نشست نقد و بررسی کتاب "فلسفه ذهن، یک راهنمای مقدماتی" تألیف ایان ریونز کرافت با حضور دکتر حسین شیخ‌رضایی، مترجم کتاب، دکتر شاپور اعتماد، دکتر امیراحسان کرباسی‌زاده و دکتر مهدی نسرین از سوی شهر کتاب عصر سه‌شنبه 25 فروردین‌ماه در محل فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر شیخ رضایی با اشاره به مشکلاتی که ترجمه کتاب در این حوزه دارد، گفت: رشته اصلی من فلسفه ذهن نیست و مطالعات من در زمینه فلسفه علم است. اما جایگاه خالی یک کتاب را در حوزه فلسفه ذهن احساس می‌کردم. فلسفه ذهن در ایران مورد غفلت واقع شده است. به‌طوری‌که یک درس دو واحدی در زمینه فلسفه ذهن در دانشگاههای ما تدریس نمی‌شود. در ایران در مقایسه با فلسفه علم، فلسفه ذهن فقیرتر است. در زمینه فلسفه علم کتابهای زیادی به زبان فارسی اعم از ترجمه و تألیف وجود دارد.
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در ادامه افزود: از آنجا که کتابهای زیادی در زمینه فلسفه ذهن به فارسی برگردانده نشده و این حوزه تدریس نمی‌شود، لذا ادبیات موضوع شکل نگرفته است و هر مترجم معادلهایی برای خودش می‌آورد و ترجمه اصطلاحات به صورت یکسان بین مترجمان نیست.
او تصریح کرد: البته کتابهایی به زبان فارسی در حوزه فلسفه ذهن وجود دارد. به عنوان مثال دکتر محمود خاتمی در این زمینه کتاب تألیفی دارد و کتابهایی نیز از سوی سایر مترجمان به فارسی ترجمه شده است. کتاب "ماده و آگاهی" اثر "چرچلند" از جمله این کتابها است که به فارسی برگردانده شده است. ولی هیچ کدام از این کتابها، کتابی درسی و برای تدریس در یک درس دو واحدی نیست.
این پژوهشگر حوزه فلسفه در ادامه افزود: عقیده دارم در حوزه‌های فلسفه مضاف و از جمله فلسفه ذهن نیازی به ترجمه بسیار تخصصی برای دانشجویان فوق لیسانس و دکتری نیست زیرا برای یک کار تخصصی باید از کتابهای زبان اصلی استفاده شود. ولی در دوره لیسانس موضوع فرق می‌کند. به خاطر ناآشنا بودن دانشجوی لیسانس با این حوزه، نیاز به ترجمه کتابی در این حوزه احساس می‌شد. ما در زمینه‌های فلسفه ذهن، فلسفه زبان و فلسفه منطق در وهله اول نیاز به ترجمه کتاب درسی داریم. این کتابها بسیاری از مسایل را می‌پوشانند.
او در خصوص اصل کتاب خاطر نشان کرد: اصل کتاب به زبان انگلیسی کتاب شفاف و ساده‌ای است. این کتاب یک کتاب درسی است و فصل‌بندی آن طوری تنظیم شده که تدریس آن برای یک درس دو واحدی مناسب است. نویسنده کتاب ابتدا مباحث هر بخش را با یک مثال آغاز می‌کند و بعد وارد استدلال می‌شود و در پایان نیز منابعی را برای مطالعه بیشتر معرفی می‌کند که برای دانشجویان مفید است. من خودم این کتاب را برای یک دوره آزاد تدریس کرده‌ام و غیر از فصول آخر، بقیه کتاب برای دانشجویان قابل فهم بود که نشان سادگی گفتار نویسنده کتاب است.
شیخ رضایی در ادامه با اشاره به مشکلات ترجمه در این حوزه افزود: برای معادل‌سازی در حوزه فلسفه ذهن هنوز ادبیات یکسانی میان مترجمان شکل نگرفته و معادلها تثبیت نشده است. از این رو معادل‌سازیها سلیقه‌ای است و ممکن است برای بعضی مقبول نباشد.
وی در ادامه افزود: نویسنده سعی کرده خود نظریه خاصی را مطرح نکند هر چند در خلال بحث نظریه او مطرح می‌شود. او تحت تأثیر فرانک جکسون است. نویسنده در بخش نخست این کتاب به بررسی پنج نظریه در حوزه رابطه ذهن و بدن می‌پردازد و هر پنج دیدگاه را تحلیل می‌کند. او در فصل اول مسئله دوگانه انگاری دکارت را مطرح می‌کند. فصل دوم به دیدگاه رفتارگرایان می‌پردازد. در فصل سوم دیدگاه اینهمانی مطرح می‌شود. در فصل چهارم نظریه کارکردگرایان مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل پنجم نظریه حذف گرایی و پندارگرایی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بخش های بعدی کتاب به مباحثی همچون علیت ذهنی، اصالت فیزیک، محتوا، اتصال گرایی، نظریه محاسباتی ذهن و مساله آگاهی می پردازد.
نظر شما