دکتر حسین شیخ رضایی در گفتگو با خبرنگار مهر درپاسخ به این سؤال که یکی از اولین فلسفه‌های مرتبه دوم که در ایران معرفی شده فلسفه علم بوده است با این همه به نظر می‌رسد وضعیت ما در فلسفه علم چندان مطلوب نیست آیا این نظر را قبول دارید و چرا ؟ گفت : تا منظور شما از «مطلوب نبودن» وضعیت چه باشد. اگر منظور در مقیاسی بین‌المللی و در مقایسه با تحقیقات درجه اول جهانی باشد، قطعاً وضعیت ما مطلوب نیست. ما هنوز به تعداد کافی مرکز معتبر دانشگاهی و تحقیقی در فلسفه علم نداریم، به تعداد کافی محقق و متخصص در این رشته نداریم.
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد : سطح آموزش و کارهای تحقیقی دانشجویان ما پایین است، اما اگر بنا باشد فلسفه علم را در ایران با سایر حوزه‌ها و گرایش‌های فلسفه و به خصوص سایر فلسفه‌های مرتبه دوم، مقایسه کنیم آنگاه تقریباً شک ندارد که وضعیت فلسفه علم، مثلاً در مقایسه با فلسفه اخلاق یا فلسفه هنر یا فلسفه سیاسی بهتر است.
وی افزود : نسل جدیدی از دانشجویان مستعد که عموماً از رشته‌های علوم پایه و مهندسی به این رشته آمده‌اند به همراه دو نسل از استادان و محققان در مجموع این رشته را در ایران در سیر صعودی قرار داده اند و به اینها باید تعدد مراکز آموزشی در این رشته را هم افزود. البته این به معنای تایید کیفیت تمام این مراکز نیست، اما در هر حال گسترش کمی چشمگیر است و این امید را ایجاد می‌کند که از دل دانش‌آموختگان چهره‌های جدی‌تری ظاهر شود.
شیخ رضایی در پاسخ به این سؤال که وجود رشته مستقلی به نام فلسفه علم در مقاطع فوق لیسانس و دکترا تاچه اندازه در شکوفایی این رشته در ایران مؤثر بوده است؟ گفت : به لحاظ عملی، یعنی با نگاه به آن چه عملاً رخ داده ، جهش و شکوفایی فلسفه علم در ایران مدیون تأسیس دوره فوق لیسانس این رشته در دانشگاه صنعتی شریف است. پس از آن نیز سایر مراکز و دانشگاه‌ها به تأسیس دوره‌های فوق لیسانس و دکتری دست زده‌اند. اما به سؤال شما به نحوی دیگر نیز می‌شود اندیشید: آیا علی‌الاصول رشته فلسفة علم باید از دوره فوق لیسانس آغاز شود، یا می‌توان این رشته را در سطح لیسانس هم شروع کرد؟
وی افزود : در پاسخ باید گفت از آن جا که رشته فلسفه علم نیاز به اطلاعاتی هم از فلسفه و هم از علم دارد، لذا حتماً دانشجویان این رشته باید اطلاعات پایه‌ای از هر دو حوزه داشته باشند. در ایران به علت آن که بیشتر دانشجویان فوق لیسانس این رشته دارای پس زمینه‌ای در علوم یا مهندسی هستند، چندان به لحاظ اطلاعات علمی نقصی احساس نمی‌شود.
شیخ رضایی گفت: متأسفانه دانش این افراد در زمینه فلسفه و به خصوص فلسفه تحلیلی کم است و این نقص را نمی‌توان تنها طی دو سال دوره فوق لیسانس جبران کرد. لذا اگر قرار است در دوره لیسانس چنین رشته‌ای تأسیس شود حتماً باید چنین دوره‌ای ماهیت میان رشته‌ای داشته و دروس آن تلفیقی از دروس علوم پایه و فلسفه باشد.
این نویسنده و مترجم در پاسخ به این سؤال که موانع رشد فلسفه علم در ایران چیست ؟گفت : موانع همان است که بر سر راه رشد جدی سایر علوم انسانی قرار دارد و فلسفه علم نیز به عنوان یکی از سرنشینان این کشتی در انتظار رسیدن به ساحل عقلانیت، ثبات، نگاه دور از تعصب و برنامه‌ریزی درست است.
نظر شما