پای صحبت 4 دانشجوی معلول/ تلاش معلولان در فضای بی‌توجهی مسئولان!

به گزارش خبرنگار مهر، هر ساله در میان خیل عظیم داوطلبان کنکورهای سراسری تعدادی دانش آموز نابینا، کم بینا، ناشنوا، کم شنوا و معلول جسمی نیز پا به پای سایر داوطلبان در ماراتن کنکور شرکت می کنند تا به آرزوی خود برای ورود به دانشگاه تحقق یابند. آرزویی که تحقق آن برای معلولینی که سالهاست با مشکلات جسمانی دست و پنجه نرم کرده اند شیرینی و حلاوت ویژه ای دارد.

نکته مهم و قابل تامل که گروه دانشگاهی خبرگزاری مهر در پرونده ای ویژه مورد بررسی قرار می دهد نگاه مسئولان آموزش عالی به این قشر دانشگاهی و فرهیخته است. معلولان کشورمان با تلاش وافر خود پا به پای سایر داوطلبان کنکور در رقابتی سخت شرکت می کنند و موفق به ورود به دانشگاه می شوند اما در محیط دانشگاه هیچ فضا و بستر مساعدی برای خود نمی بینند. جز تسهیلاتی اندک در زمان برگزاری کنکور برای داوطلبان معلول، متاسفانه دانشگاههای ما فاقد امکانات لازم برای این قشر دانشگاهی هستند. برای بازگو کردن مشکلات این قشر خبرنگار مهر به کوی دانشگاه رفته و با 3 نابینا و یک معلول حرکتی به گفتگو نشسته است. گفتگویی که نشان می دهد آموزش عالی نسبت به این قشر بی تفاوت است. این در حالی است که کنوانسیون جهانی حقوق معلولا‌ن تاکید می‌کند که دولت‌های عضو باید موانع زندگی عادی معلولا‌ن را شناسایی و حذف کنند.

رقابت بینا با نابینا مانند رقابت ترقه با بمب!

وقتی برای انعکاس صدای دانشجویان نابینا به کوی دانشجویان دانشگاه تهران می روی مهم ترین بخشی که برای انعکاس می یابی یک پیام ساده اما عالمانه این دانشجویان است که در نهایت مناعت طبع مطرح می شود بدون آنکه بخواهند با تکیه بر نابینایی خود از نظر در اختیار گرفتن امکانات رفاهی دوپینگ کنند! حسین دانشجوی نابینای ساکن کوی دانشگاه تهران می گوید : "رقابت یک نابینا و یک بینا در زمینه مطالعه آزاد مانند رقابت ترقه با بمب است!"

هیچ نظام تسهیل کننده دسترسی نابینایان به کتاب گویا وجود ندارد

حسین عبدالملکی دانشجوی نابینای کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه تهران که در تهیه مقالات بین المللی در زمینه نابینایان و جامعه شناسی توفیقاتی کسب کرده است، گفت: شکاف بسیار عمیقی بین مطالعه آزاد یک بینا و نابینا وجود دارد. مناسب سازی این رقابت نیازمند ساماندهی تولید کتاب گویا است اما هیچ نظامی در کشورمان که تسهیل کننده دسترسی نابینایان به کتاب گویا باشد وجود ندارد.

کمبود کتاب برای نابینایان در دانشگاهها

بالاترین میزان کتاب گویا که در اختیار نابینایان قرار دارد حدود 2 هزار و 800 عنوان کتاب است. به همین دلیل شکاف بسیار عمیقی بین مطالعه آزاد یک بینا و نابینا وجود دارد

وی درباره میزان کتابهایی که به صورت "کتاب گویا" در دسترس نابینایان قرار دارد، گفت: بالاترین میزان کتاب گویا که در اختیار نابینایان قرار دارد حدود 2 هزار و 800 عنوان کتاب است این در حالیست که فقط کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران 60 هزار عنوان کتاب دارد. دانشجویی که به کتاب درسی قناعت کند دانشجو نیست و کسی که مطالعه آزاد نداشته اما معدلش 20 هم باشد فایده ای ندارد.

یک دانشجوی نابینا بدون مطالعه آزاد و بدون اینکه بخواهد فعالیت تحقیقی انجام دهد باید در جمع طی یک نیمسال تحصیلی فقط برای تهیه فرآورده های صوتی منابع درسی اش حداقل 250 هزار تومان هزینه کند

عبدالملکی درباره هزینه ای که یک دانشجوی نابینا در طول یک نیمسال تحصیلی برای دسترسی به کتابهای گویایی که مورد نیاز جهت گذراندن واحدهای درسی می پردازد، اظهار داشت: اگر دانشجو 20 واحد یعنی 10 درس 2 واحدی داشته باشد و هر کدام از درسها بر روی 10 نوار پیاده شده باشد، برابر 2 هزار و 500 تومان برای هر نوار باید هزینه کنیم. در واقع طی یک نیمسال حداقل باید 250 هزار تومان هزینه کنیم. البته این بدون هزینه هایی است که مطالعه آزاد و تحقیق در بر دارد.

این دانشجوی جامعه شناسی دانشگاه تهران درباره مقاله ای که نوشته است، تصریح کرد: مقاله ام که درباره "نابینا و فضای مجازی" است را برای سه روزنامه فرستاده ام اما چاپ نکرده اند! اعتقاد دارم نابینا در فضای مجازی می تواند هویت خود را پیدا کند. معتقدم فضای مجازی، اینترنت و کامپیوتر چشم نابینا است و 50 درصد بینایی او با فضای مجازی به دست می آید بنابراین باید تدبیری برای آشتی نابینا با فضای مجازی اندیشید که مسئولان نقش تعیین کننده ای در این راه دارند.

ادیسون در سال 1870 میلادی درباره فواید گرامافون جهت تولید کتاب صوتی برای نابینایان صحبت کرده است اما پارسال یکی از مدیران دانشجویی دانشگاه که عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز است نمی دانست کتاب صوتی چیست!

وی که سخن را با جمله "بگذارید کلی حرف بزنم، من هر کجا می خواهم حرف بزنم نمی گذارند حرف بزنم" آغاز کرد در ادامه با اشاره به بی اطلاعی مسئولان دانشگاهها نسبت به تجهیزات و تکنولوژیهایی که می توانند به توانمندسازی نابینایان کمک کنند به مهر گفت: ادیسون در سال 1870 میلادی وقتی درباره کاربردهای گرامافون صحبت می کند می گوید که با گرامافون می توان کتابها را برای نابینایان صوتی کرد تا آنها نیز بتوانند مانند افراد بینا از منابع علمی استفاده کنند. حیرت انگیز است که سال پیش یکی از مدیران دانشجویی دانشگاه که استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز است نمی دانست کتاب صوتی چیست!

حسین عبدالملکی در پایان صحبتهایش گفت: مشکل نابینایان اقتصادی نیست، مشکل نابینا مشکل فرهنگی است که از جامعه تزریق می شود.

"ع - الف" دانش آموخته مقطع کارشناسی دانشگاه تهران که برای تجدید دیدار با دوستانش در کوی دانشگاه تهران حاضر بود نیز در گفتگو با مهر در بیان نظرات و انتقادات فردی نابینا که دوران دانشجویی را سپری کرده است، گفت: تولید فرآورده های صوتی آموزشی برای نابینایان در بحران است و وزیر رفاه  نیز در جریان است اما نتوانست کاری انجام دهد. البته در کل وزارت رفاه بیش از وزارت علوم متوجه دانشجویان نابیناست.

تولید فرآورده های صوتی آموزشی برای نابینایان در بحران است و موسسات فعال در این عرصه راه خودشان را می روند یعنی نظام و سازمانی برای تولید فرآورده های صوتی برای نابینایان وجود ندارد

وی از موسسه ای وابسته به بهزیستی، موسسه خصوصی و غیرانتفاعی "خ" و یک مرکز در دانشگاه پیام نور به عنوان مراکزی نام برد که فرآورده های صوتی آموزشی برای نابینایان تهیه می کنند و گفت: مشکل این است که هر کسی راه خودش را می رود در حالی که باید به تولید فرآورده های صوتی برای نابینایان سازمان داده شود. شرکت خصوصی "خ" می گوید برای تهیه 5 عنوان کتاب باید 200 هزار تومان به این موسسه خصوصی پرداخت کنیم. من دانشجوی نابینا چگونه می توانم این پول را فراهم کنم و اساسا آیا بینایان این پول را برای کتاب می دهد که بنده نابینا باید بدهم؟

این دانش آموخته دانشگاه تهران از مسئولان خواست در زمینه تولید فرآورده های صوتی آموزشی و سایر فرآورده های دیجیتال برای دانشجویان نابینا فکری کنند.

وی ادامه داد: از دولت هم خواهش می کنم در خصوص فراهم آوری تبدیل گر فونوتیک نوشتاری به صدا اقدام کند. همچنین پروژه های تحقیقاتی سفارش دهند و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رشته های مرتبط را تشویق کنند تا پایان نامه هایی درباره توسعه گویاسازی برای نابینایان تولید شود.

شایسته نیست معدل کارشناسی یک نابینا را در آزمون کارشناسی ارشد تاثیر دهند. یک نابینا بخاطر نواقصی که دارد ناکارآمدی هایی نیز دارد. یک نابینا که مجبور است با ضبط درس بخواند، نمی تواند در کلاس یادداشت برداری کند و ... آیا با دیگری برابر است؟

وی با گلایه از تاثیر معدل دانشجویان نابینا در جریان پذیرش در کنکور کارشناسی ارشد گفت: آیا شایسته است معدل کارشناسی یک نابینا را در آزمون کارشناسی ارشد تاثیر دهند؟ به نظر می رسد اینکه نابینایان را جدا کنند و امکانات ویژه بدهند اصلا بر خلاف عدالت اجتماعی نیست. البته که یکسان سازی و جدا نکردن دانشجویان نابینا از دیگران امری مطلوب است اما بی تردید یک نابینا بخاطر نواقصی که دارد ناکارآمدی هایی نیز دارد بنابراین معلولیت یک کاستی است. اگر منشا عدالت اجتماعی را توجه به اکتسابات می دانیم نه انتسابات لذا نباید فراموش کنیم که ما معلولیت را کسب نکرده ایم بلکه طبیعت به ما داده است! حال که من نابینا شدم و یک سری کاستیها دارم و مجبورم با ضبط درس بخوانم و نمی توانم در کلاس یادداشت برداری کنم و مجبورم صدای استاد را ضبط کنم آن هم با بدترین کیفیت (آن هم اگر اجازه دهد) آیا با دیگری برابرم؟

دانیال امیری دانشجوی نابینای رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران که چندی است نماینده دانشجویان نابینا در کوی دانشگاه تهران نیز است در گفتگو با مهر در بیان یکی از مهم ترین چالشهای دانشجویان و تحصیلکرده های نابینا گفت: مشکل اساسی دانشجویان نابینا در ایران این است که یک کتابخانه خصوصی برای دانشجویان نابینا نداریم.

فضای مطالعه نداریم

مشکل اساسی دانشجویان نابینا در ایران این است که یک کتابخانه خصوصی برای دانشجویان نابینا ندارند

وی به مشکلات دانشجویان نابینا برای مطالعه و زندگی در خوابگاهها اشاره کرد و گفت: بیشتر دانشجویان نابینا با دانشجویان بینا هستند و نابینایان نمی تواند با افراد بینا در یک مکان مشترک درس بخواند. همچنین در کتابخانه نیز نمی توانند درس بخوانند زیرا درس خواندن یک نابینا با سر و صدا همراه است چون با صوت و کتاب صوتی و نوار و ... سر و کار دارد. بنابراین دانشجویان نابینا به جایی نیاز دارند تا بتوان مطالعه صوتی انجام دهند اما در کوی دانشگاه چنین مکانی وجود ندارد.

مشکل تردد دانشجویان نابینا در دانشگاهها

نماینده دانشجویان نابینای کوی دانشگاه تهران یکی از مشکلات اصلی این دانشجویان را مشکلات تردد دانست و گفت: در سال 84 یعنی سال ورود به دانشگاه اعلام کردند که مسیرهای تردد دانشجویان مناسب سازی شده است اما در همان سال یکی از دانشجویان نابینا داخل گودالی در مسیر تردد افتاد. به جای اینکه مانعی در بیرون گودال کار گذاشته شود تا عصای نابینا با آن برخورد کند، مانع را در داخل گودال کار گذاشته بودند.

هیچ امکانی برای فعالیتهای آموزشی و پژوهشی دانشجویان معلول وجود ندارد

دانیال امیری از مسئولان خواست درباره حل مسائل دانشجویان نابینا در زمینه انفورماتیک تدبیر کنند و با بیان اینکه حدود 20 دانشجوی نابینا در کوی دانشگاه تهران ساکن هستند، گفت: قرار بود در کوی دانشگاه 3 دستگاه کامپیوتر مخصوص دانشجویان نابینا در جای خاصی در نظر گرفته شود اما این اتفاق محقق نشده است. در سال 83 یک رایانه در کوی دانشگاه برای دانشجویان نابینا وجود داشته اما از سال 84 دیگر هیچ امکانی برای دانشجویان نابینا در کوی دانشگاه از جهت آموزشی و پژوهشی وجود ندارد.

جایگاه روانی معلولان در دانشگاهها در نظر گرفته نمی شود

علاوه بر این دانشجویان نابینا با دانشجوی معلولی نیز به گفتگو نشستم. دانشجوی معلولی که از بی عدالتی های موجود گله مند بود. این دانشجو مهمترین مشکل دانشجویان معلول را عدم امکانات آموزشی دانست و گفت: باور کنید در هیچ یک از دانشگاههای ما حتی کوچکترین امکانات برای دانشجویان معلول وجود ندارد. دانشجویان معلول مجبورند پله ها را بالا بروند تا به اتاق خوابگاه خود یا کلاس درس برسند. اصلا جایگاه روانی معلولان نیز در دانشگاهها در نظر گرفته نمی شود. ضمن اینکه امیدی برای اشتغال ما پس از فراغت از تحصیل وجود ندارد.