جايگاه اينترنت در شكوفايي تئاتر ايران

به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاري " مهر "، از يك دهه گذشته كه استفاده از اينترنت فراگير شد، حوزه هاي مختلفي چون سياست، اقتصاد، فرهنگ و ... سعي در استفاده از اين پديده مدرن براي دستيابي به مقاصد خود كردند. تئاتر نيز از اين قاعده مستثنا نبوده است و در سراسر جهان ميليون ها سايت اينترنتي سعي در معرفي اين هنر به علاقمندان آن كرده اند.
از اين پديده مدرن مي توان در جذب مخاطب و رونق بخشيدن به اقتصاد تئاتر، معرفي گروه ها و هنرمندان فعال كشورها، ايجاد ارتباط موثر و فعال بين گروه هاي مختلف تئاتر در سراسر جهان، معرفي گونه هاي تئاتري سنتي و مدرن در هر كشور، تبادل اطلاعات علمي و روز تئاتر جهان، ايجاد زمينه حضور گروه هاي تئاتري در ديگر كشورها و انتشار اخبار تئاتري هر كشور استفاده كرد.
با توجه به اين مقدمه، اين سئوال پيش مي آيد كه اينترنت به عنوان يك تكنولوژي مدرن و قابل دسترس در تئاتر امروز ايران چه جايگاهي دارد؟ براي يافتن پاسخ اين سئوال سري به دنياي اينترنت و سايت هاي  تئاتري ايران زديم.
سايت هاي دولتي تئاتر ايران:
اولين سايت رسمي تئاتر ايران سايت مركز هنرهاي نمايشي است. اين سايت بخش هاي ذيل را دربرمي گيرد:
بخش معرفي مركز هنرهاي نمايشي كه شامل وظايف، عملكردها و ادارات تابعه مركز هنرهاي نمايشي است، بخش ارتباط با ما، بخش اخبار كه هيچ گاه اخبار اين بخش به روز و داراي تازگي نيست، بخش جشنواره ها كه اخبار، فراخوان ها، رويدادها و نتايج جشنواره هاي مختلفي همچون فجر، آييني و سنتي، كودك و نوجوان و عروسكي را شامل مي شود كه اين بخش نيز با مشكل بخش اخبار مواجه است، بخش انتشارات كه علاوه بر معرفي انتشارات نمايش، تازه هاي نشر و مجلات تئاتري را نيز معرفي مي كند و بخش هنرمندان است كه به معرفي هنرمندان عرصه تئاتر مي پردازد كه البته در اين بخش نيز تعدادي محدود از هنرمندان معرفي شده اند و اصلا به عنوان يك آرشيو قابل استناد نيست. اين سايت در قسمت نمايش هاي روي صحنه نيز اجراهاي تئاتري سالن هاي تحت پوشش مركز هنرهاي نمايشي و سالن هاي آزاد تهران را معرفي مي كند و بخش كنفرانس ها وهمايش ها كه نشست هاي مختلف تئاتري را دربرگرفته و اهداف و يافته هاي هر نشست را بازگو مي كند. هم چنين اين سايت داراي قسمت هايي چون گفت و گو و فرهنگ لغات هستند كه هنوز فعال نيستند.
با اين كه مركز هنرهاي نمايشي حامي و توليد كننده اصلي تئاتر ايران در بخش دولتي است و قطعا بايد حمايت هاي جدي از تئاتر داشته باشد، اما سايت اين مركز به هيچ عنوان جامع و به روز نيست و نمي تواند به عنوان يك سايت خوب و مرجع مورد استفاده قرار گيرد و نقشي در اقتصاد و معرفي مناسب تئاتر ايران به جهانيان داشته باشد.
ديگر سايت رسمي تئاتر ايران، سايت تئاتر شهر است. اين سايت هنوز به طور رسمي راه اندازي نشده است و به طور آزمايشي بر روي شبكه قرار دارد، پس هنوز نمي توان در مورد كيفيت اين سايت صحبت كرد و فقط در حد معرفي مي توان به بخش هاي مختلف آن اشاره كرد كه شامل بخش‌هاي زير مي شود :
بخش تاريخچه تئاتر شهر كه به آغاز فعاليت هاي اين مجموعه، معرفي سالن هاي نمايش و تمرين، اسناد و مدارك تئاتر و كتابخانه مي پردازد. بخش خبر كه شامل ارائه اطلاعاتي در خصوص فعاليت‌هاي گروه هاي مختلف تئاتري به همراه اخبار تئاتري مندرج در مطبوعات مي شود، بخش نمايش هاي روز كه نمايش‌هاي روي صحنه و در حال اجرا در سالن‌هاي مختلف تئاتر شهر را با ذكر ساعت و سالن نمايش معرفي مي كند، بخش تصاوير كه پوسترهاي دورهاي مختلف جشنواره هاي تئاتر را دربرمي گيرد، و بخش هنرمندان كه شامل  بيوگرافي، آثار و فعاليت هاي تئاتري هنرمندان در اين عرصه است، بخش درباره ما كه به معرفي مديريت تئاتر شهر و فعاليت هاي وي، اسامي مديران قبلي و مدت فعاليت ايشان، به همراه مسئولين بخش ها و واحدهاي مختلف تئاتر شهر مي پردازد. در اين سايت بخش آگهي نيز وجود دارد كه شرايط خاصي را لحاظ كرده است.
هم چنين در اين سايت بخشي با عنوان نشريه الكترونيكي تئاتر ايران به مدير مسئولي " مجيد شريف خدايي " و سردبيري  " نغمه ثميني " پيش بيني شده است كه شامل نقد، يادداشت، گزارش و اجراهاي تئاتري در يك ماه است، از نكات جالب توجه اين بخش از سايت نام مدير مسئول نشريه الكترونيكي تئاتر ايران است كه پس از تغييرات در مديريت مركز هنرهاي نمايشي هم چنان اسم مسئول قبلي مركز هنرهاي نمايشي به عنوان مدير مسئول درج شده است!
به طور كلي بايد گفت كه سايت هاي دولتي تئاتر ايران نه بر اساس يك ضرورت بلكه بر اساس يك وظيفه اداري ايجاد شده اند و به اين خاطر توجهي را بر نمي انگيزند. سايت هاي دولتي داراي ويژگي هاي سايت هاي معتبر اينترنتي چون به روز بودن و داشتن اطلاعات كامل در زمينه تخصصي خود نيستند و بدين دليل نمي توانند اطلاع رساني مناسبي در مسير جلب مخاطب و كمك به اقتصاد تئاتر انجام دهند.

سايت هاي خصوصي تئاتر ايران:
ايجاد سايت هاي اينترنتي در بين گروه هاي تئاتري ايران با هدف معرفي فعاليت هاي گروه، ايجاد رابطه با گروه هاي تئاتري خارج از كشور و جلب مخاطب رواج چنداني ندارد و مي توان گفت فقط چند گروه نمايشي سايت شخصي دارند.
از معدود كارگردانان تئاتر ايران كه براي گروه خود يك سايت اختصاصي راه اندازي كرده، " محمد يعقوبي " است. از نكات جالب توجه در اين سايت مي توان به قراردادن نمايشنامه ها و مطالب به زبان هاي انگليسي و فرانسه اشاره كرد. 
او علاوه بر ايجاد سايت خود يك سايت جديد ديگر نيز به نام " خانه تئاتر ايران "  راه اندازي كرده كه در مراحل مقدماتي بوده و فعلا فقط بخش اساسنامه اين سايت فعال است. به زودي و پس از انتشار كامل سايت مي توان بخش هاي مختلفي همچون معرفي،  اجراهاي صحنه اي و راديويي، نقد و نظر، ديگر نوشته ها، داستان هاي كوتاه و ترجمه ها را مطالعه كرد.
لينك هاي خوبي با اين سايت مرتبط شده اند كه مي تواند علاقمندان را به سايتهاي مختلف تئاتري داخلي و خارجي راهنمايي كنند. از بين سايت هاي ايراني مرتبط با سايت " خانه تئاتر ايران " مي توان به سايت هايي چون سايت " رضا قاسمي " كارگردان، نمايشنامه نويس و نويسنده مقيم پاريس، سايت " ميلاد اكبر نژاد " كارگردان و نمايشنامه نويس جوان شيرازي، كانون نمايشنامه نويسان ايران و گروه تئاتر مهر كه اين دو مورد آخر در حال حاضر غير فعال هستند، اشاره كرد.
از ديگر سايت هاي خصوصي مي توان به سايت " سينما تئاتر " اشاره كردكه داراي بخش هاي مختلفي چون سينماي ايران، سينماي آمريكا، تئاتر ايران، سينماهاي تهران، سالن هاي تئاتر تهران، عكس و نقد است. در بخش تئاتر ايران اين سايت نمايش هايي كه در سالن هاي مختلف  روي صحنه هستند، معرفي مي شوند.
سايت " سالن هاي تئاتر تهران " نيز به معرفي مشخصات و جايگاه تالارهاي نمايشي به منظور اطلاع رساني بيشتر به مخاطب براي انتخاب سالن مورد علاقه خود، مي پردازد. در بخش وبلاگ هاي هنري اين سايت، علاقمندان مي توانند وبلاگ خويش يا ديگر اشخاصي را كه به مقوله هنر در شاخه هاي مختلف پرداخته اند معرفي و به اين سايت لينك كنند.
اما سايت " گيشه " از معدود سايت هاي ايراني است كه به فعاليت اقتصادي در اينترنت مشغول است. در بخش تئاترهاي تهران اين سايت، مراجعه كنندگان مي توانند بليت نمايش مورد علاقه خود را از طريق اينترنت رزرو كنند. اين مورد تنها نمونه از كاركرد اينترنت در زمينه جلب مخاطب و كمك به اقتصاد تئاتر است.
وبلاگ ها:
علاقمندان به هنر تئاتر در ايران نيز با راه اندازي و يا استفاده از فضاهاي رايگان اينترنتي به ارائه نظرات و يا اخبار و اطلاعات تئاتري مورد علاقه خود مي پردازند و در اين راه نيز مخاطبان بسياري را از چند و چون فعاليت هاي گروه هاي مختلف آگاه مي سازند.
از وبلاگ هاي تئاتري كه توسط دوستداران اين هنر ايجاد شده است مي توان به " پرده نمايش "، " جن تئاتر شهر "، " گروه نمايشي تهمتن "، " تئاتر همين و تمام " و وبلاگ" TIATR... " اشاره كرد. نويسندگان اين وبلاگ ها علاوه بر انعكاس رويدادها و نظرات تئاتري خود، نوشته هايي  رادرموردمسائل مختلف شخصي و اجتماعي   در اين وبلاگ ها منتشر مي كنند كه در نوع خود جالب توجه است.
يكي از وبلاگ هايي كه در ماههاي اخير توانسته علاقمندان بسياري را با خود همراه كند، وبلاگ " زائر " است كه توسط اعضاي گروه پرچين در محيط پرشين بلاگ ايجاد شد. اين گروه توانستند از اين طريق علاوه بر معرفي اعضاي خود مخاطب را از چگونگي اجرا و يا مشكلات كار نمايش، آگاه كنند.
نشريات الكترونيكي:
مجلات اينترنتي متعددي هستند كه بخشي از فعاليت خود را به هنر تئاتر اختصاص داده و ستون هايي را براي ارائه اخبار، فعاليت ها و نقد هاي نمايشي در نظر گرفته اند. در اين خصوص مي توان به  هفته نامه " پندار "، دو هفته نامه  " هفت سنگ " و هفته نامه " كاپوچينو " اشاره كرد.
هم چنين در چند سال گذشته خبرگزاري هاي اينترنتي چون " مهر "، " ايسنا ، " ايلنا " و " فارس " در بخش هاي فرهنگي و هنري خود فعالانه تمامي اخبار تئاتر ايران را پوشش مي دهند و تا حدي خلاء  انتشارنيافتن اخبار تئاتر ايران را در اينترنت پر مي كنند. 
در انتها:
اكثر سايت هاي اينترنتي كه براي معرفي تئاتر ايران شكل گرفته اند از يك مشكل مشترك رنج مي برند و آن زبان مورد استفاده در اين سايت ها است. بيشتر اين سايت ها به زبان فارسي طراحي شده اند كه اين امر باعث مي شود اطلاعات درون اين سايت ها به درد مخاطباني غير ايراني نخورد. بايد بدانيم كه زبان دنياي اينترنت انگليسي است و گروه هاي معتبر جهان سايت هاي خود را به زبان انگليسي هم طراحي مي كنند كه براي همگان قابل استفاده باشد.
در مجموع بايد گفت كه تاكنون سايت تخصصي و جامعي به زبان بين المللي كه هدف آن اطلاع رساني دقيق از تئاتر و هنرمندان آن، كمك به جلب مخاطبان ايراني و غير ايراني براي تئاتر، ايجاد ارتباط با خارج از مرزها و شكوفايي اقتصادي تئاتر ايران باشد، راه اندازي نشده است. اين خلاء در تئاتر ايران با توجه به فراگيري پديده اينترنت بسيار محسوس است وبا يد براي ان چاره اي انديشيد.