خانواده، اعتیاد والدین به کار کودکان روی می آورند.

در این میان وجود اتباع خارجی بخصوص پاکستانیها و کولی هایی که به صورت دسته جمعی در برخی از مواقع سال به استانهای مختلف کشور می روند را نیز باید اضافه کنیم.

ساماندهی هر کدام از این گروهها به راه حل های اساسی و ریشه ای احتیاج دارد که می توان به حمایت خانواده این افراد توسط نهادهای حمایتی اشاره کرد و در صورت صلاحیت نداشتن والدین کودکان را به مراکز شبه خانواده بهزیستی سپرد.

نظارت دائم کارشناسان بهزیستی بر خانواده هایی که کودکان خود را به کار می گمارند نیز در صورت حمایت مالی از این خانواده ها توسط سازمانهای حمایتی امری الزامی است.

در مورد اتباع خارجی و افرادی که عادت به تکدی گری و حتی سوء استفاده از نوزادان خود برای ایجاد حس ترحم در شهروندان دارند باید اقدامات جدی صورت پذیرد.

متکدیان خارجی در گروههای مشخص شامل زنان، کودکان، مردان و سالمندانی وارد شهرهای مختلف می شوند و عموما به تکدی گری عادت کرده اند و کودکان خود را نیز به تکدی گری از سطح شهرهای مختلف عادت داده اند.