به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی دو کتاب" عقل و زمانه" و " سیاست، تاریخ، تفکر" از آثار دکتر رضا داوری اردکانی عصر سه شنبه 22 اردیبهشت با حضور دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، دکتر محمدرضا ریخته گران و جمعی از دوستداران فلسفه و حکمت در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی از استادان فلسفه و حکمت در سخنانی دکتر داوری را یکی از ژرف اندیش ترین و بزرگترین فیلسوفان عصر در پنجاه سال اخیر توصیف و به کتاب" عقل و زمانه" وی اشاره کرد و گفت: عقلی که بشر به آن دسترسی دارد عقلی است که در زمان است.
وی با بیان اینکه عقل از زمانه انتقاد می کند، تأکید کرد: عقل محصول بی چون و چرای زمان نیست و فرق بین فلسفه و علم هم همین است.
فلسفه بر خلاف علم تراکمی نیست
دکتر دینانی ضمن تأکید بر اهمیت علم به تفاوت آن با فلسفه اشاره کرد وافزود: بزرگان اهل تحقیق معتقدند که علم تراکمی است اما فلسفه تراکمی نیست.
وی در تشریح این مسئله گفت: عالِم امروز از نقطه ای آغاز می کند که علم دیروز در آنجا پایان یافته اما فیلسوف تمام گذشته و کل تاریخ را نقد می کند و یا همه ساختمان را یکباره خراب می کند ممکن است نتواند آن را بسازد اما اگر ساخت یک چیز تازه ساخته است.
این استاد فلسفه اسلامی با بیان اینکه دکتر داوری فیلسوفی است که درد فلسفه دارد، افزود: هر بزرگی در این عالم از آغاز آفرینش تا کنون اگر هزار تا یا یک کتاب نوشته باشد یک حرف بیشتر ندارد و این یک حرف در مقالات و کتابها بسط پیدا می کند.
فلسفه یک نشاط و حرکت فکری است
وی تعریف فلسفه را بسیار مشکل و سهمناک خواند و در عین حال تأکید کرد: فلسفه یک نشاط عقلی و حرکت فکر است.
دکتر دینانی وادی فلسفه را در عین ظلمت دارای نور خواند و گفت: مهمترین کار فلسفه تدبر در طبیعت فکر است. تفکر چیست؟ نه تنها تفکر چیست که بررسی طبیعت تفکر و طبیعت واقع چیست؟ به همین جهت این روزها که خیلی از معرفت شناسی می گویند من نمی دانم معرفت شناسی یعنی چه؟ معرفت همیشه معرفت به چیزی است. اگر شما معرفت را بشناسید آن چیزی که معرفت به او تعلق دارد را نیز باید بشناسیم چون معرفت مطلق مجرد در خلأ نداریم، در خلأ تفکر نیست.
وی اساس کار تفکر را تأمل در ماهیت هستی و تأمل هویت واقعیت خواند و آن را کار فیلسوف دانست و افزود: انسان اگر علامه دهر باشد اما نداند که تفکر چیست و جایش کجاست، جایگاه انسان معین نیست. باید جایگاه انسان در تاریخ معین باشد و این کار فلسفه است.
فلسفه زیر بنای علم است
دکتر دینانی با بیان اینکه اگر علم زیربنای فلسفی نداشته باشد اصلا به وجود نمی آید، افزود: اکنون سرعت پیشرفت علم هر 24 ساعت معادل هزار سال گذشته است. چه شد که علم به وجود آمد؟ هیچ چیز در این عالم بی دلیل نیست. اگر فرانسیس بیکن و دکارت را از تاریخ بر می داشتید نمی دانم آیا حالا حرف از قمر مصنوعی و حرفهای اتمی می زدیم یا نه.
وی فلسفه را راهگشا و نقاد خواند و با بیان اینکه اینکه دکتر داوری در طول عمر خویش دائم دغدغه فلسفه داشته، به موضوعات مختلفی که این فیلسوف معاصر در آثار خود به آن پرداخته است اشاره کرد.
این استاد فلسفه کار خود را بررسی نسبت فلسفه و دین خواند و گفت: فارابی از اتحاد دین و فلسفه سخن نمی گوید که دو تا هستند حالا آنها را یکی کنیم. شاید ملاصدرا، ابن رشد و برخی فلاسفه بین دین و فلسفه وفاق ایجاد کنند اما فارابی از وحدت دین و فلسفه حرف می زند. هنوز این حرف فارابی سهمناک است.
دکتر دینانی فلسفه را با هیچ چیز بیگانه ندانست و در عین حال بر غربت فلسفه تأکید کرد و افزود: من به اینکه ما چه اندازه به فلسفه نزدیک شدیم و تا چه اندازه فلسفه برای ما جدی است شک دارم. فلسفه تنها خواندن نیست. فلسفه دردمندی و یک دغدغه فکری است و فیلسوف راهگشاست و باید به حرف فلاسفه گوش کرد چون اینها حرف برای گفتن دارند. اما نمی توان تابع رسم زمانه بود. گاهی باید با رسم زمانه مخالفتی هم باید کرد.
وی در پایان با بیان اینکه بیشترین مکتشفین و مخترعین تاریخ بشر همانهایی هستند که از رسم زمانه اطاعت نکردند، افزود: اگر خیلی مطیع رسم زمانه بودند کاشف بزرگ نبودند. فیلسوف با آشنایی ها آشنایی زدایی می کند و ترک عادات زمانه یکی از کارهای فیلسوف است .
نظر شما