جواد رحیقی در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلام این مطلب گفت: تلاش برای عضویت در شورای سزامی از دولت نهم آغاز شد که موفق شدیم به طور موقت عضو شورای سزامی شویم و به عنوان یکی از اعضای تصمیم گیر، فعالیت خود را آغاز کنیم و در نهایت به عضویت دائمی شورای سزامی در آییم.
وی ادامه داد: کسب این موقعیت در سزامی به دلیل جایگاه بالای علمی ایران در منطقه قابل توجه بود. به منظور عضویت دائم در شورا لایحه ای به مجلس ارسال شد که پس از گذشت مدتی مجلس عضویت دائم ایران را در شورای سزامی تصویب کرد.
انتقاد از وزارت علوم به دلیل بی توجهی به شورای سزامی
رحیقی اظهار داشت: در حال حاضر ادامه فعالیتهای ایران در این طرح متوقف شده و عملکرد وزارت علوم نشان می دهد که مسئولان علاقه ای به بحث شتابگرها و سزامی ندارند.
رئیس آزمایشگاه فیزیک شتابگرهای پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به اهمیت شتابگرها تاکید کرد: شتابگرها به موتور اکتشاف (engine of discovery) معروف هستند چرا که نه فقط در فیزیک ذرات بلکه در تمام علوم کاربرد دارند و بسیاری از از اکتشافات در چندین دهه اخیر مرهون استفاده از انواع مختلف شتابگرها است.
به گفته وی سینکروترون که یک شتابگر است، ابزاری در دست نانو تکنولوژیستها، پزشکان، بیولوژیستها، باستان شناسان، متالورژیستها، فیزیکدانها و رشته های علمی دیگر است و بیشتر اکتشافاتی که در حوزه نانوتکنولوژی صورت می گیرد مدیون استفاده از سینکروترون است.
وزارت علوم به درخواست محققان سزامی برای تخصیص بودجه ساخت شتابگر پاسخ نداده اند
رحیقی ادامه داد: با توجه به این اهمیت، گروههای بی شماری از دانشمندان ایرانی از چهار سال قبل تلاش کردند تا مسئولان وزارت علوم را متقاعد کنند بودجه ای در زمینه ساخت و طراحی شتابگرها اختصاص دهند ولی هیچگاه پاسخ روشنی دریافت نکردیم.
در ساخت شتابگرها عقب نیفتاده ایم؛ عقب مانده ایم
وی با تاکید بر اینکه ما در زمینه ساخت و دستیابی به دانش فنی ساخت شتابگرها عقب نیفتاده ایم بلکه عقب مانده ایم به مهر گفت: در حال حاضر آزمایشگاه سزامی در اردن در حال احداث است که این کشور از اجرای این پرژه، بهره های فراوان از جمله تربیت نیروی انسانی برده است.
به گفته مشاور ایران در شورای سزامی با دستیابی ایران به دانش فنی شتابگرها، کشور به دانش فنی در سایر زمینه های مختلف تکنولوژی چون ساخت مغناطیس های عظیم، فناوری خلا، سیستمهای تولید فرکانس رادیویی، اپتیک باریکه وابزار دقیق دست خواهد یافت.
نادیده گرفتن ساخت تجهیزات علمی در نقشه علمی
مشاور ایران در سزامی در خصوص توجه به ساخت شتابگرها و احداث آزمایشگاه ملی در این زمینه در نقشه علمی خاطرنشان کرد: این اقدام در نقشه علمی کشور نادیده گرفته شده است ولی در تدوین سند چشم انداز 20 ساله کشور پیشنهاد توجه بیشتر به این مقوله داده شد و حتی بندهایی را برای این سند تدوین کرده ایم.
وی با اشاره به انواع شتابگرها گفت: هر کدام از این شتابگرها دارای کاربردهای وسیعی هستند ضمن آنکه هر کدام از انواع این شتابگرها در نوع خود به کشفیات و توسعه تکنولوژیهای مختلف کمک خواهد کرد.
رحیقی ادامه داد: در حال حاضر چندین شتابگر در کشور موجود است که برخی از آنها متعلق به سازمان انرژی اتمی ایران است و یا در امور پزشکی برای درمان بیماریها و انجام کارهای تحقیقاتی استفاده می شود. این شتابگرها از خارج خریداری شده اند.
مشاور ایران در طرح بین المللی سزامی متولی آزمایشگاه ملی شتابگرها را وزارت علوم دانست و افزود: از زمانی که به عضویت موقت شورای سزامی درآمدیم باید برنامه هایی در جهت احداث آزمایشگاه ملی و ساخت شتابگرها تدوین می شد. این همان اقدامی است که تاکنون اثری از آن نیست.
وی تاکید کرد: عدم برنامه باعث شده است که ما ندانیم در چند سال آینده در کجا قرار داریم.
اگر جایگاه ما در سزامی تثبیت می شد ...
رئیس آزمایشگاه فیزیک شتابگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرزی اتمی ایران با بیان اینکه سزامی یک وسیله است تا هدف به مهر گفت: از طریق عضویت در این پروژه علی رغم تمام تحریمهایی که وجود دارد می توانستیم افرادی را برای آموزش اعزام کنیم و افرادی را نیز برای تبادل اطلاعات به کشور دعوت کنیم. همچنین می توانستیم به عنوان عضوی از اعضای سزامی وارد آزمایشگاههای مشابه در دنیا شویم.
وی ادامه داد: در صورتی که در این زمینه جدی تر بودیم، می توانستیم تکنولوژی ساخت این سیستم ها را از پایین شروع کنیم و قطعات مغناطیسی و الکترونیکی مورد نیاز شتابگرها را بسازیم و بعد از چند سال این قطعات را در کنار هم بگذاریم و یک شتابگر ملی بسازیم.
رئیس آزمایشگاه فیزیک شتابگر سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: اینکه فکر کنیم که با عضویت در سزامی کار ما پایان یافته اشتباه است چرا که با این تفکر، سهم ما از این عضویت تنها به پرداخت چند صد هزار دلاری حق عضویت خلاصه می شود.
احداث آزمایشگاه شتابگر نیاز به برنامه چند ساله دارد
رحیقی با تاکید بر اینکه احداث آزمایشگاه شتابگر نیاز به برنامه چند ساله و صرف هزینه ای بالغ بر 500 میلیون دلار دارد به مهر گفت: برخی از آزمایشگاههای جانبی سزامی قرار است در کشورهای منطقه احداث شود و هر کشوری سعی می کند که در این زمینه پیشی بگیرد و امکانات این پروژه را به کشور خود منتقل کند و از امکاناتی که به آزمایشگاه سزامی اهدا می شود بهره مند شود.
رئیس آزمایشگاه فیزیک شتابگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی رشد فناوریهای نوین را از دستاوردهای دیگر راه اندازی آزمایشگاه ملی برای ساخت شتابگر ذکر و خاطرنشان کرد: ساخت شتابگرها منجر به رشد فناوریهایی چون ساخت قطعات حساس مکانیکی، اپتیکی، الکترونیکی، خلا و ساخت انواع تجهیزات مربوط به خلا، علوم زیستی می شود و موجب تحول علمی کشور می شود. ضمن آنکه تعداد زیادی از دانشمندان و محققان نیز درگیر این پروژه خواهند شد و باعث ارتقای علمی دانشجویان و پژوهشگران می شود.
وی همچنین به تاثیر شتابگرها در توسعه نانوتکنولوژی اشاره کرد و با بیان اینکه شتابگر سینکروترون وسیله ای است که با تولید نور می توان ساختارهای نانویی را مشاهده کرد، ادامه داد: وقتی ساختارهای نانویی تولید می شود برای بررسی باید قابل مشاهده باشد و وسیله دیدن آن نور سینکروترون است که با استفاده از شتابگرها این امر ممکن می شود.
رحیقی تاکید کرد: ما در چند سال اخیر بسیار کند عمل کردیم در حالی که می توانستیم در این زمینه در منطقه پیشرفتهای زیادی داشته باشیم زیرا ما تمام ابزار و دانش لازم را داشتیم و صنایع ما به اندازه کافی پیشرفته هستند. همچنین نیروی انسانی بسیار لایق و ورزیده ای داریم و با کمی علاقه و مدیریت می توانستیم توسعه غیر قابل باوری دست پیدا کنیم.
نظر شما