درباره این مشکلات با مهندس حسین بیژنی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه به گفتگو نشسته ایم که بخشهایی از آن را می خوانید:
* خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: چرا به رغم طرح مشکلات ناوگان حمل و نقل عمومی از سوی مدیران شهرداری اما همچنان مشکلات جایگاههای CNG به قوت خود باقی است؟
- بیژنی: متاسفانه مشکلات جایگاههای گاز ساختاری است و ریشه آنها در اساس کار است. از 10 جایگاهی در اختیار اتوبوسرانی تنها دو جایگاه به طور کامل فعال است و 5 جایگاه نیمه فعال و سه جایگاه نیز به طور کلی غیر فعال است. برای طرح CNG و بسترهای مناسب آن از ابتدا تعریف جامع و استراتژیکی نشده است. آنالیز واقعی و عمل کردی از گاز مصرفی در کشور به عمل نیامده تا بر اساس آن کمپرسورها و دیسپنسرها و رطوبت گیرهای مناسب خریداری شود به طوری که مشاهده می شود نه تنها بدیهی ترین پارامترها از قبیل میزان رطوبت (آب و روغن) و سایر آلودگیها در طراحی تجهیزات مذکور لحاظ نشده حتی به گفته یکی از مسئولین شرکت خارجی سازنده ایستگاهها سفارش طراحی برای شارژ گاز خودروهای سواری انجام گرفته در حالی که شرکت گازخودرو ایران این جایگاهها را برای شارژ اتوبوسهای گازسوز اتوبوسرانی تهران که روزانه حداقل 16 ساعت می بایست در خطوط ناوگان اتوبوسرانی مورد بهره برداری قرار گیرند، احداث نموده است.
* عدم شارژ گاز اتوبوسها چه مشکلاتی برای اتوبوسرانی و شهروندان به دنبال دارد؟
 اگر به طور میانگین هر دستگاه اتوبوس روزانه حدود 700 نفر را جابجا نماید عدم شارژ گاز تعداد حدود 700 دستگاه اتوبوس منجر به سرگردانی 500 هزار نفر از شهروندان در خیابانها می شود  |
| بیژنی |
از سوی دیگر رانندگان بخش خصوصی با مشکل جدی روبرو هستند زیرا که این قشر متحمل هزینه هایی از قبیل اقساط لیزینگ، تعمیر و نگهداری اتوبوسها و... است که توقف و عدم کارایی اتوبوسها به علت نداشتن شارژ گاز چندین بار آنان را به عکس العمل و اعتراض وادار نمود که تمهیدات خاص مدیریتی مانع از به وجود آمدن بحران در این زمینه شد.
* خرابی ایستگاههای CNG تا چه اندازه باعث بروز مشکل در خدمات رسانی اتوبوسرانی می شود؟
- یکی دیگر از موارد مهم در امر احداث جایگاههای CNG عدم پیش بینی مناسب در روند نگهداری و تعمیرات آنهاست، به طوری که نه تنها نمی توان تجهیزات مربوطه را در کشور ساخت بلکه در راه اندازی، نگهداری و تعمیرات این تجهیزات نیز هنوز کارشناس متخصص تربیت نشده است و برای انجام چنین اموری معمولا مدت زیادی برای حضور متخصصین خارجی صرف شده و در حال حاضر انجام این امور بدون حضور متخصص خارجی در کشور امکان پذیر نیست. لذا در حال حاضر همواره بیش از 40 درصد ظرفیت جایگاههای گاز دچار خرابی بوده و از سرویس خارج شده است و این امر نشانگر عدم تعادل بین روند خرابی ها و پروسه تعمیرات و نگهداری است.
| از تعداد 10 جایگاه در اختیار شرکت واحد اتوبوسرانی تهران تنها دو جایگاه به طور کامل فعال است |
| بیژنی |
*اتوبوسهای CNG چه سهمی در ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت دارند؟
-
در حال حاضر سه هزار و 372 دستگاه اتوبوس گازسوز CNG در ناوگان حمل و نقل عمومی تهران به شهروندان سرویس می دهد که بالغ بر حدود 40 درصد کل ناوگان اتوبوسرانی را شامل می شود اما فقط تعداد 10 جایگاه سوختگیری در اختیار داریم که از این تعداد یک جایگاه در منطقه 3 شرکت واقع در میدان بسیج متعلق به شرکت واحد است که قبلاً توسط اتوبوسرانی ساخته شده و عملکرد نسبتاً خوبی دارد و مابقی جایگاهها با در اختیار گذاردن زمین از طرف اتوبوسرانی توسط وزارت نفت احداث شده اند و تحت مدیریت آن وزارتخانه به شرکت واحد سرویس می دهند.
* در شرایط موجود چند نوع جایگاه شارژ گاز داریم؟
-ما سه نوع جایگاه شارژ گاز با سه برند مختلف در اتوبوسرانی داریم که گاز ورودی همه آنها یکی است اما پروسه عملکرد آنها با هم متفاوت است. یکدستگاه تجهیزات ساخت شرکت "جردایر" کانادایی متعلق به اتوبوسرانی است و با مطالعات نسبتا دقیقتر انتخاب شده که به علت در نظر گرفتن شرایط گاز موجود در هنگام سفارش با عنایت به دارا بودن کیفیت برتر در طراحی و ظرفیت گازرسانی خوب، از دو نوع دیگر (LMF اتریشی و SAFEE ایتالیایی) بهتر است. اما در مجموع به علت مشکلات فوق و عدم وجود دیدگاه سیستمی نگهداری و تعمیرات جامع، بکارگیری افراد غیر متخصص به عنوان اپراتور جایگاهها توسط پیمانکاران مربوطه به رغم تلاش مسئولین شرکت گازخودرو، ایران روزانه بیش از 20 درصد اتوبوسهای گازسوز به علت عدم توان سوختگیری متوقف و از چرخه بهره برداری خطوط باز می مانند.
* چه پیشنهادی برای کاستن از مشکلات جایگاههای CNG دارید که فکر می کنید با بکاربستن آنها می توان به ارتقاء خدمات رسانی به شهروندان کمک کرد؟
-خوشبختانه امسال با تدبیر حکیمانه مقام معظم رهبری سال اصلاح الگوی مصرف نامگذاری شده است و مشکلات جایگاهها نیز دقیقاً با این تدبیرمرتبط است. زیرا که به تناسب استقبال مردم از سیستم حمل و نقل عمومی به جای بهره گیری از خودروهای سواری پرمصرف وظیفه ما نیز برای آماده سازی بیشتر اتوبوسها دو چندان می شود.
بنابراین پیشنهاد می کنیم در ابتدا کمیته فنی صنعت CNG متشکل از نمایندگان دستگاههای اجرایی و سازمانهای مرتبط (تولید کننده و مصرف کننده) توسط ستاد مدیریت سوخت کشور تشکیل شود و با کار کارشناسی و شناسایی دقیق مشکلات جایگاههای گاز نسبت به انتخاب الگوی مناسب اتوبوس گازسوز و تجهیزات فنی جایگاهها اقدام نماید.
از سوی دیگر، نظام جامع نگهداری و تعمیرات جایگاههای CNG طراحی و تدوین شود. ضمن اینکه نیاز سنجی آموزشی به عمل آمده و دوره های آموزش برای تربیت افراد متخصص طراحی و اجرا شود. همچنین جایگاههای شارژ گاز به سیستمهای استاندارد ایمنی تجهیز شوند. اگر خاطرتان باشد به علت عدم رعایت استانداردهای ایمنی در تاریخ 29/10/87 جایگاه سوختگیری غزال واقع در منطقه 9 دچار انفجار شد که با اقدام به موقع پرسنل آتش نشانی و خدمات شرکت واحد تلفات جانی به همراه نداشت ولی جایگاه مذکور از آن تاریخ تا کنون از چرخه سرویس دهی خارج شده است. در نهایت به عنوان پیشنهاد آخر بومی سازی قطعات و تجهیزات جایگاهها در داخل کشور به صورت اصولی، کیفی و استاندارد صورت گیرد.
-----------------------
گفتگو: حبیب احسنی پوراصل
نظر شما