جمال شورجه: تحقيق و پژوهش اساس آثار تاريخي را بايد تشكيل بدهد

جمال شورجه، كارگردان تلويزيون راجع به شرايط تبديل تاريخ اسلام به مجموعه هاي تلويزيوني به خبرنگار "مهر" گفت:  يك  كار تاريخي در وهله نخست به تحقيق همه جانبه نيازمند است. چون پژوهش عنصر مهمي است كه از نظر صحت داستان به فيلمنامه اعتبار مي بخشد. پس از انجام اين مرحله، فيلمساز به ارزيابي اتفاقات يا شخصيت تاريخي مورد نظر مي پردازد و آنها را از نظر جنبه هاي نمايشي و وجوه دراماتيك مورد بررسي قرار مي دهد. براي مثال شخصيت سلمان فارسي با توجه به عناصر نمايشي كه در داستان زندگي و وقايع پيرامون او وجود دارد از نظر يك هنرمند مورد توجه قرار مي گيرد. فيلمساز ابتدا بايد سراغ مدارك و متون موجود برود تا به خوبي مختصات زندگي و شخصيتي اين فرد را شناسايي كند تا بتواند داستاني خوب و پر محتوا ارايه دهد.
دستيار كارگردان مجموعه تلويزيوني " حضرت يوسف (ع)" در ادامه يادآور شد:  سوژه تاريخي كه براي تبديل شدن به يك اثر مد نظر نويسنده قرار مي گيرد از نظر منابع تحقيقي دو وجه كلي دارند. برخي از موضوع ها يا شخصيت هاي تاريخي از منابع تاريخي و مستندات  بسيار خوب و وسيعي  برخوردار هستند. اما  براي تصوير بعضي ديگر از اشخاص تاريخي يا سوژه ها، منبع پژوهشي چنداني در دست نيست. در مباحث ديني وقتي منابع چنداني موجود  نيست. دست نويسنده بازتر است تا از قوه تخيل خود استفاده كند و دربند منابع تحقيقاتي نباشد تا به اثر وجه مستند گونه بدهد. به عبارت ديگر، نويسنده مي تواند وقايعي را كه در تاريخ وجود ندارد را بر اساس تخيل و فهم خود بازسازي و ارايه كند. براي نمونه ، درباره زندگي حضرت يوسف (ع) بسياري از وقايع و اتفاق ها و زمان هاي دقيق تاريخي در قرآن اشاره نشده است. ولي در كتاب ها و متون مختلف تفاسير و مطالبي درباره اين وقايع وجود دارد كه نويسنده با استفاده از آنها مي تواند از قوه تخيل خود نيز استفاده كند و آن را بر اساس مشاهدات و تحقيق خود ارايه دهد.
وي به عنوان ذكر نمونه اي ديگر توضيح داد:  آقاي ميرباقري براي ساخت مجموعه " مسافر ري " منابع تحقيقي بسيار كمي در اختيار داشت. بنابراين مجبور شد با استفاده از قوه تخيل و تبحر خود در نگارش فيلمنامه استفاده كند و زندگي اين شخصيت را به تصوير بكشد. البته اين را هم بايد اضافه كنم،  به همان اندازه كه دست نويسنده اي كه قصد خلق يك موقعيت يا شخصيت تاريخي را دارد ابراي بازسازي اتفاقات باز است، امكان به وجود آمدن خطا و اشتباه هم بالا مي رود. بنابراين لازم است نويسنده تمامي تلاش خود را براي انطباق موضوع با واقعيت به كار گيرد.
اين هنرمند به وجه دوم موضوع ها و شخصيت هاي تاريخي از نظر منابع تحقيقي اشاره كرد و يادآور شد: وقايع تاريخي يا شخصيت هايي كه از منابع تاريخي بسياري برخوردار هستند. دست نويسنده را در استفاده از تخيل به شدت مي بندد. اين مساله باعث مي شود تا فيلمساز براي بيان مطلب مورد نظر با مشكل چنداني مواجه نباشد. از طرف ديگر، صرف بيان مسايل تاريخي ممكن است جذابيت اثر را براي بيننده كمتر كند.

شورجه درباره موانع و مشكلاتي كه براي به تصوير كشيدن اين نوع آثار وجود دارد، تاكيد كرد:  در كشور ما نسبت به شخصيت هاي تاريخ اسلام حساسيت و تعصب وجود دارد كه برخاسته از تقدس موضوع و اشخاص و نيز اعتقادات ما است. براي نمونه در مورد فيلمنامه مجموعه امام حسين (ع) شنيده شده كه نويسنده به پاره اي از مباحث اعتقادي پايبند نبوده است. اين مطلب نشان از حساسيت و نگاه ويژه افراد معتقد به مساله مورد نظر دارد و اينكه يك هنرمند و نويسنده براي نزديك شدن به موضوع بايد با دقت رفتار كند تا حرمت باورهاي موجود درجامعه نيز حفظ شود. در اين بين وجود مركزي كه بتواند پيش از شروع توليد يك مجموعه درباره صحت مطالب نظر بدهد تا از اتلاف وقت و انرژي و بودجه جلوگيري كند اهميت بسيار زيادي دارد.
اين كارگردان درباره تلاش هايي كه تاكنون از سوي سيما فيلم به عنوان متولي اصلي توليد مجموعه هاي تاريخي صورت گرفته است، اظهار داشت: تا جايي كه من با سازندگان مجموعه هاي تاريخي اسلام همراه بوده ام، سيما فيلم در جهت مشاوره با معرفي كارشناس و در اختيار قرار دادن منابع تحقيق و پژوهش با گروه هاي توليد اين گونه آثار همكاري مي كند و درباره انجام تحقيق در خصوص مسايل مذهبي - اعتقادي و تاريخ اسلام اصرار دارد تا كارها از هر گونه خطا و انحراف مبرا باشد. در مجموع همكاري سيما فيلم با فيلمسازان اين عرصه منطقي و در جهت رشد كيفي بوده است.